Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa đưa ra phán quyết tạm thời, giáng một đòn vào nỗ lực của chính phủ Tổng Thống Trump nhằm trục xuất một nhóm người Venezuela bị cáo buộc là thành viên băng đảng. Tòa án Tối Cao nhấn mạnh rằng những người bị giam giữ này phải có cơ hội hợp lý để đưa ra phản đối pháp lý trước khi bị trục xuất.
Quyết định với tỷ lệ 7-2 này đã làm rõ lệnh tạm dừng đột xuất được Tòa ban hành vào rạng sáng ngày 19 tháng 4, vốn đã tạm ngưng kế hoạch đưa những người này từ trung tâm giam giữ ở bắc Texas đến một nhà tù ở El Salvador.
Trong phán quyết chưa có chữ ký, Tòa án Tối Cao chỉ trích việc chính phủ chỉ cho những người bị giam giữ vỏn vẹn 24 giờ để thực hiện các thủ tục pháp lý. Tòa nêu rõ, “Trong hoàn cảnh này, thông báo chỉ khoảng 24 giờ trước khi bị trục xuất, lại thiếu thông tin về cách thực hiện các quyền kháng cáo theo quy trình hợp pháp, chắc chắn là không thể chấp nhận được.”
Tuy nhiên, Tòa cũng thừa nhận rằng họ, với vị trí “xa rời hoàn cảnh thực tế”, không phải là nơi tốt nhất để xác định chính xác quy trình nào nên được tuân theo. Do đó, vụ việc được chuyển trở lại tòa phúc thẩm cấp dưới để tiếp tục xem xét và xác định những quy trình hợp pháp mà những người bị giam giữ cần được hưởng.
Vụ kiện này xoay quanh nỗ lực của chính phủ Tổng Thống Trump trong việc sử dụng Đạo luật Alien Enemies (Đạo luật Kẻ thù Ngoại quốc) – một luật thời chiến ít khi được áp dụng có từ thế kỷ 18 – để trục xuất những người Venezuela mà các viên chức cáo buộc là thành viên của băng đảng Tren de Aragua.
Ông Lee Gelernt, luật sư của Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), tổ chức đang đại diện cho nhóm người Venezuela này, đã hoan nghênh phán quyết của Tòa. Ông cho rằng Tòa đã đúng khi tạm dừng việc sử dụng một quyền lực thời chiến đặc biệt cho đến khi có thể xem xét đầy đủ vụ án. “Hiện tại, điều này có nghĩa là sẽ không có thêm người nào bị vội vã đưa đến một nhà tù tàn bạo ở nước ngoài, có thể là bị cô lập suốt đời,” ông Gelernt nói trong một tuyên bố.
Ngược lại, Tổng Thống Trump đã lên án phán quyết trên mạng xã hội Truth Social, viết bằng chữ in hoa rằng: “Tối Cao Pháp Viện không cho phép chúng ta loại bỏ tội phạm khỏi đất nước chúng ta!” Trong một bài đăng sau đó, Tổng Thống Trump cho rằng quyết định này “sẽ cho phép nhiều TỘI PHẠM tràn vào Đất nước chúng ta, gây tổn hại lớn cho công chúng Mỹ quý báu của chúng ta.” Tổng Thống Trump khẳng định, “Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ không cho phép tôi làm điều mà tôi được bầu để làm,” và gọi đây là “một ngày tồi tệ và nguy hiểm cho nước Mỹ!”.
Điều quan trọng cần lưu ý là Tòa án Tối Cao, trong phán quyết lần này, chưa đưa ra quan điểm về câu hỏi nền tảng và có trọng lượng: liệu chính phủ Tổng Thống Trump có thể trục xuất người dân theo Đạo luật Alien Enemies hay không. Phán quyết của Tòa nêu rõ: “Để làm rõ, hôm nay chúng tôi chỉ quyết định rằng những người bị giam giữ được quyền nhận thông báo nhiều hơn so với thông báo đã được đưa ra vào ngày 18 tháng 4.”
Nỗ lực của chính phủ Tổng Thống Trump nhằm trục xuất người nhập cư một cách tóm tắt mà không cho họ cơ hội tranh cãi về việc liệu họ có phải là thành viên băng đảng hay liệu luật này có thể áp dụng cho các tổ chức tội phạm hay không, là một phần của chính sách nhập cư cứng rắn vốn đã đối mặt với nhiều phản ứng từ các tòa án cũng như các đối thủ chính trị.
Mặc dù Đạo luật Alien Enemies chỉ có thể được sử dụng trong thời kỳ “xâm lược hoặc đột kích cướp bóc”, chính phủ lập luận rằng những điều kiện này đã được đáp ứng vì băng đảng bị xem như một cánh tay nối dài của chính phủ Venezuela, một tuyên bố đang bị tranh cãi gay gắt.
Lệnh của Tòa Tối Cao vào tháng 4, được đưa ra chỉ vài giờ sau khi một xe bus chở người Venezuela quay đầu thay vì đi đến sân bay, đã tạm dừng toàn bộ vụ kiện trong khi các thẩm phán tìm ra bước đi tiếp theo. Trước đó, Tòa án Tối Cao đã làm rõ vào ngày 7 tháng 4 rằng bất kỳ ai mà chính phủ muốn trục xuất theo Đạo luật Alien Enemies cần phải được cho cơ hội để thách thức quyết định thông qua đơn yêu cầu habeas corpus (đòi hỏi đưa người ra trước tòa để xác định tính hợp pháp của việc giam giữ).
Hiện có nhiều vụ kiện liên quan đến Đạo luật Alien Enemies đang diễn ra trên khắp nước Mỹ, đặt ra những vấn đề khác nhau. Thông tin được tổng hợp từ NBC News.
