Tòa án Tối cao Mỹ vừa có phiên điều trần căng thẳng về một vụ án gây tranh cãi, liên quan đến việc liệu các trường học dựa trên đức tin có được phép nhận tiền từ ngân sách công hay không.
Tâm điểm của vụ việc là trường ảo Công giáo St. Isidore of Seville ở Oklahoma. Câu hỏi pháp lý đặt ra là: Liệu việc sử dụng tiền thuế để tài trợ cho một tổ chức giáo dục tôn giáo có vi phạm nguyên tắc phân lập nhà thờ và nhà nước được quy định trong Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ hay không? Hoặc ngược lại, việc từ chối tài trợ như vậy có phải là sự phân biệt đối xử dựa trên tôn giáo?
Sau hơn hai giờ tranh luận, các thẩm phán Tòa án Tối cao cho thấy sự chia rẽ rõ rệt theo đường lối tư tưởng. Đa số thẩm phán theo phe bảo thủ dường như sẵn sàng cho phép trường St. Isidore trở thành trường charter tôn giáo đầu tiên trong cả nước được nhận tài trợ công.
Thẩm phán Brett Kavanaugh lập luận rằng các án lệ trước đây đã chỉ rõ không thể đối xử với người, tổ chức hay lời nói tôn giáo như “công dân hạng hai”. Ông cho rằng một chương trình mở cho tất cả trừ tôn giáo là sự phân biệt đối xử trắng trợn.
Tuy nhiên, các thẩm phán theo phe tự do bày tỏ lo ngại về sự can thiệp của chính phủ vào các vấn đề tôn giáo. Thẩm phán Sonia Sotomayor nhấn mạnh bản chất của điều khoản phân lập là “chúng ta sẽ không trả tiền cho các lãnh đạo tôn giáo để dạy về tôn giáo của họ”. Thẩm phán Elena Kagan cũng lo ngại về việc bang phải giám sát chương trình giảng dạy của trường tôn giáo, điều này có thể dẫn đến việc đối xử khác biệt giữa các tôn giáo khác nhau.
Vụ án này cũng cho thấy sự bất đồng ngay trong nội bộ chính quyền bang Oklahoma. Thống đốc và người đứng đầu ngành giáo dục bang ủng hộ việc trường nhận tài trợ, trong khi Tổng chưởng lý Gentner Drummond lại kiện để ngăn chặn, gọi đây là sự “bảo trợ bất hợp pháp” và là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với quyền tự do tôn giáo của toàn bộ bốn triệu người dân Oklahoma”.
Theo Fox News ngày 30/4/2025, vụ việc diễn ra trong bối cảnh một số bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo đang có những động thái nhằm tăng cường sự hiện diện của tôn giáo trong hệ thống giáo dục công, như yêu cầu đưa Kinh Thánh vào chương trình học hoặc treo Mười Điều Răn trong lớp học.
Một điểm đáng chú ý là Thẩm phán Amy Coney Barrett đã rút lui khỏi vụ án mà không đưa ra lý do công khai. Nếu Tòa án chia rẽ 4-4, phán quyết của tòa cấp dưới (chống lại trường) sẽ được giữ nguyên. Lá phiếu của Chánh án John Roberts có thể sẽ đóng vai trò quyết định.
Được biết, trường St. Isidore, dù được thành lập bởi Tổng giáo phận Oklahoma City và Giáo phận Tulsa, đã cam kết sẽ mở cửa miễn phí cho mọi học sinh như một trường công lập truyền thống và tuân thủ luật giáo dục của bang và liên bang. Tuy nhiên, trong đơn đăng ký, trường cũng nêu rõ “hoàn toàn tuân thủ giáo lý” của Giáo hội Công giáo và tham gia “sứ mệnh truyền giáo của nhà thờ”.
Phán quyết cuối cùng về vụ án này dự kiến sẽ được đưa ra vào đầu mùa hè.
