Giáo hoàng Leo XIV, vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Bắc Mỹ, vừa cử hành Thánh lễ đầu tiên của mình tại Nhà nguyện Sistine hôm thứ Sáu. Ngài chia sẻ rằng việc được bầu chọn vừa là một cây thánh giá vừa là một phước lành.
Phát biểu ngẫu hứng bằng tiếng Anh trước Hồng y đoàn đã bầu chọn mình, Giáo hoàng Leo XIV (tên thật là Robert Prevost, một nhà truyền giáo Dòng Augustine sinh ra ở Chicago) đã thừa nhận trách nhiệm lớn lao được đặt lên vai ngài. Ngài sau đó có bài giảng ngắn gọn nhưng sâu sắc về sự cần thiết phải loan báo Tin Mừng một cách vui tươi trong một thế giới thường chế giễu đức tin.
Ngài nói: “Các ngài đã kêu gọi tôi vác cây thánh giá đó và được ban phước với sứ mệnh đó, và tôi biết tôi có thể trông cậy vào mỗi người trong các ngài để cùng đồng hành với tôi khi chúng ta tiếp tục với tư cách là một Giáo hội, một cộng đồng, những người bạn của Chúa Giê-su, những người tin vào Ngài, để loan báo tin mừng, loan báo Tin Mừng.”
Trong Thánh lễ đầu tiên này, việc hai phụ nữ đọc Sách Thánh có thể là một dấu hiệu cho thấy ý định của Giáo hoàng Leo XIV trong việc tiếp nối ưu tiên của Giáo hoàng Phanxicô là mở rộng vai trò của phụ nữ trong Giáo hội. Khi còn là Hồng y, ngài đã thực hiện một trong những cải cách mang tính cách mạng nhất của Giáo hoàng Phanxicô bằng cách đưa ba phụ nữ vào ban cố vấn xem xét các đề cử giám mục.
Phát biểu bằng tiếng Ý gần như hoàn hảo, Giáo hoàng Leo XIV bày tỏ sự tiếc nuối khi đức tin Kitô giáo ở nhiều nơi trên thế giới bị coi là “phi lý”, bị chế giễu hoặc phản đối, đặc biệt khi đối diện với những cám dỗ như tiền bạc, thành công và quyền lực. Ngài than phiền rằng ở nhiều nơi, Chúa Giê-su bị hiểu lầm, “bị hạ thấp thành một kiểu lãnh đạo lôi cuốn hoặc siêu nhân”.
Ngài nhấn mạnh: “Điều này đúng không chỉ với những người không tin mà còn với nhiều Kitô hữu đã chịu phép rửa tội, những người cuối cùng sống ở cấp độ này trong tình trạng vô thần thực tế. Tuy nhiên, chính vì lý do này, đây lại là những nơi mà sứ mạng truyền giáo của chúng ta đang rất cần thiết. Sự thiếu đức tin thường đi kèm một cách bi thảm với sự mất ý nghĩa cuộc sống, sự bỏ bê lòng thương xót, những vi phạm đáng sợ đối với phẩm giá con người, cuộc khủng hoảng gia đình và rất nhiều vết thương khác đang giày vò xã hội chúng ta.”
Các Hồng y đã vỗ tay khi Thánh lễ kết thúc. Giáo hoàng Leo XIV được nhìn thấy đi đôi giày đen đơn giản, không phải đôi giày lười màu đỏ thường được một số Giáo hoàng truyền thống ưa chuộng.
Giáo hoàng Phanxicô, vị Giáo hoàng người Mỹ Latinh đầu tiên, rõ ràng đã để mắt đến Hồng y Prevost và theo nhiều cách coi ngài là người kế vị tiềm năng. Ngài đã cử Hồng y Prevost, người từng có nhiều năm làm nhà truyền giáo ở Peru, đến phụ trách một giáo phận phức tạp ở đó vào năm 2014. Sau đó, Giáo hoàng Phanxicô đưa Hồng y Prevost về Tòa Thánh vào năm 2023 để đứng đầu Bộ Giám mục quyền lực, nơi xem xét các đề cử giám mục trên khắp thế giới và là một trong những vị trí quan trọng nhất trong việc điều hành Giáo hội.
Kể từ khi đến Rome, Hồng y Prevost giữ một thái độ kín đáo trước công chúng nhưng được những người có ảnh hưởng biết đến và được những người làm việc cùng kính trọng. Đáng chú ý, ngài đã chủ trì một trong những cải cách mang tính cách mạng nhất mà Giáo hoàng Phanxicô thực hiện, khi thêm ba phụ nữ vào nhóm bỏ phiếu quyết định đề cử giám mục nào sẽ trình lên Giáo hoàng.
Trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News năm 2023, khi đó còn là Hồng y, ngài nói rằng phụ nữ đã làm phong phú thêm quá trình này và tái khẳng định sự cần thiết của giáo dân có vai trò lớn hơn trong Giáo hội.
Cha Alexander Lam, một tu sĩ Dòng Augustine từ Peru, người quen biết vị Giáo hoàng mới, cho biết: “Ngay cả các giám mục Peru cũng gọi ngài là thánh, ‘Thánh của miền Bắc’, và ngài luôn có thời gian cho mọi người.”
