Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ hôm nay đã bắt đầu nghe các lập luận liên quan đến một vụ kiện quan trọng xuất phát từ sắc lệnh hành pháp của Tổng Thống Donald Trump. Sắc lệnh này, được ông ban hành vào ngày đầu tiên nhậm chức, nhằm mục đích từ chối quyền công dân Mỹ đối với trẻ em sinh ra trên đất Mỹ nhưng có cha mẹ đang ở đây bất hợp pháp hoặc tạm thời.
Đây là một thay đổi lớn đối với Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, vốn quy định quyền công dân cho những người sinh ra tại Hoa Kỳ, trừ một vài trường hợp ngoại lệ nhỏ. Ngay sau khi sắc lệnh được đưa ra, nhiều nhóm nhập cư, tổ chức nhân quyền và các tiểu bang đã đệ đơn kiện.
Các thẩm phán tại tòa án cấp dưới hầu hết đều nghi ngờ cách diễn giải điều khoản về quyền công dân của ông Trump và đã ra phán quyết chặn thi hành sắc lệnh này trên toàn quốc. Một thẩm phán liên bang thậm chí còn gọi đây là “một sắc lệnh vi hiến rõ ràng”.
Hiện tại, Tối cao Pháp viện đang xem xét các đơn kháng cáo khẩn cấp từ chính quyền Tổng Thống Trump. Chính quyền muốn được phép thực thi sắc lệnh ở ít nhất 27 tiểu bang trong khi các vụ kiện chính về tính hợp hiến vẫn tiếp diễn. Điều quan trọng cần lưu ý là Tòa án chưa xem xét tính hợp hiến của sắc lệnh lúc này, mà chỉ tập trung vào việc liệu các thẩm phán cấp dưới có quyền ra phán quyết áp dụng trên phạm vi toàn nước Mỹ (còn gọi là nationwide injunction) hay không.
Trước buổi điều trần, Tổng Thống Donald Trump cũng đã lên tiếng trên mạng xã hội. Ông cho rằng việc cấp quyền công dân cho những người sinh ra tại Mỹ theo cách hiện tại khiến đất nước trông “NGU NGỐC” và “như những kẻ NGU NGỐC” (STUPID và SUCKERS). Tuy nhiên, ông đã đưa ra thông tin không chính xác khi khẳng định Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới có quyền công dân theo nơi sinh; thực tế có khoảng 30 quốc gia khác cũng áp dụng điều này, bao gồm cả Canada.
Nhiều chuyên gia luật pháp nhận định rằng để chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với con của người nhập cư bất hợp pháp, có thể sẽ cần phải sửa đổi Hiến pháp.
Tại tòa, Tổng Biện lý D. John Sauer đại diện cho chính quyền Tổng Thống Trump đề nghị Tòa án cho phép áp dụng các hạn chế quyền công dân theo nơi sinh ở ít nhất 27 tiểu bang. Ngược lại, Tổng Biện lý New Jersey Jeremy Feigenbaum đại diện cho các tiểu bang phản đối, viện dẫn việc sẽ mất hàng triệu đô la cho các phúc lợi y tế và khác cho trẻ em, cũng như phải cải tổ hệ thống nhận dạng vì giấy khai sinh sẽ không còn là bằng chứng quốc tịch.
Các nhóm đại diện cho phụ nữ mang thai và người nhập cư lo ngại sẽ xảy ra hỗn loạn nếu sắc lệnh của ông Trump được thi hành ở bất kỳ đâu.
Phiên điều trần bắt đầu lúc 10 giờ sáng giờ miền Đông. Quyết định từ Tối cao Pháp viện dự kiến sẽ được đưa ra tương đối nhanh, có thể là vào cuối tháng Sáu, vì trọng tâm trước mắt là về đơn kháng cáo khẩn cấp liên quan đến phạm vi hiệu lực của các lệnh chặn thi hành, chứ chưa phải phán quyết cuối cùng về tính hợp hiến của sắc lệnh.
Tin từ ABC News ngày 15/05/2025.
