Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ, với đa số bảo thủ 6-3, vừa ra phán quyết tạm thời cho phép Tổng Thống Donald Trump giữ nguyên quyết định sa thải hai người đứng đầu các cơ quan độc lập liên bang. Động thái này được xem là sự thúc đẩy đáng kể cho nỗ lực của Tổng Thống Trump nhằm giành quyền kiểm soát toàn diện các cơ quan thuộc nhánh hành pháp.
Trước đó, một tòa án cấp dưới đã đứng về phía bà Cathy Harris thuộc Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Công trạng (Merit Systems Protection Board) và bà Gwynne Wilcox thuộc Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (National Labor Relations Board), kết luận rằng việc Tổng Thống Trump sa thải họ từ các cơ quan độc lập này có khả năng là bất hợp pháp và yêu cầu phục chức.
Tuy nhiên, trong quyết định mới nhất, Tối Cao Pháp Viện đã chấp thuận yêu cầu của Tổng Thống Trump về việc tạm dừng thi hành phán quyết của tòa dưới. Tối Cao Pháp Viện giải thích rằng “chính phủ phải đối mặt với rủi ro tổn thất lớn hơn từ một lệnh cho phép một quan chức bị sa thải tiếp tục thực hiện quyền lực hành pháp, hơn là rủi ro mà một quan chức bị sa thải sai phải đối mặt khi không thể thực hiện nhiệm vụ theo luật định của mình”.
Vụ tranh chấp này hiện vẫn đang được xử lý tại tòa phúc thẩm liên bang và có thể sẽ quay trở lại Tối Cao Pháp Viện để xem xét về mặt bản chất vụ án sau này.
Luật liên bang và các tiền lệ của Tối Cao Pháp Viện trước đây thường cấm tổng thống sa thải người đứng đầu các cơ quan tư vấn, độc lập như vậy mà không có lý do chính đáng trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, phe bảo thủ và chính quyền hiện tại từ lâu đã lập luận rằng quy tắc này là vi hiến.
Ba thẩm phán phe tự do, gồm Sonia Sotomayor, Elena Kagan và Ketanji Brown Jackson, đã phản đối quyết định của đa số. Họ cho rằng phán quyết hôm nay ưu tiên Tổng Thống hơn là các tiền lệ của tòa án và đi ngược lại ý chí của Quốc hội cũng như lịch sử 90 năm của quốc gia về việc bảo vệ các quan chức cơ quan độc lập chỉ bị sa thải vì lý do chính đáng.
Vụ án này được theo dõi chặt chẽ như một trong những bài kiểm tra quan trọng nhất về quyền lực của tổng thống trong việc kiểm soát các cơ quan độc lập do Quốc hội tạo ra, vốn được thiết kế để tránh sự can thiệp chính trị. Tối Cao Pháp Viện cũng lưu ý rằng các lập luận trong vụ án này không nhất thiết liên quan đến tính hợp hiến của việc bảo vệ chức vụ các thành viên của Ban Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Federal Reserve – Fed) hoặc các thành viên khác của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). Họ mô tả Fed là một “thực thể cấu trúc độc đáo, bán tư nhân” có lịch sử khác biệt.
Theo tin tức từ ABC News ngày 22 tháng 5 năm 2025.
