Trong một động thái thể hiện sự đoàn kết tại Kyiv vào thứ Bảy vừa qua, các nhà lãnh đạo từ bốn quốc gia lớn của châu Âu đã đưa ra tối hậu thư, đe dọa tăng cường áp lực nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin không chấp nhận lệnh ngừng bắn vô điều kiện kéo dài 30 ngày.
Đề xuất ngừng bắn, dự kiến bắt đầu từ thứ Hai, được các nhà lãnh đạo Pháp, Anh, Đức và Ba Lan đưa ra. Họ cho biết Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng ủng hộ đề xuất này sau cuộc điện đàm với ông trước đó trong ngày. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh nỗ lực gia tăng nhằm thuyết phục Moscow đồng ý một thỏa thuận ngừng bắn, mở đường cho các cuộc đàm phán hòa bình chấm dứt cuộc chiến đã kéo dài hơn ba năm.
Yêu cầu này được công bố trong một cuộc họp báo chung với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và đại diện các quốc gia dẫn đầu “liên minh thiện chí” – nhóm hơn 30 nước cam kết tăng cường sức mạnh cho Ukraine để ngăn chặn sự gây hấn của Nga. Tham dự cuộc họp báo có Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk. Đây là lần đầu tiên cả bốn nhà lãnh đạo này cùng đến Ukraine.
Lệnh ngừng bắn 30 ngày sẽ bao gồm việc dừng giao tranh trên bộ, trên biển và trên không. Các nhà lãnh đạo đe dọa sẽ tăng cường trừng phạt Nga, bao gồm cả lĩnh vực năng lượng và ngân hàng, nếu ông Putin không tuân thủ.
Trước đó cùng ngày, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho biết Kyiv và các đồng minh sẵn sàng cho một “lệnh ngừng bắn hoàn toàn, vô điều kiện” với Nga trong “ít nhất 30 ngày” bắt đầu từ thứ Hai. Ông nói thêm rằng cuộc điện đàm giữa bốn nhà lãnh đạo châu Âu, Tổng thống Zelenskyy và Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump diễn ra rất “mang tính xây dựng”.
Động thái này diễn ra vào ngày cuối cùng của lệnh ngừng bắn đơn phương ba ngày do Nga tuyên bố, mà Ukraine cho rằng lực lượng Kremlin đã liên tục vi phạm. Hồi tháng 3, Hoa Kỳ từng đề xuất một lệnh ngừng bắn giới hạn 30 ngày ngay lập tức, được Ukraine chấp nhận, nhưng Nga đã từ chối và đòi các điều khoản có lợi hơn.
Theo NBC News, việc tăng cường năng lực quân sự cho Ukraine sẽ là yếu tố răn đe quan trọng đối với Nga, các nhà lãnh đạo châu Âu nhấn mạnh. Điều này đòi hỏi cung cấp cho Ukraine số lượng vũ khí lớn để ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai và đầu tư vào ngành công nghiệp quốc phòng của nước này. Tổng thống Macron cũng đề cập khả năng triển khai lực lượng quân đội nước ngoài như một biện pháp “đảm bảo” bổ sung.
Tổng thống Pháp cho biết thêm Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò dẫn đầu trong việc giám sát lệnh ngừng bắn được đề xuất, với sự hỗ trợ từ các nước châu Âu. Ông cảnh báo về “các biện pháp trừng phạt quy mô lớn… được chuẩn bị và phối hợp giữa châu Âu và Mỹ” nếu Nga vi phạm thỏa thuận. Tuy nhiên, chi tiết về việc triển khai quân đội châu Âu tiềm năng tới Ukraine vẫn đang được thảo luận. Việc Ukraine gia nhập NATO, lựa chọn hàng đầu của Kyiv để đảm bảo an ninh, không được đề cập.
Ưu tiên hàng đầu lúc này là làm cho cuộc chiến trở nên quá tốn kém để Nga có thể tiếp tục chiến đấu, Ngoại trưởng Ukraine Sybiha nói với các phóng viên. Trung tướng về hưu Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump về Ukraine và Nga, nhận định rằng một lệnh ngừng bắn “toàn diện” 30 ngày, bao gồm dừng tấn công trên không, bộ, biển và cơ sở hạ tầng, “sẽ bắt đầu quá trình chấm dứt cuộc chiến lớn nhất và dài nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II”.
Trước đó vào thứ Bảy, các nhà lãnh đạo châu Âu đã tham dự buổi lễ tại Quảng trường Độc lập ở Kyiv, đánh dấu 80 năm kết thúc Thế chiến II. Họ thắp nến cùng Tổng thống Zelenskyy tại đài tưởng niệm cờ tạm thời dành cho các binh sĩ Ukraine đã hy sinh và dân thường thiệt mạng kể từ khi Nga xâm lược.
Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã thúc đẩy cả hai bên nhanh chóng đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Tuy nhiên, trong khi Tổng thống Zelenskyy đồng ý với kế hoạch của Mỹ về việc tạm dừng giao tranh 30 ngày ban đầu, Nga vẫn chưa chấp thuận. Thay vào đó, Nga vẫn tiếp tục tấn công dọc theo chiến tuyến dài khoảng 1.600 km, bao gồm cả các cuộc tấn công gây chết người vào khu dân cư không có mục tiêu quân sự rõ ràng.
Vào sáng thứ Bảy, các quan chức địa phương ở vùng Sumy phía bắc Ukraine cho biết các cuộc pháo kích của Nga trong ngày qua đã giết chết ba người dân và làm bị thương bốn người khác. Một người đàn ông dân thường khác đã thiệt mạng ngay tại chỗ vào thứ Bảy khi một máy bay không người lái của Nga tấn công thành phố Kherson phía nam, theo Thống đốc khu vực Oleksandr Prokudin.
Phát biểu với các phóng viên ở Kyiv, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói: “Những gì đang diễn ra với Ba Lan, Đức và Anh là một khoảnh khắc lịch sử đối với nền quốc phòng châu Âu và hướng tới sự độc lập lớn hơn cho an ninh của chúng ta. Rõ ràng, điều này quan trọng đối với Ukraine và tất cả chúng ta. Đây là một kỷ nguyên mới. Đó là một châu Âu nhìn nhận mình như một cường quốc.”
Tuần trước, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump bày tỏ nghi ngờ rằng ông Putin muốn chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, thể hiện sự hoài nghi mới về khả năng đạt được thỏa thuận hòa bình sớm, và ám chỉ các biện pháp trừng phạt tiếp theo chống lại Nga. Tiến trình chấm dứt chiến tranh dường như khó khăn trong những tháng qua kể từ khi Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump trở lại Nhà Trắng, và những tuyên bố trước đây của ông về các đột phá sắp xảy ra đã không thành hiện thực. Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump trước đây từng thúc đẩy Ukraine nhượng lãnh thổ cho Nga để chấm dứt chiến tranh, đe dọa rút lui nếu thỏa thuận trở nên quá khó khăn.
Các đồng minh châu Âu của Ukraine xem số phận của nước này là nền tảng cho an ninh của lục địa, và áp lực hiện đang gia tăng để tìm cách hỗ trợ Kyiv về mặt quân sự, bất kể Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump có rút lui hay không.
