Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump vừa hoàn tất chuyến công du Trung Đông đầy dấu ấn, ký kết các thỏa thuận trị giá tới 2 ngàn tỷ USD với Ả Rập Xê Út, Qatar và UAE. Đáng chú ý, một trong những động thái chính sách của ông Trump là đảo ngược lệnh cấm bán chip AI cho UAE và Ả Rập Xê Út từng được chính quyền tiền nhiệm ban hành.
Mục tiêu được cho là nhằm tăng cường vị thế của Mỹ và đối trọng lại ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực. Trung Đông, vốn duy trì quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh, đang chứng kiến sự gia tăng hiện diện thương mại của Trung Quốc.
Tuy nhiên, quyết định bán các công nghệ AI nhạy cảm này lại gây ra lo ngại sâu sắc từ cả hai đảng tại Mỹ. Các công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ như Nvidia, ChatGPT, Google, Amazon, và Qualcomm đã ký hàng tỷ USD thỏa thuận với các dự án AI được nhà nước Ả Rập Xê Út hậu thuẫn, bao gồm cả việc bán chip trực tiếp.
Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, đã bày tỏ quan ngại trên sàn Thượng viện, nói rằng không rõ cách nào Ả Rập Xê Út và UAE sẽ ngăn Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) tiếp cận các con chip này. Ông cho rằng, “Chắc chắn, khi các nước ngoài sở hữu chip do Mỹ sản xuất, sớm hay muộn CCP cũng sẽ có được những con chip Mỹ này và các bí mật bên trong.”
Tương tự, Dân biểu John Moolenaar, Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về Đảng Cộng sản Trung Quốc, cũng lên tiếng cảnh báo trên mạng xã hội X, rằng CCP đang tìm cách tiếp cận gián tiếp công nghệ hàng đầu của Mỹ. Ông nhấn mạnh các thỏa thuận này cần được giám sát chặt chẽ và có biện pháp bảo vệ đáng tin cậy.
Trước những lo ngại này, Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về CCP đã đề xuất luật mới nhằm ngăn chặn chip AI tiên tiến của Mỹ rơi vào tay các đối thủ như CCP.
Theo ông Craig Singleton từ Tổ chức Phòng thủ các Nền dân chủ, việc kéo các quốc gia vùng Vịnh sâu hơn vào hệ sinh thái công nghệ của Mỹ là cách hợp lý để cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc. Tuy nhiên, ông cảnh báo, “Vấn đề nằm ở chi tiết… Nếu những thỏa thuận này thiếu các hạn chế chặt chẽ, chúng có thể vô tình củng cố chính những đối tượng mà chúng ta muốn kiềm chế.”
Một số nhà phân tích khác cho rằng, các thỏa thuận mở rộng này có thể giúp củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu của Mỹ trong lĩnh vực AI đang phát triển. Chuyến thăm của Tổng Thống Trump tới UAE, lần đầu tiên sau gần 20 năm, cũng được xem là động thái quan trọng để củng cố quan hệ chiến lược, kinh tế và an ninh trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Fox News Digital cho biết, Trung Quốc có nhiều lợi ích ở khu vực này ngoài AI, bao gồm an ninh, kinh tế và năng lượng, những lĩnh vực Mỹ cũng muốn ngăn chặn ảnh hưởng của Bắc Kinh. Việc Mỹ lơ là khu vực Trung Đông trong quá khứ được cho là đã tạo điều kiện cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng, theo ông John Hannah, cựu cố vấn an ninh quốc gia và hiện là chuyên gia tại JINSA.
Với các thỏa thuận vừa ký và chính sách mới về chip AI, chính quyền Tổng Thống Trump đang đặt cược lớn vào việc sử dụng công nghệ và quan hệ đối tác kinh tế để đối phó với Trung Quốc, nhưng đồng thời cũng đối mặt với bài toán bảo mật công nghệ nan giải.
(Theo Fox News ngày 23/05/2025)
