Tổng Thống Donald Trump không đơn độc trong chuyến công du Trung Đông vừa qua. Theo sau Air Force One là một chiếc máy bay riêng chở CEO của Nvidia. Các giám đốc điều hành dầu khí và các chủ ngân hàng cũng có mặt, khi các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ gác lại mọi việc để đến gần hơn với Tổng Thống Trump, củng cố hình ảnh mà ông đang cố gắng xây dựng trong chuyến công du nước ngoài lớn đầu tiên này.
Giờ đây, với Tổng Thống Trump trở lại Nhà Trắng, một chuyến đi cùng tổng thống hoặc một cuộc gặp tại Phòng Bầu dục đã trở thành hoạt động thường lệ của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu nước Mỹ, tương tự như việc tham gia một hội nghị ngành. Các ông trùm tập đoàn đang dành nhiều thời gian hơn bao giờ hết để lấy lòng chính quyền, với hy vọng được hưởng lợi từ việc nới lỏng các quy định và thuế quan từ vị tổng thống ‘thực dụng’. Ngược lại, Tổng Thống Trump vui vẻ sử dụng họ như những diễn viên phụ để tô vẽ cho một nền kinh tế đang bùng nổ, trong bối cảnh tăng trưởng đang chậm lại.
Tuy nhiên, việc ‘nịnh bợ’ Tổng Thống Hoa Kỳ không phải lúc nào cũng mang lại sự bảo vệ hoàn toàn cho các công ty như Apple, Amazon, Walmart và nhiều ‘ông lớn’ khác khỏi cơn giận của ông Trump. Điều này cho thấy những cam kết công khai mà họ đưa ra để tạo việc làm tại Mỹ có thể đang giúp đánh bóng hình ảnh của tổng thống hơn là bảo vệ lợi nhuận của chính họ.
Trong các cuộc trò chuyện riêng tư, các CEO và giám đốc điều hành tham gia chuyến đi của Tổng Thống Trump không khỏi ngạc nhiên về việc họ trở thành những thành viên không chính thức của đoàn tùy tùng tổng thống. Các máy bay riêng của họ ‘nhảy dù’ khắp vùng Vịnh khi ông Trump ghé thăm Ả Rập Saudi, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Họ chia sẻ rằng họ không có nhiều lựa chọn ngoài việc ‘xích lại’ gần Tổng Thống Trump, đặc biệt khi ông sử dụng quyền lực thuế quan của mình.
Tổng Thống Trump tự tin tuyên bố tại Abu Dhabi, bên cạnh CEO của Cleveland Clinic Foundation, Tomislav Mihaljevic: “Tôi nghĩ rằng chúng ta có một tổng thống Hoa Kỳ đang làm công việc bán hàng. Bạn có nghĩ rằng Biden sẽ làm điều đó không? Tôi không nghĩ vậy. Nhưng tôi nghĩ điều đó rất quan trọng. Tôi phải là người cổ vũ cho đất nước chúng ta.”
Các quốc gia chủ nhà và Nhà Trắng đã phối hợp tổ chức các hội nghị kinh doanh trong vài tuần để tạo sân khấu cho Tổng Thống Trump thể hiện khả năng ‘deal’ của mình trong chuyến đi. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã ký kết các thỏa thuận hợp tác và ca ngợi các khoản đầu tư lẫn nhau như một màn trình diễn cho Tổng Thống Trump và giới tinh hoa cầm quyền trong khu vực, đồng thời tận dụng cơ hội để kết nối và chia sẻ sự ngạc nhiên chung của họ rằng đây giờ đã trở thành một phần trong danh mục công việc của họ.
Tổng Thống Trump đã chứng minh rằng ông ‘ưu ái’ những người biết ‘lấy lòng’ ông – hãy nhìn vào cách ông quảng bá Tesla của Elon Musk – và trừng phạt những người không làm như vậy, như Amazon trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Trump, các công ty luật, trường đại học và danh sách ngày càng tăng các tổ chức trong nhiệm kỳ thứ hai của ông. Theo Jeffrey Sonnenfeld, CEO của Viện Lãnh đạo Điều hành thuộc Đại học Yale, hành vi ‘khúm núm’ của các CEO thường mang lại sự đối đãi tốt hơn và quảng bá miễn phí từ chính phủ.
Không chỉ giới doanh nhân Mỹ chú ý đến điều này. Mới đây, một giám đốc điều hành người Pháp đã xuất hiện tại Phòng Bầu dục cùng với Tổng Thống Trump, theo tin từ Associated Press.
