Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa đưa ra phán quyết quan trọng, chấp thuận yêu cầu từ chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc Tổng Thống có quyền sa thải các thành viên của một số cơ quan liên bang độc lập. Tuy nhiên, phán quyết này cũng nêu rõ rằng lập luận pháp lý tương tự chưa chắc đã áp dụng với Cục Dự trữ Liên bang (Federal Reserve – Fed).
Quyết định này từ Tối Cao Pháp Viện, được đưa ra vào Thứ Năm, ngày 22 tháng 5 năm 2025, chính thức hóa một phán quyết tạm thời trước đó, cho phép Tổng Thống Donald Trump sa thải bà Gwynne Wilcox, thành viên Hội đồng Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB) và bà Cathy Harris, thành viên Hội đồng Bảo vệ Hệ thống Merit (MSPB).
Tòa án cho biết trong phán quyết không ký tên rằng: “Quyết định này phản ánh đánh giá của chúng tôi rằng chính phủ có khả năng chứng minh cả NLRB và MSPB đều thực thi quyền hành đáng kể của nhánh hành pháp.” Phán quyết cũng thêm rằng “chính phủ đối mặt với rủi ro thiệt hại lớn hơn từ lệnh cho phép một viên chức bị bãi nhiệm tiếp tục thực thi quyền hành pháp so với rủi ro mà một viên chức bị bãi nhiệm sai trái phải đối mặt khi không thể thực hiện nhiệm vụ theo luật định của họ.”
Ba thẩm phán theo đường lối tự do của Tòa án đã phản đối quyết định này.
Đáng chú ý, Tòa án đã tìm cách phân biệt vụ việc này với bất kỳ nỗ lực nào của Tổng Thống Trump nhằm sa thải các thành viên của Fed, bao gồm cả Chủ tịch Jerome Powell. Tòa án nhấn mạnh Fed là một “thực thể có cấu trúc độc đáo, bán tư nhân” với truyền thống lịch sử riêng biệt. Nhận xét này có thể được thị trường toàn cầu đón nhận tích cực, vốn đã chao đảo khi Tổng Thống Trump liên tục chỉ trích ông Powell vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4, làm dấy lên đồn đoán rằng ông có thể tìm cách sa thải Chủ tịch Fed. (Theo NBC News)
Phán quyết này đặt ra câu hỏi pháp lý quan trọng về việc liệu Quốc hội, khi thành lập các cơ quan liên bang, có thể đưa ra các điều khoản để cách ly chúng khỏi sự can thiệp chính trị, ngăn Tổng Thống sa thải các thành viên theo ý muốn hay không. Mặc dù vụ việc này chỉ liên quan đến hai cơ quan cụ thể, bất kỳ phán quyết nào cho phép sa thải như vậy đều có thể áp dụng cho các cơ quan khác.
Justice Elena Kagan, thay mặt cho các thẩm phán phản đối, cho rằng Tòa án về cơ bản đã lật ngược tiền lệ quan trọng năm 1935 (vụ Humphrey’s Executor v. United States), vốn duy trì khái niệm về các cơ quan độc lập không chịu sự kiểm soát trực tiếp của Tổng Thống. Bà lập luận rằng Tổng Thống Trump đã “tự quyết định luật pháp” bằng cách sa thải Wilcox và Harris mà không có lý do rõ ràng.
