Thống đốc California Gavin Newsom vừa công bố chi tiết kế hoạch trị giá hàng tỷ đô la nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng vô gia cư đang nhức nhối tại tiểu bang Vàng. Ông đang thúc đẩy các thành phố và quận hạt phải hành động “ngay lập tức” để giải quyết vấn đề này.
Theo thông báo từ văn phòng Thống đốc, ông Newsom đã chia sẻ một dự thảo quy định mẫu để các địa phương có thể áp dụng ngay, nhằm “giải quyết các khu trại vô gia cư nguy hiểm và mất vệ sinh, đồng thời kết nối những người vô gia cư với nơi trú ẩn và các dịch vụ hỗ trợ”.
“Việc để mọi người chết trên đường phố không phải là lòng trắc ẩn,” Thống đốc Newsom nhấn mạnh trong một thông cáo báo chí.
Ông nói thêm: “Các nhà lãnh đạo địa phương đã yêu cầu nguồn lực – chúng tôi đã cung cấp khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của tiểu bang. Họ yêu cầu sự rõ ràng về pháp lý – tòa án đã đưa ra phán quyết. Giờ đây, chúng tôi cung cấp cho họ một mô hình mà họ có thể áp dụng ngay lập tức, với sự khẩn trương và nhân đạo, để giải tán các khu trại và kết nối mọi người với nơi trú ẩn, nhà ở và dịch vụ chăm sóc. Thời gian cho sự trì trệ đã kết thúc. Không còn lý do gì nữa.”
Kế hoạch này được hỗ trợ một phần bởi 3.3 tỷ USD từ quỹ Prop 1 mới được cử tri thông qua. Văn phòng Newsom kêu gọi tất cả các chính quyền địa phương hành động “không chậm trễ”.
Thống đốc cũng khuyến khích các nhà lãnh đạo địa phương sử dụng quyền hạn của mình, đã được Tòa án Tối cao Hoa Kỳ xác nhận, để giải quyết các khu trại. Theo Fox News, phán quyết của Tòa án Tối cao trong vụ Grants Pass v. Johnson năm 2024 đã khẳng định rằng luật cấm ngủ ở nơi công cộng không vi phạm quy định hiến pháp về “hình phạt tàn khốc và bất thường”.
Văn phòng Newsom cho biết mô hình quy định này dựa trên cách tiếp cận “đã được chứng minh và khả thi” của tiểu bang. Từ tháng 7 năm 2021 đến tháng 5 năm 2025, tiểu bang đã giải tỏa hơn 16,000 khu trại và dọn dẹp hơn 311,873 mét khối rác thải dọc theo các tuyến đường của tiểu bang. Kết quả này cho thấy chính sách có hiệu quả và có thể nhân rộng.
Khoản tiền 3.3 tỷ USD từ Prop 1 sẽ được dùng để mở rộng các lựa chọn nhà ở và điều trị sức khỏe tâm thần cho những người “ốm nặng nhất và vô gia cư ở California”.
Dự thảo quy định mẫu này không quy định cụ thể hình phạt hình sự mà để các thành phố tự quyết định mức độ xử lý đối với những người vi phạm lệnh cấm.
Tuy nhiên, văn phòng Newsom nhấn mạnh rằng mọi cách tiếp cận của địa phương phải tuân thủ ba nguyên tắc cơ bản:
- Không ai phải đối mặt với hình phạt hình sự vì ngủ ngoài trời khi họ không có nơi nào khác để đi.
- Các chính sách giải tỏa khu trại phải ưu tiên nơi trú ẩn và dịch vụ, đảm bảo người vô gia cư và đồ đạc của họ được đối xử tôn trọng.
- Các chính sách không được hạn chế quá mức quyền của chính quyền địa phương trong việc giải tỏa khu trại, nghĩa là các quan chức phải có khả năng thực thi “các chính sách hợp lý” để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của cư dân cũng như duy trì không gian công cộng.
Văn phòng Thống đốc Newsom cũng cho biết họ đã tích cực buộc các cộng đồng phải chịu trách nhiệm nếu không tuân thủ luật tiểu bang để giải quyết vấn đề vô gia cư, dẫn chứng vụ kiện thành phố Norwalk vào năm 2024 vì lệnh cấm trái pháp luật đối với các trung tâm trú ẩn cho người vô gia cư.
Trong khi tỷ lệ vô gia cư không có nơi trú ẩn trên toàn quốc tăng gần 7% vào năm ngoái, mức tăng của California chỉ là 0.45%, thấp hơn 44 tiểu bang khác. Văn phòng Thống đốc khẳng định ông Newsom là thống đốc đầu tiên tích cực giải quyết vấn đề này và đang nỗ lực đảo ngược cuộc khủng hoảng đã kéo dài hàng thập kỷ.
Ngoài việc dọn dẹp các khu trại, khoản tiền 3.3 tỷ USD từ Prop 1 cũng sẽ cung cấp kinh phí tài trợ để tạo ra hơn 5,000 giường điều trị nội trú và hơn 21,800 chỗ điều trị ngoại trú cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần. Khi được phân bổ đầy đủ, nguồn vốn từ trái phiếu Prop 1 ước tính sẽ tạo ra 6,800 giường điều trị nội trú và 26,700 chỗ điều trị ngoại trú.
Kim Johnson, Thư ký Cơ quan Y tế và Dịch vụ Nhân sinh California, cho biết: “Hôm nay đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cam kết của chúng tôi nhằm chuyển đổi hệ thống sức khỏe tâm thần của California. Thông qua các khoản tài trợ này, chúng tôi đang đầu tư vào các giải pháp táo bạo, dựa vào cộng đồng nhằm mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc, thúc đẩy công bằng và tiếp cận mọi người ở nơi họ đang gặp khó khăn.”
Bộ Phát triển Nhà ở và Cộng đồng cũng sẽ giám sát khoản tiền lên tới 2 tỷ USD từ quỹ Prop 1 để xây dựng nhà ở hỗ trợ lâu dài cho cựu chiến binh và những người vô gia cư hoặc có nguy cơ vô gia cư, đồng thời gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn sử dụng chất gây nghiện.
“Đây là một khoản đầu tư mang tính thế hệ vào tương lai sức khỏe tâm thần của California. Chúng tôi không chỉ xây dựng cơ sở vật chất. Chúng tôi đang xây dựng hy vọng, phẩm giá và con đường chữa lành cho hàng ngàn người dân California,” Michelle Baass, Giám đốc Sở Dịch vụ Chăm sóc Sức khỏe tiểu bang, chia sẻ.
Có vẻ như California đang dồn lực để giải quyết bài toán vô gia cư nan giải. Với nguồn tài chính lớn và sự thúc đẩy từ cấp tiểu bang, hy vọng tình hình sẽ có những chuyển biến tích cực trong thời gian tới, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho cả người vô gia cư và cộng đồng.
Theo Fox News ngày 12/05/2025.
