Trong động thái đáng chú ý trong chuyến công du quốc tế đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Ba đã tuyên bố sẽ dỡ bỏ các biện pháp cấm vận mà ông gọi là “khốc liệt và tê liệt” đối với Syria.
Phát biểu tại Ả Rập Saudi, điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến đi kéo dài nhiều ngày qua Trung Đông, Tổng Thống Trump cho biết: “Tôi sẽ ra lệnh ngừng các lệnh cấm vận đối với Syria để trao cho họ cơ hội trở nên vĩ đại.”
Ông nhấn mạnh: “Tại Syria, nơi đã chứng kiến quá nhiều đau khổ và chết chóc, đang có một chính phủ mới mà tất cả chúng ta phải hy vọng sẽ thành công trong việc ổn định đất nước và duy trì hòa bình. Vì vậy, tôi xin chúc Syria may mắn.”
Theo tin từ Fox News ngày 13/05/2025, Tổng Thống Trump dự kiến sẽ có cuộc gặp ngắn với tân Tổng thống Syria, ông Ahmed al-Sharaa, tại Ả Rập Saudi vào thứ Tư này.
Các lệnh cấm vận “khốc liệt và tê liệt” đã được áp đặt lên Syria dưới thời chính quyền Tổng thống bị lật đổ Bashar al-Assad, vốn kéo dài suốt 14 năm nội chiến và cắt đứt Syria khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.
Ông Ahmed al-Sharaa, người đứng đầu nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lật đổ ông Assad vào năm ngoái, từng bị Mỹ treo thưởng 10 triệu USD vì bị coi là khủng bố. Tuy nhiên, kể từ khi lên nắm quyền, ông đã tích cực vận động bình thường hóa quan hệ với Washington và kêu gọi dỡ bỏ cấm vận. Thậm chí, ông từng đề xuất xây Tháp Trump ở Damascus, hòa giải với Israel và cho phép Mỹ tiếp cận nguồn dầu khí của Syria.
Quyết định của Tổng Thống Trump được đưa ra trong bối cảnh ông đang thăm khu vực Trung Đông, bao gồm Ả Rập Saudi, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Các nhà lãnh đạo của những nước này được cho là đã gây áp lực để Tổng Thống Trump dỡ bỏ cấm vận nhằm giúp kinh tế Syria phục hồi. Ông Trump tiết lộ cả Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdoğan đều khuyến khích ông làm điều này.
Chính quyền mới của Syria dưới sự lãnh đạo của al-Sharaa đã có những động thái hợp tác với các cơ quan tình báo Mỹ, ngăn chặn một số âm mưu khủng bố của ISIS và bắt giữ chỉ huy ISIS Abu al-Harith al-Iraqi vào tháng Hai vừa qua.
Nghị sĩ Cộng hòa Marlin Stutzman, người gần đây đã gặp gỡ lãnh đạo Syria, chia sẻ với Fox News Digital rằng: “Al Sharaa có quá khứ phức tạp, điều mà tất cả chúng ta đều cần thận trọng, nhưng đồng thời, tôi nghĩ đây là cơ hội tuyệt vời để giúp Syria đi theo một hướng khác. Nếu chúng ta không can dự, tôi tin rằng chúng ta chắc chắn sẽ chỉ đẩy ông ấy trở lại vòng tay của Nga và có khả năng cả Iran.”
Tuy nhiên, quyết định này cũng vấp phải không ít hoài nghi. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham bày tỏ sự thận trọng, nhắc nhở rằng Syria vẫn nằm trong danh sách các quốc gia bảo trợ khủng bố của Mỹ và Israel vẫn hết sức lo ngại về tình hình tại Syria. Ông cho rằng việc dỡ bỏ tên khỏi danh sách này cần một báo cáo từ chính quyền gửi Quốc hội về những thay đổi đã diễn ra.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Syria, ông Robert Ford, người từng nỗ lực đưa al-Sharaa vào danh sách khủng bố năm 2012, nhận định rằng dù al-Sharaa thực dụng, chính phủ của ông vẫn còn rất yếu và chưa kiểm soát toàn bộ lãnh thổ Syria.
Đây được coi là một bước ngoặt lớn trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ tại Trung Đông, mở ra cơ hội mới nhưng cũng đi kèm với nhiều thách thức và sự không chắc chắn về tương lai của Syria và khu vực.
