Một quyết định ngắn gọn từ Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đang làm đảo lộn cuộc sống của khoảng 350,000 người Venezuela hiện đang cư trú hợp pháp tại Mỹ theo Quy chế Bảo vệ Tạm thời (Temporary Protected Status – TPS). Lệnh của Tòa án cho phép chính quyền của Tổng Thống Donald Trump tiếp tục các nỗ lực nhằm thu hồi quy chế này đối với nhóm người di dân nói trên, trong khi vụ kiện liên quan vẫn đang tiếp diễn.
Đây là nhóm người Venezuela được cấp TPS vào năm 2023 dưới thời Tổng Thống Joe Biden vì lý do nhân đạo. Ông Biden đã gia hạn quy chế này cho họ đến tháng 10 năm 2026. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng Thống Trump đã nhanh chóng tìm cách chấm dứt TPS này, cho rằng việc tiếp tục bảo vệ là ‘trái với lợi ích quốc gia’.
Bảy người Venezuela có TPS và Liên minh TPS Toàn quốc đã kiện chính quyền Trump, lập luận rằng quyết định của Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem đã vi phạm các thủ tục pháp lý và có dấu hiệu phân biệt chủng tộc. Vào tháng 3, một thẩm phán liên bang ở San Francisco đã tạm thời ngăn chặn chính quyền Trump chấm dứt quy chế bảo vệ trong khi vụ kiện đang diễn ra. Phía chính quyền đã yêu cầu Tối cao Pháp viện can thiệp.
Lệnh của Tối cao Pháp viện ban hành mới đây đồng nghĩa với việc 350,000 người Venezuela này giờ đây có nguy cơ mất đi quy chế bảo vệ trong khi vụ kiện vẫn tiếp tục tại tòa án cấp thấp hơn.
TPS là quy chế được cấp cho những người di dân tại Mỹ không thể trở về quê hương do thiên tai hoặc bất ổn chính trị. Quy chế này cho phép họ cư trú và làm việc hợp pháp tại Mỹ trong tối đa 18 tháng (có thể được gia hạn), nhưng không cung cấp con đường trở thành công dân. Không có TPS, những người này có nguy cơ bị trục xuất, dù họ có thể tìm kiếm các giải pháp khác như xin tị nạn.
Các luật sư đại diện cho những người giữ TPS cho biết lệnh của Tối cao Pháp viện khiến nhóm 350,000 người Venezuela rơi vào tình trạng bấp bênh và có nguy cơ bị trục xuất. Thời điểm chính xác khi họ mất quy chế bảo vệ vẫn chưa rõ ràng.
Phía chính quyền của Tổng Thống Trump coi quyết định của Tối cao Pháp viện là một ‘thắng lợi cho người dân Mỹ và sự an toàn của cộng đồng chúng ta’. Bộ An ninh Nội địa tuyên bố trên trang web rằng họ ‘hoàn toàn có ý định chấm dứt TPS cho người Venezuela theo quy chế năm 2023 ngay khi nhận được phán quyết gỡ bỏ lệnh cấm từ tòa án’.
Vụ kiện vẫn sẽ tiếp tục. Các luật sư cho biết họ sẽ tiếp tục đấu tranh tại tòa án liên bang, lập luận rằng quyết định chấm dứt TPS là trái pháp luật và có động cơ phân biệt chủng tộc. Phiên tranh luận miệng trong vụ án này dự kiến diễn ra vào tháng 7, theo tin từ NBC News.
Kết quả của vụ kiện này không chỉ ảnh hưởng đến 350,000 người Venezuela được cấp TPS năm 2023, mà còn có thể tạo tiền lệ cho các nhóm giữ TPS khác, bao gồm cả những người Venezuela được cấp TPS năm 2021 (sẽ hết hạn vào tháng 9 tới) và khoảng 500,000 người Haiti giữ TPS.
Các luật sư khuyến khích những người Venezuela giữ TPS theo dõi sát diễn biến vụ án và tìm hiểu các hình thức bảo vệ di trú khác nếu đủ điều kiện.