Tổng thống đã cảm ơn công ty hàng xa xỉ LVMH của Pháp, thuộc sở hữu của Bernard Arnault, vì “Huy chương Hy sinh” do công ty con Tiffany & Co. sản xuất, khi Tổng Thống Trump trao chúng cho gia đình của ba cảnh sát trưởng từ Quận Palm Beach, Florida, những người đã hy sinh khi làm nhiệm vụ.
Cổ phiếu của LVMH đã giảm trong năm nay do thuế quan đe dọa một doanh nghiệp bán mọi thứ, từ túi xách hàng hiệu đến rượu sâm panh. Nhưng Tổng Thống Trump chỉ dành những lời khen ngợi nồng nhiệt nhất khi ông nói với Alexandre, con trai của Arnault, người đại diện cho công ty: “Cảm ơn bạn rất nhiều, Alexandre. Tôi đánh giá cao việc bạn đã đến. Anh ấy đã đến từ Pháp.”
So với chính quyền Biden, các CEO và giám đốc điều hành tại các công ty quyền lực nhất của Mỹ cảm thấy có nghĩa vụ phải giữ liên lạc thường xuyên với đội ngũ của Tổng Thống Trump. Tuy nhiên, việc liên lạc này không đảm bảo sự ảnh hưởng đáng kể đối với tổng thống. Các giám đốc điều hành tại nhiều công ty, yêu cầu giấu tên để mô tả các tương tác riêng tư, cho biết không phải lúc nào cũng rõ ai trong ‘vòng tròn’ của Tổng Thống Trump có thể truyền đạt tốt nhất quan điểm của họ về thuế quan, quy định và thuế cho tổng thống. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã nổi lên như một người trung gian được họ ưa thích, nhưng điều đó không hoàn toàn ‘miễn nhiễm’ cho các công ty khỏi các cuộc tấn công từ Tổng Thống Trump.
CEO của Walmart, Doug McMillon, đã có một cuộc gọi theo lịch trình trước đó vào thứ Bảy với Bessent, nhưng sau đó lại trở thành mục tiêu ‘công kích’ của Tổng Thống Trump trong một bài đăng trên mạng xã hội, trong đó tổng thống nói rằng nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ nên “gánh” chi phí thuế quan của ông.
Vào tháng 4, Tổng Thống Trump đã gọi điện cho người sáng lập Amazon, Jeff Bezos, người đã tham dự lễ nhậm chức của ông, sau một báo cáo rằng cửa hàng trực tuyến này đang xem xét hiển thị trên danh sách sản phẩm tác động của thuế quan của Tổng Thống Trump đối với giá cả. Amazon đã khám phá khả năng này cho dịch vụ Amazon Haul của mình, cạnh tranh với các nhà bán lẻ giảm giá do Trung Quốc thành lập là Temu và Shein, nhưng đã chọn không làm như vậy.
Các lãnh đạo của General Motors, Ford và Stellantis đã gặp Tổng Thống Trump để vạch ra cách thuế quan của ông sẽ phá vỡ ngành sản xuất ô tô. Tổng Thống Trump đã cho họ một số ‘ân xá’ đối với các loại xe sản xuất trong nước có các bộ phận nước ngoài không thuộc phạm vi của hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada, nhưng ông vẫn áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu.
Tổng thống mô tả những thay đổi về thuế quan của mình vào tháng 4 năm ngoái là một ‘cầu nối’ tạm thời để các nhà sản xuất ô tô tăng sản lượng trong nước.
Tổng Thống Trump nói vào thời điểm đó: “Chúng tôi chỉ muốn giúp họ trong quá trình chuyển đổi nhỏ này, ngắn hạn. Chúng tôi không muốn trừng phạt họ.”
Tổng Thống Trump liên tục ca ngợi Apple sau cam kết đầu tư 500 tỷ đô la vào Hoa Kỳ. Nhưng công ty cũng có kế hoạch chuyển nhiều hoạt động sản xuất iPhone hơn sang Ấn Độ để đối phó với thuế quan của Trung Quốc – và điều đó đã khiến Tổng Thống Trump thất vọng.
Phát biểu tại Qatar, Tổng Thống Trump nhớ lại một cuộc trò chuyện với CEO của Apple, Tim Cook: “Tôi đã nói với anh ấy: ‘Bạn của tôi, tôi đã đối xử rất tốt với bạn. Bạn đến đây với 500 tỷ đô la, nhưng bây giờ tôi nghe nói bạn đang xây dựng khắp Ấn Độ. Tôi không muốn bạn xây dựng ở Ấn Độ.’”
