Theo ABC News ngày 09/04/2025, Thống đốc Michigan, bà Gretchen Whitmer, một thành viên nổi bật của Đảng Dân chủ, gần đây đã có bài phát biểu nhấn mạnh những điểm chung trong chính sách kinh tế với cựu Tổng thống Donald Trump, chỉ vài giờ trước cuộc gặp giữa hai người. Động thái này cho thấy cách tiếp cận ngoại giao hơn của bà Whitmer đối với ông Trump, khác biệt với nhiều đồng nghiệp Dân chủ khác.
Trong bài phát biểu mang tên “Xây dựng, Nước Mỹ, Xây dựng”, bà Whitmer kêu gọi sự hợp tác lưỡng đảng để thúc đẩy ngành sản xuất trong nước. Dù có những chỉ trích nhẹ nhàng, bà vẫn nêu bật các ưu tiên chung.
Bà chia sẻ: “Tôi hiểu động cơ đằng sau các biện pháp thuế quan, và tôi có thể nói rằng, đây là điểm mà Tổng thống Trump và tôi đồng ý. Chúng ta thực sự cần sản xuất nhiều hơn ở Mỹ.” Tuy nhiên, bà cũng nói thêm rằng thuế quan là một “công cụ thô thiển” và không thể áp dụng bừa bãi mà không có mục tiêu rõ ràng.
Bài phát biểu này diễn ra trước cuộc gặp riêng thứ hai của bà với ông Trump trong vòng chưa đầy một tháng. Trước đó, bà cũng đã dự bữa tối tại Nhà Trắng và ngồi cạnh ông.
Về phần mình, ông Trump đã dành lời khen ngợi cho bà Whitmer vào chiều thứ Tư, gọi bà là “người rất tốt” và đã làm “công việc xuất sắc”. Ông bày tỏ tin tưởng rằng cuộc gặp sẽ mang lại lợi ích cho Michigan.
Cuộc gặp diễn ra sau khi ông Trump công bố các biện pháp thuế quan mới, được cho là sẽ ảnh hưởng đáng kể đến Michigan – bang có nền kinh tế gắn chặt với ngành công nghiệp ô tô phụ thuộc vào thương mại với Canada, Mexico và các quốc gia khác. Bà Whitmer cho biết sẽ thảo luận về tác động của các loại thuế này với các thành viên nội các của ông Trump.
Từ một trong những người chỉ trích ông Trump mạnh mẽ nhất trong nhiệm kỳ đầu và chiến dịch tranh cử năm ngoái, bà Whitmer đã thay đổi giọng điệu, hướng tới việc tìm kiếm “điểm chung” kể từ khi ông tái đắc cử.
Lý giải cho cách tiếp cận này, bà Whitmer nói: “Nếu bạn không ngồi vào bàn đàm phán, bạn sẽ trở thành món ăn trên thực đơn. Lời thề của tôi với người dân Michigan là tiếp tục xuất hiện, ngay cả khi điều đó có nghĩa là tôi sẽ gặp khó khăn.”
Cách làm của bà Whitmer khá khác biệt so với các thống đốc Dân chủ nổi tiếng khác, những người cũng được xem là ứng viên tiềm năng cho cuộc đua tổng thống năm 2028. Chẳng hạn, Thống đốc Colorado Jared Polis phản bác trực tiếp bài phát biểu của bà Whitmer, cho rằng “cây búa thuế quan” mà bà nhắc đến cuối cùng lại “đập vào tay mình chứ không phải vào đinh”. Ông Polis khẳng định thuế quan là xấu vì làm tăng giá và hủy hoại sản xuất Mỹ.
Trong khi đó, Thống đốc Illinois JB Pritzker vẫn là tiếng nói phản đối mạnh mẽ các chính sách của ông Trump, còn Thống đốc California Gavin Newsom thì kêu gọi các đối tác quốc tế miễn trừ bang của ông khỏi các biện pháp trả đũa, tuyên bố “California không phải Washington, D.C.”
Bà Whitmer đối mặt với bối cảnh chính trị phức tạp hơn ở Michigan, với cơ quan lập pháp bị chia rẽ và một bang đã bỏ phiếu cho ông Trump trong hai trong ba kỳ bầu cử gần nhất. Ngay cả Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro, một đảng viên Dân chủ ở bang cũng bầu cho ông Trump năm 2024, cũng có cách tiếp cận chỉ trích hơn, nói rằng ông Trump đang “tìm cách gây khó dễ cho nông dân của chúng ta” bằng thuế quan.
Sự cân bằng trong lập trường của bà Whitmer thể hiện rõ trong bài phát biểu và cuộc trò chuyện sau đó. Bà đồng ý với ông Trump về sự cần thiết phải sản xuất nhiều hơn ở Mỹ, nhưng nhấn mạnh rằng việc này cần thời gian và không thể xảy ra “chỉ sau một đêm”.
Bà Whitmer khẳng định: “Không có đường tắt ở đây. Tái công nghiệp hóa chiến lược phải là một dự án lưỡng đảng kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ tổng thống. Chúng ta cần có chiến lược về thuế quan đối với công nghệ mà chúng ta thực sự muốn sản xuất ở Mỹ.”
Dù chỉ còn chưa đầy hai năm nữa là hết nhiệm kỳ (do giới hạn nhiệm kỳ), bà Whitmer đã dành nhiều thời gian trong năm nay để đi công tác nước ngoài, thăm Washington D.C. và các bang khác. Tuy nhiên, bà tái khẳng định vào thứ Tư rằng mình không có ý định tranh cử tổng thống vào năm 2028, dù những chuyến đi này khó lòng dập tắt suy đoán.
Kết thúc bài phát biểu, bà Whitmer nhấn mạnh: “Năm nay và những năm tới – bất kể ai ở Nhà Trắng – chúng ta cần đặt cược vào người lao động Mỹ. Chúng ta cần đưa các nhà sản xuất chip về nước. Hãy làm chủ biển cả, bầu trời và những con đường. Hãy đổi mới và xây dựng.”
