Một bộ lạc thổ dân tại khu vực Amazon của Brazil vừa nộp đơn kiện tờ báo danh tiếng The New York Times tại tòa án Los Angeles, Mỹ. Họ cáo buộc bài báo của tờ này đã mô tả sai lệch, khiến các thành viên trong bộ lạc bị bôi nhọ và cho rằng họ nghiện nội dung khiêu dâm sau khi lần đầu tiếp cận internet.
Bộ lạc Marubo, một cộng đồng tự trị với khoảng 2,000 người sinh sống tại thung lũng Javari thuộc rừng rậm Amazon, đã yêu cầu bồi thường hàng trăm triệu đô la. Đơn kiện cũng nhắm vào hai hãng truyền thông khác là TMZ và Yahoo, cho rằng họ đã khuếch đại và giật gân hóa thông tin từ bài báo gốc, làm trầm trọng thêm sự bôi nhọ đối với bộ lạc.
Cụ thể, bộ lạc Marubo phản ứng dữ dội với bài báo đăng tháng 6 năm 2024 của New York Times, nói về cách cộng đồng này tiếp nhận dịch vụ internet vệ tinh Starlink của ông Elon Musk. Theo đơn kiện, bài báo đã khắc họa người Marubo như một cộng đồng không đủ khả năng đối phó với việc tiếp xúc cơ bản với internet, nhấn mạnh cáo buộc giới trẻ của họ bị mê hoặc bởi nội dung khiêu dâm.
Bộ lạc cho rằng những thông tin này không chỉ mang tính kích động mà còn khiến người đọc thông thường hiểu rằng người Marubo đang sa sút về mặt đạo đức và xã hội do internet. Đơn kiện nhấn mạnh rằng những mô tả như vậy đã vượt xa bình luận văn hóa, tấn công trực tiếp vào tính cách, đạo đức và vị thế xã hội của cả một dân tộc.
Đáp lại, người phát ngôn của New York Times khẳng định bài báo đã xem xét một cách nhạy bén và tinh tế về những lợi ích cũng như phức tạp của công nghệ mới tại một ngôi làng bản địa xa xôi, nơi có lịch sử và văn hóa đáng tự hào. Tờ báo cho biết sẽ mạnh mẽ bảo vệ trước vụ kiện này.
Bài báo gốc của New York Times nêu bật rằng sau chưa đầy một năm sử dụng internet, cộng đồng Marubo bắt đầu đối mặt với những vấn đề tương tự mà phần lớn thế giới đã trải qua, như giới trẻ dán mắt vào điện thoại, tin đồn trên các nhóm chat, mạng xã hội gây nghiện, người lạ trên mạng, trò chơi bạo lực, lừa đảo, thông tin sai lệch và trẻ vị thành niên xem nội dung khiêu dâm. Tuy nhiên, phần nói về nội dung khiêu dâm chỉ chiếm một đoạn nhỏ.
Thế nhưng, các hãng truyền thông khác như TMZ và Yahoo đã khuếch đại khía cạnh này. TMZ thậm chí còn chạy một video với tiêu đề giật gân: “Starlink của Elon Musk khiến bộ lạc xa xôi nghiện phim nóng”. Đơn kiện cáo buộc video này đã mô tả sai lệch, cho rằng bộ lạc Marubo đã rơi vào sự suy đồi đạo đức.
Sau đó, New York Times đã đăng một bài viết tiếp theo, trong đó phóng viên khẳng định người Marubo không nghiện nội dung khiêu dâm và bài báo gốc không hề đưa ra gợi ý đó. Tuy nhiên, bộ lạc không hài lòng, cho rằng bài viết bổ sung đã không thừa nhận vai trò của chính NYT trong việc thúc đẩy câu chuyện bôi nhọ ban đầu, mà lại đổ lỗi cho các bên tổng hợp tin tức.
Đơn kiện còn đặt vấn đề về thời gian phóng viên NYT lưu lại làng, cho rằng anh ta chỉ ở đó chưa đầy 48 giờ thay vì một tuần như bài báo nêu, không đủ thời gian để quan sát và hiểu rõ cộng đồng.
Trong số các nguyên đơn còn có trưởng cộng đồng Enoque Marubo và nhà báo, nhà xã hội học người Brazil Flora Dutra. Cả hai đều xuất hiện trong bài báo gốc và là những người đã giúp bộ lạc tiếp cận internet, mang lại nhiều tác động tích cực như hỗ trợ y tế khẩn cấp và giáo dục trẻ em. Họ nói rằng video của TMZ đã tạo ra ấn tượng sai lầm rằng chính họ là người đã đưa tài liệu khiêu dâm có hại vào cộng đồng.
Vụ kiện đòi bồi thường ít nhất 180 triệu đô la, bao gồm cả thiệt hại chung và thiệt hại trừng phạt, từ mỗi bị đơn. Theo bộ lạc Marubo, hậu quả từ việc xuất bản bài báo không chỉ giới hạn ở nhận thức công chúng, mà còn “phá hủy cuộc sống, các thể chế và các dự án mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc”.
Tin tức này được đưa tin lần đầu bởi Courthouse News và được Seattle Times trích dẫn từ Associated Press.
