Mark Carney và Đảng Tự do đã giành chiến thắng ngoạn mục trong cuộc bầu cử ở Canada, một phần nhờ sự “giúp đỡ” từ Donald Trump.
Sự công kích liên tục của tổng thống Mỹ đối với nước láng giềng phía bắc và những lời chế nhạo về việc biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ kể từ khi ông trở lại nắm quyền vào tháng Giêng trùng hợp với sự đảo ngược đáng kể về vận may của đảng trung tả.
Ông Carney đã gần như tập trung hoàn toàn vào người hàng xóm của mình, và điều này được phản ánh trong bài phát biểu chiến thắng của ông. Sau khi cảnh báo rằng Mỹ muốn đất đai và tài nguyên của Canada, ông Carney tuyên bố: “Tổng thống Trump đang cố gắng phá vỡ chúng ta để Mỹ có thể sở hữu chúng ta. Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra”.
Cho đến khi Trump trở lại nắm quyền, Đảng Bảo thủ của Pierre Poilievre đã giữ vững vị trí cao và dường như không thể vượt qua trong các cuộc thăm dò dư luận cử tri trong bối cảnh bất mãn chung với tình hình kinh tế Canada và gần một thập kỷ chính phủ Tự do dưới thời lãnh đạo Justin Trudeau.
Năm qua là một năm tàn khốc đối với các chính phủ đương nhiệm trên khắp thế giới, với các đảng phái trên toàn bộ quang phổ chính trị mất dần vị thế hoặc mất quyền kiểm soát hoàn toàn – với Mỹ, Anh, Nhật Bản, Đức, Pháp và Ấn Độ là những ví dụ nổi bật nhất.
Cuộc tổng tuyển cử ở Canada này đã phá vỡ xu hướng đó, khi đảng Tự do buộc Trudeau phải từ chức và chọn một người ngoài chính trị, cựu lãnh đạo Ngân hàng Anh Carney, làm lãnh đạo của họ.
Ông đã chạy đua quyết liệt chống lại những gì mà đảng này liên tục mô tả là mối đe dọa thực sự mà Trump gây ra không chỉ cho nền kinh tế của họ mà còn cho cả chủ quyền của Canada.
Tuy nhiên, không ai nên mong đợi những người theo đảng Tự do đó nói lời cảm ơn nhà lãnh đạo Mỹ – hoặc Trump sẽ dịu giọng, mặc dù tháng trước ông nói rằng ông thích một thủ tướng theo đảng Tự do hơn. (Ông sẽ tiếp tục nói rằng ông thực sự không quan tâm ai thắng.)
Thay vào đó, nhiều khả năng kết quả sẽ tương tự – nhiều lời chế nhạo nhắm vào Canada gia nhập Mỹ hơn, nhiều lời đe dọa về một cuộc chiến thương mại hơn và sẵn sàng hơn để nghi ngờ các mối quan hệ và thỏa thuận lâu dài với nước láng giềng phía bắc của Mỹ.
Tuy nhiên, trớ trêu thay, việc Trump tập trung chế giễu vào Canada có thể đã từ chối ông một người hàng xóm phía bắc do, nếu không phải là một người có cùng chí hướng, thì ít nhất là một chính trị gia phù hợp hơn với các ưu tiên bảo thủ dân túy của ông hơn là Carney theo đảng Tự do.
Mặc dù Poilievre, một chính trị gia kỳ cựu, sẽ không bao giờ bị nhầm lẫn với doanh nhân kiêm tổng thống người Mỹ, nhưng họ có một số điểm tương đồng – mục tiêu thu hẹp chính phủ, giảm thuế và cắt giảm các dịch vụ xã hội, mong muốn thúc đẩy sản xuất nhiên liệu hóa thạch và ác cảm với những gì cả hai đều chế giễu là văn hóa cánh tả “thức tỉnh”.
Một chiến thắng của Đảng Bảo thủ trong cuộc bầu cử này sẽ được nhiều người – ở Mỹ và trên toàn thế giới – xem là một dấu hiệu mới cho thấy chiến thắng của Trump năm ngoái không chỉ là một sự kiện đơn lẻ của Mỹ. Nó sẽ đại diện cho những gì nhiều người trong quỹ đạo của Trump thích tin là một phong trào toàn cầu hướng tới thương hiệu chính trị bảo thủ về văn hóa, chống giới tinh hoa, chống nhập cư và ủng hộ giai cấp công nhân của họ.
Mặc dù Trump dường như không có ác cảm với Carney như ông đã từng có với Trudeau, nhưng các lợi ích chính trị và chính sách của ông và Canada dường như chắc chắn sẽ tiếp tục khác nhau.
Đã có những dấu hiệu cho thấy Canada đang hướng nhiều hơn về châu Âu như một đối tác đáng tin cậy, thay vì nước Mỹ của Trump – một động thái chắc chắn sẽ khiến nhà lãnh đạo Mỹ khó chịu.
Ông Carney đã cam kết nhanh chóng bắt đầu các cuộc đàm phán thương mại mới với Trump trong một nỗ lực nhằm ngăn chặn thuế quan của Mỹ đối với xuất khẩu ô tô của Canada dự kiến có hiệu lực vào ngày 3 tháng 5.
Nền kinh tế Canada, vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ, đang gặp rủi ro đáng kể nếu một cuộc chiến thương mại toàn diện nổ ra, và Carney – một nhà kinh tế được đào tạo bài bản và là một nhà điều hành ngân hàng trung ương kỳ cựu – đã hứa với cử tri rằng ông sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để ngăn Canada rơi vào suy thoái.
Trong khi đó, Trump lại một lần nữa nhảy vào chính trị Canada vào thứ Hai, trong khi các cử tri đang bỏ phiếu, một lần nữa gọi biên giới Mỹ-Canada là “được vẽ một cách giả tạo” và nói rằng quốc gia này sẽ tốt hơn nếu là một bang “được trân trọng” của Mỹ.
Carney lên nắm quyền chính trị khá đột ngột, vào thời điểm đất nước của ông đang phải đối mặt với một thách thức thế hệ từ người hàng xóm siêu cường của mình. Nhiều nhà lãnh đạo thế giới vẫn đang tìm cách đối phó với Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, nhưng ít người phải đối mặt với loại thử thách này.
Nguồn: BBC News
