Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vừa ra phán quyết trong một vụ án quan trọng, theo đó ngăn chặn tiểu bang Oklahoma thành lập trường bán công (charter school) tôn giáo đầu tiên trên cả nước được tài trợ trực tiếp bằng tiền thuế của người dân.
Phán quyết này có tỷ lệ hòa 4-4 hiếm hoi, xảy ra sau khi Thẩm phán Amy Coney Barrett rút khỏi vụ án từ giai đoạn đầu. Lý do bà rút lui được cho là có liên quan đến phòng khám luật của Đại học Notre Dame, nơi đã ủng hộ giáo phận Công giáo trong vụ kiện, dù bà không đưa ra giải thích chính thức.
Với phán quyết chỉ vỏn vẹn một dòng, Tối cao Pháp viện giữ nguyên quyết định của Tối cao Pháp viện Oklahoma. Tòa án tiểu bang này trước đó đã tuyên rằng việc dùng tiền thuế dân để tài trợ cho các trường tôn giáo sẽ vi phạm cả hiến pháp tiểu bang lẫn Hiến pháp Hoa Kỳ.
Quyết định của Tối cao Pháp viện để lại hiệu lực các phán quyết của tòa cấp dưới, vốn cho rằng sự sắp xếp này sẽ vi phạm Điều khoản Thành lập (Establishment Clause) của Tu chính án thứ Nhất Hiến pháp Hoa Kỳ, quy định sự tách biệt giữa nhà nước và tôn giáo.
Theo tin từ ABC News ngày 22/05/2025, quyết định này được xem là một bước lùi đối với phong trào tự do tôn giáo. Phong trào này đã đạt được nhiều thành tựu lớn trong những năm gần đây dưới thời đa số bảo thủ hiện tại của Tối cao Pháp viện, bao gồm các phán quyết cho phép các tổ chức tôn giáo sử dụng phiếu thưởng học phí (voucher), học bổng, và tài trợ cải tạo cơ sở vật chất từ tiền thuế.
Tuy nhiên, vì Tối cao Pháp viện chia rẽ đều nhau 4-4, quyết định này không phải là một án lệ ràng buộc trên toàn quốc. Điều này mở đường cho toàn bộ Tòa án xem xét lại vấn đề này trong một vụ án khác trong tương lai, có thể từ một tiểu bang khác.
Quyết định này đang nhận được sự hoan nghênh từ những người ủng hộ trường công lập và trường bán công độc lập. Họ lo ngại rằng phán quyết có lợi cho trường St. Isidore of Seville (trường Công giáo ở Oklahoma) sẽ gây ra xáo trộn lớn cho hệ thống giáo dục trên toàn quốc.
Hiện có 45 tiểu bang có chương trình trường bán công, với khoảng 8,000 trường phục vụ 3.8 triệu học sinh. Một số tiểu bang phản đối việc tài trợ cho các trường bán công tôn giáo đã cảnh báo rằng họ có thể buộc phải cắt giảm hoặc chấm dứt hoàn toàn các chương trình bán công của mình nếu Tối cao Pháp viện cho phép việc sử dụng tiền thuế tài trợ trực tiếp cho trường tôn giáo.
