Câu chuyện về quy tắc đạo đức của Hội đồng Thành phố Seattle đang nóng lên, và có vẻ như đã đến lúc cần có những thay đổi. Theo đề xuất từ người đứng đầu cơ quan đạo đức của thành phố, Hội đồng nên thông qua những cải cách hợp lý.
Nghị viên Cathy Moore đã đề xuất một dự luật nhằm sửa đổi Bộ luật Thành phố Seattle để cho phép nhiều nghị viên hơn có thể tham gia vào các quyết định chính sách quan trọng. Hiện tại, quy định yêu cầu các nghị viên có lợi ích tài chính hoặc xung đột lợi ích liên quan đến dự luật đang được xem xét phải rút lui, không được thảo luận hay bỏ phiếu về vấn đề đó.
Nghe thì có vẻ hợp lý, nhưng trong những năm gần đây, quy định này đã bị đẩy đến mức cực đoan. Các nhóm lợi ích đặc biệt đã lợi dụng luật đạo đức để tìm cách loại bỏ những nghị viên có thể đặt câu hỏi về dự luật mà họ ủng hộ.
Chính mối lo ngại này đã khiến ông Wayne Barnett, Giám đốc điều hành Ủy ban Đạo đức và Bầu cử Seattle, phải lên tiếng. Theo nguồn tin từ The Seattle Times, trong một email vào tháng 11 năm ngoái, ông Barnett đã lưu ý rằng ông từng khuyên Nghị viên Sara Nelson và Tanya Woo rút lui khỏi dự luật lương tối thiểu vì họ có mối liên hệ cá nhân với ngành nhà hàng. Dự luật đó sau đó đã bị rút lại.
Tuy nhiên, ông Barnett cho rằng việc loại trừ các nghị viên dựa trên kinh nghiệm chuyên môn của họ đã khiến bộ luật đạo đức “mâu thuẫn với các nguyên tắc dân chủ cơ bản”. Ông nhận xét: “Trong một vấn đề liên quan đến nhiều người, chúng ta lại loại trừ một số người khỏi quá trình ra quyết định. Và với Hội đồng Thành phố nhỏ bé của chúng ta, điều này có khả năng làm nghiêng cán cân, có lợi cho một phía trong cuộc tranh luận.”
Nghị viên Moore cũng đồng ý, nói rằng hệ thống hiện tại “không hoạt động như dự kiến” và gây “cản trở quá trình lập pháp”. Bà nhấn mạnh điều này còn “ảnh hưởng đến quyền đại diện của cử tri” trong hệ thống bầu cử theo khu vực.
Hiện tại, Hội đồng đang xem xét dự luật CB 120978, dự kiến sẽ thay thế quy định rút lui bằng quy định công khai. Theo đó, các nghị viên vẫn được phép tham gia vào quá trình xây dựng chính sách nếu họ công khai bất kỳ xung đột lợi ích cá nhân (tài chính hoặc khác) trong cuộc họp công khai, đăng thông tin lên trang web chính thức của thành phố và nộp văn bản công khai cho Ủy ban Đạo đức và Thư ký thành phố.
Đây được xem là một cách tiếp cận công bằng và minh bạch hơn.
Đối với những người phản đối đề xuất của Nghị viên Moore và muốn giữ nguyên luật cũ, có vài điểm cần lưu ý. Thứ nhất, điều quan trọng là Hội đồng Thành phố phải phản ánh đúng thành phần dân cư của Seattle. Điều này bao gồm cả các chủ doanh nghiệp và doanh nhân thuộc mọi lĩnh vực, một số người trong số họ có thể bị ảnh hưởng bởi luật do Hội đồng thông qua. Việc im lặng những người có kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực đó không đảm bảo chúng ta có được những chính sách công tốt nhất. Trớ trêu thay, nó tạo ra một tình huống mà chỉ một nhóm người nhất định – chẳng hạn như các nhà hoạt động chuyên nghiệp hoặc những người làm việc lâu năm trong chính phủ – mới là người làm luật.
Thứ hai, cần làm rõ: Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump không biết và cũng không quan tâm đến quy tắc đạo đức của Seattle. Những người phản đối cải cách của Nghị viên Moore mà lại viện dẫn tên Tổng Thống Trump bằng cách nói rằng điều đó somehow là “chống dân chủ” đã hoàn toàn lạc đề.
Những người được bầu vào Hội đồng Thành phố Seattle có nhiệm vụ đại diện cho cử tri của họ. Việc cấm họ tham gia vào các cuộc tranh luận chính sách chỉ vì họ biết rõ những tác động của luật từ kinh nghiệm thực tế đang tước đi cơ hội có một cuộc thảo luận đầy đủ thông tin của người dân.
Nếu cử tri tin rằng có xung đột lợi ích và không hài lòng với những gì họ thấy từ các lãnh đạo tại Tòa thị chính, đã có một biện pháp giải quyết hiệu quả. Đó chính là cuộc bầu cử.
