Theo NBC News, Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen thuộc Đảng Dân chủ bang Maryland mới đây đã cáo buộc cựu Tổng thống Donald Trump đang đẩy nước Mỹ vào một “cuộc khủng hoảng hiến pháp”. Ông cho rằng các thành viên trong chính quyền Trump “đang công khai coi thường các phán quyết của tòa án”.
Khi được hỏi trực tiếp trên chương trình “Meet the Press” của NBC News liệu Mỹ có đang trong khủng hoảng hiến pháp hay không, ông Van Hollen đã khẳng định: “Vâng, chúng ta đang ở trong tình trạng đó”.
Phát biểu này được đưa ra vài ngày sau chuyến đi của ông đến El Salvador, nơi ông gặp Kilmar Abrego Garcia. Đây là một người đàn ông sống ở Maryland mà chính quyền Trump thừa nhận đã bị trục xuất nhầm về El Salvador vào tháng trước.
Vụ việc của Abrego Garcia đã trở thành tâm điểm của cuộc chiến pháp lý và chính trị kéo dài nhiều tuần. Chính phủ Mỹ nhiều lần khẳng định trước tòa rằng Abrego Garcia hiện đang bị giam giữ tại El Salvador và họ không thể làm gì để đưa anh ta trở về. Chính quyền Trump cũng cáo buộc Abrego Garcia là thành viên băng đảng khét tiếng MS-13, dù luật sư của anh này khẳng định anh chưa từng bị kết án bất kỳ tội danh nào.
Trong khi đó, các nghị sĩ Dân chủ như ông Van Hollen lại nêu lên lo ngại về quyền tố tụng công bằng (due process), cho rằng Abrego Garcia đã không có cơ hội phản bác lệnh trục xuất trước khi bị đưa về El Salvador.
Đến nay, các tòa án đang đứng về phía phe Dân chủ và đội ngũ pháp lý của Abrego Garcia. Một tòa phúc thẩm vào thứ Năm tuần trước đã bác bỏ yêu cầu của chính quyền Trump nhằm ngăn chặn lệnh yêu cầu chính phủ tạo điều kiện đưa Abrego Garcia trở lại Mỹ. Tòa phúc thẩm liên bang Khu vực 4 phán quyết rằng chính quyền Trump đang cố gắng “tuyên bố quyền cất giấu cư dân nước này trong các nhà tù nước ngoài mà không có vẻ gì là tố tụng công bằng”.
Quyết định này được đưa ra vài ngày sau khi Tòa án Tối cao, trong một phán quyết không ký tên, đã yêu cầu chính quyền Trump “tạo điều kiện” để Abrego Garcia được thả khỏi nhà tù El Salvador và trở về Mỹ.
Ông Van Hollen nhấn mạnh rằng chính quyền Trump cần phải đưa bằng chứng ra tòa án thay vì “kiện tụng trên mạng xã hội”. Ông dẫn lời một thẩm phán về việc thiếu bằng chứng liên kết Abrego Garcia với băng đảng MS-13 và nói: “Nếu có bằng chứng, hãy đưa nó ra tòa. Đó là nơi chúng ta giải quyết những vấn đề này, còn không thì hãy im lặng trên mạng xã hội”.
Những bình luận của ông Van Hollen xuất hiện không lâu sau khi ông Trump đăng tải một thông điệp Lễ Phục sinh trên mạng xã hội Truth Social, chỉ trích “những kẻ điên cánh tả cực đoan” và “các thẩm phán thiếu hiệu quả”.
Trong một cuộc phỏng vấn riêng trên CNN, Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar thuộc Đảng Dân chủ bang Minnesota cũng cáo buộc chính quyền Trump bất chấp lệnh tòa án khi không đưa Abrego Garcia trở lại Mỹ. Bà kêu gọi các thẩm phán xem xét buộc tội khinh thường tòa án đối với chính quyền.
Bà Klobuchar cho rằng việc chính quyền Trump tập trung vào vụ việc này còn “cay độc hơn là chỉ coi thường luật pháp”. Bà nói: “Họ chọn vụ này và người đàn ông này vì đó là chủ đề họ muốn giữ trên tin tức, để đánh lạc hướng mọi người khỏi thực tế rằng nền kinh tế của chúng ta đang lao dốc vì họ”.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ John Kennedy thuộc Đảng Cộng hòa bang Louisiana, cũng trên chương trình “Meet the Press”, thừa nhận quyết định trục xuất Abrego Garcia là một “sai sót”, nhưng nói thêm rằng cựu Tổng thống không thể làm được nhiều vào lúc này.
Ông Kennedy không đồng ý với cáo buộc của ông Van Hollen rằng chính quyền Trump đang phớt lờ lệnh tòa. Ông nói: “Tôi không tin rằng Tổng thống Trump sẽ bất chấp lệnh của thẩm phán liên bang. Nếu ông ấy làm vậy, tôi sẽ lên tiếng chỉ trích”. Ông Kennedy nhấn mạnh tầm quan trọng của pháp quyền và bày tỏ không chắc tòa án có thể buộc ông Trump làm gì để đưa Garcia trở về, đặc biệt khi Tổng thống El Salvador Nayib Bukele đã tuyên bố sẽ không gửi người này lại Mỹ.
Tom Homan, người phụ trách vấn đề biên giới dưới thời chính quyền Trump, đã bảo vệ hành động của chính quyền và cho rằng cần có sự hợp tác của El Salvador để đưa Abrego Garcia trở lại. Ông khẳng định chính quyền đã tuân thủ hiến pháp và pháp luật.
Đáp lại, ông Van Hollen nhấn mạnh rằng Abrego Garcia đã không được hưởng quyền tố tụng công bằng trước khi bị trục xuất, cảnh báo rằng việc cho phép chính quyền Trump phủ nhận quyền này đối với một người sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm cho tất cả mọi người. Ông cũng đề xuất khả năng Quốc hội sử dụng quyền lực để cắt giảm ngân sách mà chính quyền Trump cần để gửi người bị giam giữ đến El Salvador, cho rằng người dân Mỹ sẽ không muốn chi tiền để giam giữ bất hợp pháp một người vi phạm Hiến pháp Mỹ.
