Vua Charles III của Vương quốc Anh sắp có chuyến thăm đặc biệt tới Canada với một nhiệm vụ quan trọng: khẳng định Canada là một quốc gia có chủ quyền, khác biệt với Hoa Kỳ.
Động thái hiếm hoi này diễn ra sau khi Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump liên tục đưa ra những đề xuất về việc sáp nhập quốc gia láng giềng phía bắc vào Mỹ. Thủ tướng Canada đương nhiệm Mark Carney đã mời Vua Charles III phát biểu Thông điệp từ Ngai vàng (Speech from the Throne) vào thứ Ba tới, trong đó Ngài sẽ trình bày chương trình nghị sự của chính phủ Canada khi Quốc hội mở cửa trở lại.
Đức Vua là nguyên thủ quốc gia tại Canada, một thành viên của Khối thịnh vượng chung Anh.
Thủ tướng Carney nhấn mạnh khi công bố chuyến thăm hồi đầu tháng: “Canada có một người bảo vệ kiên định trong chủ quyền của chúng tôi.”
Bài phát biểu từ Ngai vàng của quân vương ở Canada là cực kỳ hiếm. Mẹ của Vua Charles, Nữ hoàng Elizabeth II, chỉ làm điều này hai lần trong suốt 70 năm trị vì. Lần cuối cùng là vào năm 1977.
Người dân Canada nhìn chung khá thờ ơ với chế độ quân chủ, nhưng ông Carney rất muốn thể hiện sự khác biệt giữa Canada và Hoa Kỳ. Ông cho rằng chuyến thăm của Đức Vua làm nổi bật rõ ràng chủ quyền của Canada.
Mỹ đã có cuộc cách mạng để giành độc lập khỏi Anh, trong khi Canada vẫn là thuộc địa cho đến năm 1867 và sau đó tiếp tục là một chế độ quân chủ lập hiến với hệ thống nghị viện kiểu Anh.
Cựu Thủ hiến Quebec Jean Charest nhận định: “Chúng tôi khác biệt. Chúng tôi không phải là Hoa Kỳ. Nghe có vẻ đơn giản, nhưng đó là thông điệp mà chuyến thăm này mang lại. Chúng tôi không có cùng thể chế. Chúng tôi không có cùng lịch sử. Chúng tôi là một quốc gia khác với một lựa chọn khác về cách chúng tôi xây dựng bản thân, và Vua Charles kể câu chuyện đó.”
Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của Vua Charles III với tư cách là quân vương. Ngài đã thăm Canada 19 lần khi còn là Hoàng tử.
Đại sứ Mỹ tại Canada, Pete Hoekstra, lại cho rằng việc gửi gắm thông điệp như vậy là không cần thiết. Ông nói với Canadian Broadcasting Corporation: “Chúng tôi rất vui mừng khi Đức Vua tới đây. Nếu có một thông điệp nào đó, bạn biết đấy, có nhiều cách dễ dàng hơn để gửi thông điệp. Cứ gọi cho tôi. Carney có thể gọi cho tổng thống bất cứ lúc nào. Nhưng tôi biết ý nghĩa là gì. Đó là về… tiểu bang thứ 51, chuyện đó đã qua rồi, và hãy tiếp tục.”
Thông điệp từ Ngai vàng do Thủ tướng Canada và đội ngũ của ông soạn thảo, không phải do Đức Vua hay cố vấn của Ngài ở Anh viết, vì quân vương đóng vai trò nguyên thủ quốc gia không đảng phái.
Đức Vua sẽ đọc những gì được chuẩn bị cho Ngài. Thông thường, bài phát biểu này do Toàn quyền Canada, đại diện của quân vương tại Canada, đọc. Chức vụ Toàn quyền mang tính hiến pháp nhưng chủ yếu là nghi lễ và biểu tượng.
Daniel Béland, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học McGill ở Montreal, cho biết Vua Charles “không có khả năng bình luận trực tiếp về vấn đề tiểu bang thứ 51. Tuy nhiên, những nhận xét mở đầu của Ngài có thể đưa ra những tuyên bố chung về sự toàn vẹn và chủ quyền của Canada. Ít nhất đây là điều mà nhiều người Canada mong muốn Ngài làm.”
Sau bài phát biểu, Đức Vua sẽ đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm Chiến tranh Quốc gia trước khi có màn bay chào mừng của Không quân Hoàng gia Canada.
Theo tin từ Seattle Times và Associated Press ngày 23/05/2025.
