Thống đốc Gavin Newsom vừa công bố kế hoạch cắt giảm chi tiêu y tế cho người
nhập cư không có giấy tờ, loại bỏ một số loại thuốc giảm cân và “xài” tiền từ
chương trình chống biến đổi khí hậu để “chữa cháy” cho tiểu bang.
Theo đó, California sẽ phải “gồng mình” để lấp đầy khoản thâm hụt ngân sách
ước tính lên tới 12 tỷ đô la. Ông Newsom đổ lỗi cho chính sách kinh tế của
chính quyền Tổng Thống Donald Trump, thị trường chứng khoán “nhảy múa” khiến
nguồn thu từ giới nhà giàu sụt giảm và lượng khách du lịch quốc tế “teo tóp”.
Ông Newsom “tự an ủi”: “Những giá trị cốt lõi của California sẽ không thay đổi
chỉ vì ‘gió’ liên bang đổi chiều. Ngay cả khi ‘cơn bĩ cực Trump’ làm chậm nền
kinh tế và ảnh hưởng đến doanh thu của chúng ta, chúng tôi vẫn đưa ra những đề
xuất táo bạo để xây dựng thêm nhà ở, giảm chi phí cho các gia đình lao động và
đầu tư vào con em chúng ta”.
Luật pháp California yêu cầu phải cân bằng ngân sách mỗi năm. Ông Newsom lần đầu
tiên công bố kế hoạch vào tháng Giêng mà không có khoản thâm hụt dự kiến. Đề
xuất sửa đổi của ông hiện đang được chuyển đến các nhà lập pháp tiểu bang,
những người có thời hạn đến giữa tháng 6 để thương lượng trước khi một đạo luật
ngân sách cuối cùng phải được thông qua.
Dưới đây là một số đề xuất của ông Newsom:
Y TẾ VÀ DỊCH VỤ NHÂN SINH
Ông Newsom dự định đóng băng việc đăng ký cho những người nhập cư trưởng thành
có thu nhập thấp mà không có giấy tờ hợp pháp và yêu cầu những người trưởng
thành đủ điều kiện phải trả phí bảo hiểm hàng tháng là 100 đô la. Ông cho biết
những thay đổi được đề xuất đối với chương trình sẽ giúp tiểu bang tiết kiệm
5,4 tỷ đô la vào năm tài chính 2028-2029.
Ông Newsom cũng muốn ngừng sử dụng doanh thu từ thuế thuốc lá để trả cho các nhà
cung cấp dịch vụ nha khoa, kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe phụ nữ. Người
phát ngôn của Bộ Tài chính tiểu bang cho biết doanh thu từ thuế đã giảm gần 40%
trong giai đoạn 2017-2024 và không còn có thể thực hiện các khoản thanh toán đó
nếu không sử dụng quỹ chung. Biện pháp này sẽ giúp tiết kiệm ít nhất 500 triệu
đô la mỗi năm. Nhưng điều đó cũng sẽ cắt giảm một phần ba ngân sách của Tổ chức
Kế hoạch hóa Gia đình California, tổ chức này cho biết.
Thống đốc cũng đề xuất loại bỏ bảo hiểm y tế tiểu bang cho một số loại thuốc
được sử dụng để giảm cân bắt đầu từ tháng 1 năm 2026, điều này sẽ giúp tiết
kiệm ước tính 85 triệu đô la cho năm tài chính sắp tới và 680 triệu đô la vào
năm tài chính 2028-2029.
Tiểu bang cũng sẽ trì hoãn việc trả khoản vay 3,4 tỷ đô la cho các nhà cung cấp
Medicaid tiểu bang theo kế hoạch của ông Newsom.
Ông Newsom dự định cắt giảm chi tiêu cho một chương trình cung cấp dịch vụ chăm
sóc cá nhân và tại nhà cho một số cư dân có thu nhập thấp và người California
khuyết tật bằng cách giới hạn số giờ làm thêm và giờ đi lại của công nhân ở mức
50 giờ mỗi tuần. Động thái này sẽ giảm chi tiêu gần 708 triệu đô la cho năm
tài chính sắp tới.
MÔI TRƯỜNG
Ông Newsom muốn tái ủy quyền chương trình mua bán khí thải của tiểu bang đến
năm 2045. Chương trình này nhằm mục đích giảm lượng khí thải từ các nguồn công
nghiệp theo thời gian thông qua các cơ chế dựa trên thị trường và dự kiến sẽ
hết hạn vào năm 2030.
Tiền thu được thông qua đấu giá các khoản tín dụng cần thiết để gây ô nhiễm sẽ
được đưa vào một quỹ mà các nhà lập pháp sử dụng cho chi tiêu liên quan đến khí
hậu và dự án đường sắt cao tốc của tiểu bang.
Ông Newsom đề xuất khai thác 1,5 tỷ đô la từ quỹ đó cho sở cứu hỏa tiểu bang.
Ông cho biết sự thay đổi này sẽ giúp đảm bảo những người phát thải carbon giúp
trả tiền cho phản ứng của tiểu bang đối với các vụ cháy rừng do biến đổi khí
hậu gây ra.
Đề xuất của ông cũng sẽ đảm bảo 1 tỷ đô la hàng năm cho dự án đường sắt cao tốc
bị trì hoãn từ lâu của tiểu bang. Dự án hiện nhận 25% tiền từ quỹ mua bán khí
thải, số tiền này cuối cùng nhiều hơn hoặc ít hơn một chút so với một tỷ mỗi
năm tùy thuộc vào năm.
Các nhóm môi trường đã kêu gọi ông Newsom ủng hộ các đề xuất nhằm buộc các công
ty nhiên liệu hóa thạch phải trả tiền cho tiểu bang vì những thiệt hại liên
quan đến biến đổi khí hậu. Số tiền này sẽ được sử dụng một phần để hỗ trợ phản
ứng của tiểu bang đối với các thảm họa thiên nhiên do khí hậu gây ra.
Ông Newsom cũng công bố kế hoạch hợp lý hóa một dự án tạo ra một đường hầm ngầm
khổng lồ để chuyển hướng một phần lớn nguồn cung cấp nước của tiểu bang.
AN TOÀN CÔNG CỘNG
Ông Newsom đề xuất đóng cửa một nhà tù tiểu bang khác vào tháng 10 năm 2026 để
tiết kiệm 150 triệu đô la hàng năm. Ông Newsom đã phê duyệt việc đóng cửa ba
nhà tù kể từ năm 2019. Theo kế hoạch ngân sách của ông Newsom, số lượng tù
nhân của tiểu bang đã giảm trong những năm qua, ngay cả sau khi cử tri năm
ngoái thông qua một biện pháp bỏ phiếu cứng rắn về tội phạm có thể bỏ tù nhiều
người hơn. Ông Newsom không nêu rõ cơ sở nào sẽ đóng cửa.
Đề xuất ngân sách không bao gồm kinh phí để thực hiện sáng kiến được cử tri
phê duyệt, sáng kiến biến hành vi trộm cắp tại cửa hàng thành trọng tội đối
với những người tái phạm, tăng hình phạt đối với một số tội danh liên quan đến
ma túy và trao cho các thẩm phán quyền ra lệnh cho những người có nhiều tội
danh liên quan đến ma túy phải điều trị.
Theo Sophie Austin của AP
“`