Vị Giáo hoàng gần đây nhất lấy tên Leo là Leo XIII, một người Ý lãnh đạo Giáo hội từ năm 1878 đến 1903. Giáo hoàng Leo XIII đã làm dịu lập trường đối đầu của Giáo hội với hiện đại, đặc biệt là khoa học và chính trị, và đặt nền móng cho tư tưởng xã hội Công giáo hiện đại. Thông điệp nổi tiếng nhất của ngài, Rerum Novarum năm 1891, đề cập đến quyền của người lao động và chủ nghĩa tư bản vào buổi đầu của cuộc cách mạng công nghiệp và được Tòa Thánh nhấn mạnh khi giải thích sự lựa chọn tên của vị Giáo hoàng mới.
Giáo hoàng Leo XIII cũng có mối quan hệ chặt chẽ với Dòng Augustine: Ngài đã xây dựng lại một nhà thờ và tu viện cổ kính của Dòng Augustine gần quê hương Carpineto của ngài, bên ngoài Rome, nơi vẫn được dòng của vị Giáo hoàng mới sử dụng cho đến ngày nay.
Các nhà quan sát Tòa Thánh cho rằng quyết định lấy tên Leo của Hồng y Prevost đặc biệt có ý nghĩa, xét đến di sản về công bằng xã hội và cải cách của Giáo hoàng Leo XIII trước đây, cho thấy sự tiếp nối với một số mối quan tâm chính của Giáo hoàng Phanxicô. Cụ thể, Giáo hoàng Leo XIV đã trích dẫn một trong những ưu tiên chính của Giáo hoàng Phanxicô là làm cho Giáo hội Công giáo chú ý hơn đến giáo dân và hòa nhập hơn, một tiến trình được gọi là tính hiệp hành.
Natalia Imperatori-Lee, chủ nhiệm khoa nghiên cứu tôn giáo tại Đại học Manhattan ở Bronx, nhận xét: “Tôi nghĩ sẽ rất thú vị khi thấy một kiểu Công giáo Mỹ khác ở Rome.” Bà nói thêm rằng việc ngài được bầu có thể gửi một thông điệp đến Giáo hội Hoa Kỳ, vốn đang bị chia rẽ sâu sắc giữa phe bảo thủ và tiến bộ, với phần lớn sự phản đối cánh hữu đối với Giáo hoàng Phanxicô đến từ đó.
Trong cuộc phỏng vấn năm 2023 với Vatican News, Giáo hoàng Leo XIV nói rằng sự phân cực trong Giáo hội là một vết thương cần được chữa lành.
Ngài nói: “Sự chia rẽ và tranh cãi trong Giáo hội không giúp ích gì. Đặc biệt là chúng tôi, các giám mục, phải đẩy nhanh phong trào hướng tới sự hiệp nhất, hướng tới sự hiệp thông trong Giáo hội.”
Anh trai của Giáo hoàng Leo XIV, John Prevost, đã rất sốc khi em trai mình được bầu làm Giáo hoàng đến nỗi đã bỏ lỡ nhiều cuộc gọi từ Leo trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Năm với Associated Press. Ông đã gọi lại cho Giáo hoàng và Leo nói rằng ngài không muốn tham gia cuộc phỏng vấn.
John Prevost mô tả em trai mình, một người thích trò chơi Wordle, là người rất quan tâm đến người nghèo và những người không có tiếng nói. Ông nói rằng ông mong đợi em trai mình sẽ là một “Giáo hoàng Phanxicô thứ hai”.
Ông nói thêm: “Ngài sẽ không quá thiên tả và cũng không quá thiên hữu. Kiểu như ở giữa.”
Trong những giờ đầu tiên làm Giáo hoàng, Leo đã quay trở lại căn hộ cũ của mình tại Cung điện Sant’Uffizio để gặp gỡ các đồng nghiệp, theo những bức ảnh selfie được đăng lên mạng xã hội. Vatican Media cũng chiếu cảnh ngài cầu nguyện trong Nhà nguyện Pauline ngay sau khi được bầu trước khi xuất hiện trên ban công.
Người phát ngôn Tòa Thánh Matteo Bruni cho biết, vào Chủ nhật, ngài sẽ ban phép lành đầu tiên vào buổi trưa từ ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và có buổi tiếp kiến với giới truyền thông vào thứ Hai tại khán phòng Vatican.
Ngoài ra, ngài có thể có chuyến công du nước ngoài đầu tiên vào cuối tháng 5: Giáo hoàng Phanxicô đã được mời đến Thổ Nhĩ Kỳ để kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicaea lần thứ nhất, một sự kiện mang tính bước ngoặt trong lịch sử Kitô giáo và là một thời điểm quan trọng trong quan hệ Công giáo-Chính thống.
Vị Giáo hoàng mới trước đây là Tổng Bề trên của Dòng Thánh Augustine, được thành lập vào thế kỷ 13 như một cộng đồng tu sĩ “khất thực” – tận tâm với sự nghèo khó, phục vụ và truyền giáo. Vatican News cho biết Giáo hoàng Leo XIV là vị Giáo hoàng đầu tiên thuộc Dòng Augustine.
Theo tin từ AP.
