Thế giới đang kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng ở châu Âu (V-E Day) với nhiều cuộc diễu hành, lễ tưởng niệm hoành tráng tại các thành phố lớn từ London đến Moscow.
V-E Day đánh dấu thời khắc Đức Quốc xã đầu hàng lực lượng Đồng minh, chính thức chấm dứt Thế chiến II tại châu Âu. Dù cuộc chiến chống Nhật Bản ở Viễn Đông vẫn tiếp diễn, đây là khoảnh khắc vỡ òa của niềm vui và sự giải thoát cho hàng triệu quân nhân và dân thường khắp châu Âu, những người đã chịu đựng sự chiếm đóng và tàn phá kể từ năm 1939.
Theo tin từ ABC News, sự đầu hàng vô điều kiện của Đức Quốc xã thực tế đã được chấp nhận vào rạng sáng ngày 7 tháng 5 năm 1945 tại Reims, Pháp. Tuy nhiên, thông báo chính thức bị trì hoãn đến ngày hôm sau do các bất đồng giữa Đồng minh phương Tây và Liên Xô. Một văn kiện đầu hàng thứ hai được ký tại Berlin vào đêm ngày 8 tháng 5, làm hài lòng phía Liên Xô. Đó là lý do hầu hết các nước phương Tây kỷ niệm vào ngày 8 tháng 5, trong khi Nga kỷ niệm Ngày Chiến thắng vào ngày 9 tháng 5.
Nhìn lại lịch sử, bước ngoặt của cuộc chiến ở châu Âu bắt đầu từ đầu năm 1942 khi Hồng quân Liên Xô đẩy lùi quân Đức tại Moscow và sau đó giành chiến thắng quyết định tại Stalingrad vào tháng 2 năm 1943. Các nhà sử học nhận định, việc Hitler tấn công Liên Xô có lẽ là một sai lầm chiến lược lớn. Đến năm 1944, với cuộc đổ bộ D-Day của Đồng minh phương Tây và đà tiến của Liên Xô từ phía Đông, Đức Quốc xã bị kẹp giữa hai gọng kìm.
Khi năm 1944 chuyển sang 1945, chiến thắng của Đồng minh đã gần như chắc chắn, nhưng cái giá phải trả vẫn còn rất đắt. Hồng quân Liên Xô đã mất khoảng 3 triệu binh sĩ chỉ riêng trong năm 1945.
Với Berlin thất thủ và Hitler tự sát vào ngày 30 tháng 4 năm 1945, các lực lượng Đức dần đầu hàng trên khắp các mặt trận, dẫn đến sự kiện V-E Day.
Ngày Chiến thắng ở châu Âu là sự pha trộn giữa lễ kỷ niệm và suy ngẫm. Bên cạnh niềm vui chiến thắng, nhiều người không khỏi đau buồn vì những mất mát cá nhân. Thế giới cũng phải đối diện với sự thật kinh hoàng về Holocaust khi quân Đồng minh giải phóng các trại tập trung của Đức Quốc xã.
Quan trọng hơn, V-E Day không phải là dấu chấm hết hoàn toàn cho Thế chiến II. Cuộc chiến chống Nhật Bản vẫn tiếp diễn ác liệt, và nhiều binh sĩ Đồng minh ở châu Âu biết rằng họ có thể sẽ được điều động sang mặt trận Thái Bình Dương. Mãi đến khi Mỹ thả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, Nhật Bản mới đầu hàng vào tháng 8 năm 1945.
Đối với những người còn sống sót sau cuộc chiến, V-E Day là lời nhắc nhở về sự đoàn kết chống lại kẻ thù chung. Một cựu chiến binh 100 tuổi chia sẻ rằng, Ngày V-E nên là bài học cho các nhà lãnh đạo ngày nay rằng họ phải đứng lên chống lại những kẻ bạo ngược, bất kể ở đâu. “Bạn không thể có hòa bình mà không có sức mạnh,” ông nói. “Không chỉ là ghi nhớ. Bạn phải hành động.”
