Hai thượng nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm cứng rắn, vốn ủng hộ cựu Tổng thống Trump, vừa lên tiếng cho rằng bất kỳ thỏa thuận hạt nhân “lâu dài” nào với Iran trong tương lai đều cần phải được Quốc hội Mỹ thông qua. Lý tưởng nhất, họ muốn thỏa thuận này phải là một hiệp ước, cần sự phê chuẩn của Thượng viện với đa số hai phần ba phiếu.
Tuy nhiên, để đạt được sự đồng thuận lớn như vậy tại Thượng viện, Iran sẽ phải đáp ứng những yêu cầu rất khắt khe. Ngoài việc loại bỏ hoàn toàn uranium đã làm giàu và các máy ly tâm, các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa nhấn mạnh Iran còn phải giải tán chương trình tên lửa đạn đạo và chấm dứt mọi hoạt động hỗ trợ các nhóm khủng bố trên khắp Trung Đông.
Thượng nghị sĩ Tom Cotton (bang Arkansas) chia sẻ với Fox News Digital rằng: “Nếu họ muốn một thỏa thuận bền vững và lâu dài nhất, thì họ nên đưa nó ra Thượng viện để bỏ phiếu như một hiệp ước.” Ông cũng nhắc lại lý do thỏa thuận dưới thời Tổng thống Obama năm 2015 bị coi là yếu kém là vì nó chỉ là một thỏa thuận giữa tổng thống và lãnh đạo nước ngoài, dễ dàng bị đảo ngược bởi các tổng thống kế nhiệm, điều mà ông Trump đã làm cách đây bảy năm.
Cùng quan điểm, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (bang South Carolina) cũng kêu gọi sự giám sát của Quốc hội. Ông nói rằng “ít nhất” mọi thỏa thuận phải tuân thủ Đạo luật Rà soát Thỏa thuận Hạt nhân Iran (INARA), được Quốc hội thông qua năm 2015 với sự ủng hộ lưỡng đảng mạnh mẽ, đảm bảo các nhà lập pháp có quyền xem xét bất kỳ thỏa thuận nào đạt được với Tehran.
Ông Graham cho biết đã nói với Ngoại trưởng Marco Rubio rằng “không đời nào” có thể đạt được 67 phiếu để phê chuẩn một hiệp ước nếu Iran không giải trừ hoàn toàn chương trình hạt nhân, tên lửa và ngừng hỗ trợ khủng bố.
Hai thượng nghị sĩ cũng so sánh với các thỏa thuận “123” – khung pháp lý quản lý hợp tác hạt nhân dân sự của Mỹ với các quốc gia khác – vốn đòi hỏi các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt để ngăn chặn phát triển vũ khí hạt nhân. Ông Cotton cho rằng bất kỳ thỏa thuận toàn diện nào với Iran cũng nên được xử lý với sự chặt chẽ về mặt lập pháp tương tự.
Theo Fox News, hai ông Cotton và Graham đã đưa ra một nghị quyết phác thảo các điều khoản “chấp nhận được” cho một thỏa thuận với Iran, bao gồm việc chấm dứt hoàn toàn việc làm giàu uranium.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Iran đã tích lũy đủ uranium làm giàu ở mức độ cao để có thể chế tạo vài vũ khí hạt nhân nếu muốn, mặc dù các đánh giá tình báo của Mỹ vẫn cho rằng Tehran chưa đưa ra quyết định chế tạo vũ khí.
Cả giới chức Mỹ và Israel đều đã tăng cường các cảnh báo đối với chính quyền Iran. Ông Trump cũng nói rõ rằng nếu các cuộc đàm phán không thành công, Mỹ sẵn sàng hành động quân sự trực tiếp để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran.
Thượng nghị sĩ Graham nhận định rằng chính quyền Iran chỉ còn “vài tuần” để đồng ý với một thỏa thuận. “Chúng ta không nói về các cuộc đàm phán kéo dài, lê thê,” ông nói. “Chúng ta đang nói về vài tuần, không phải vài tháng hay vài năm. Khả năng Iran ‘phá rào’ đang hiện hữu, và mong muốn của Israel về việc giải quyết vấn đề này cũng rất lớn.”
