Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Tư vừa có buổi gặp gỡ với Tổng Thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Tòa Bạch Ốc. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai quốc gia đang ở mức thấp nhất kể từ khi chế độ phân biệt chủng tộc apartheid kết thúc ở Nam Phi vào năm 1994.
Mục đích của Tổng Thống Ramaphosa trong chuyến thăm lần này là nhằm làm rõ những hiểu lầm và tìm cách hàn gắn mối quan hệ với Hoa Kỳ. Quan hệ song phương trở nên căng thẳng đặc biệt sau khi Tổng Thống Trump đưa ra những cáo buộc về việc Nam Phi cho phép ‘diệt chủng’ đối với nông dân da trắng thiểu số và tịch thu đất đai của họ. Phía Nam Phi đã kiên quyết bác bỏ những cáo buộc này, cho rằng chúng dựa trên thông tin sai lệch.
Trước đó, Tổng Thống Trump đã cắt toàn bộ viện trợ của Hoa Kỳ cho Nam Phi và đã tiếp nhận hàng chục nông dân da trắng Nam Phi sang Mỹ với tư cách người tị nạn. Ông cũng cáo buộc chính phủ Nam Phi do người da đen lãnh đạo đang theo đuổi các chính sách chống người da trắng và có đường lối đối ngoại chống Mỹ.
Theo một quan chức Tòa Bạch Ốc, các chủ đề thảo luận giữa Tổng Thống Trump và Tổng Thống Ramaphosa có thể bao gồm việc lên án những người thúc đẩy ‘lời lẽ diệt chủng’, phân loại các vụ tấn công trang trại là tội phạm ưu tiên, cũng như các rào cản thương mại dựa trên chủng tộc của Nam Phi và việc ‘ngừng xua đuổi nhà đầu tư’.
Nam Phi cũng khiến Tòa Bạch Ốc bất bình khi kiện Israel ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) với cáo buộc phạm tội diệt chủng ở Gaza và có mối quan hệ với các ‘diễn viên xấu’ như nhóm chiến binh Palestine Hamas và Iran. Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio cho rằng khi một quốc gia ‘liên tục không cùng đường với Hoa Kỳ hết vấn đề này đến vấn đề khác’, thì Hoa Kỳ cần phải đưa ra kết luận.
Để xoa dịu căng thẳng, phái đoàn Nam Phi của Tổng Thống Ramaphosa dự kiến bao gồm cả các vận động viên golf nổi tiếng Ernie Els và Retief Goosen – một động thái được cho là nhằm lấy lòng Tổng Thống Trump, người rất đam mê golf. Tỷ phú hàng hóa xa xỉ Johann Rupert, người gốc Afrikaner, cũng có mặt trong phái đoàn để giúp giải tỏa lo ngại của Tổng Thống Trump về việc đất đai bị tịch thu từ nông dân da trắng.
Tỷ phú Elon Musk, người sinh ra ở Nam Phi, cũng được cho là đã tham dự cuộc gặp. Ông Musk lâu nay vẫn chỉ trích các chính sách hành động khẳng định (affirmative action) của Nam Phi là phân biệt chủng tộc với người da trắng, thậm chí cáo buộc dịch vụ internet vệ tinh Starlink của mình không được cấp phép hoạt động tại Nam Phi vì ông không phải người da đen. Phía Nam Phi giải thích rằng Starlink chưa nộp đơn chính thức, nhưng nếu có, họ phải tuân thủ luật yêu cầu các công ty nước ngoài để cổ đông da đen hoặc các nhóm chủng tộc khác từng bị thiệt thòi dưới chế độ apartheid sở hữu 30% chi nhánh tại Nam Phi.
Theo ABC News, chính phủ Nam Phi coi các luật hành động khẳng định là nền tảng để khắc phục sự bất công của chế độ thiểu số da trắng cai trị apartheid trước đây, vốn tước đoạt cơ hội của người da đen và các nhóm chủng tộc khác.
