Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump dự kiến sẽ đón tiếp Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Tư tuần này, nhằm tìm cách cải thiện mối quan hệ giữa hai quốc gia sau nhiều tháng căng thẳng.
Quan hệ Mỹ – Nam Phi đã trở nên căng thẳng sau khi Hoa Kỳ cho phép 59 người da trắng Nam Phi nhập cảnh với quy chế tị nạn trong tháng này. Những người này tuyên bố họ đang chạy trốn bạo lực và sự phân biệt đối xử tại quê nhà.
Tổng Thống Trump và cố vấn thân cận Elon Musk (người sinh ra tại Nam Phi) đã cáo buộc rằng nhóm người Afrikaner – hậu duệ da trắng của những người định cư gốc Hà Lan và Pháp – đang trở thành mục tiêu của một cuộc “diệt chủng”.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Nam Phi đã kịch liệt bác bỏ những tuyên bố này. Tổng thống Ramaphosa khẳng định tuần trước trong một video rằng: “Tất cả chúng ta, dù là người da đen hay da trắng ở Nam Phi, đều biết rõ không có cuộc diệt chủng nào ở đây. Chúng tôi không thực hiện bất kỳ hành động thù hằn, trả thù hay bạo lực nào đối với bất kỳ ai.”
Theo tin từ NBC News ngày 21/05/2025, Tổng thống Ramaphosa cho biết chuyến thăm Washington lần này sẽ tập trung vào các thỏa thuận thương mại và đầu tư tiềm năng, cũng như củng cố mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.
Tổng Thống Trump trước đó đã cáo buộc Nam Phi “tồi tệ” với nông dân và đe dọa cắt viện trợ cho nước này vào tháng Hai, cho rằng Nam Phi “đối xử CỰC KỲ TỆ BẠC với một số tầng lớp người nhất định.”
Một điểm gây tranh cãi khác là Luật Trưng dụng năm 2024 của Nam Phi, cho phép chính phủ trong một số trường hợp có thể thu hồi đất chưa sử dụng mà không bồi thường hoặc khi có lợi ích công cộng trong việc phân phối lại (tương tự luật trưng dụng đất tại Hoa Kỳ).
Tổng thống Ramaphosa khẳng định chính phủ của ông không hề tịch thu đất. Ông giải thích rằng Đạo luật Trưng dụng được thông qua gần đây không phải là công cụ tịch thu, mà là một quy trình pháp lý theo hiến pháp nhằm đảm bảo công chúng tiếp cận đất đai một cách công bằng và hợp lý.
Tuy nhiên, Tòa Bạch Ốc chỉ trích luật này là “coi thường nghiêm trọng quyền của công dân” và cáo buộc nó đang “thúc đẩy bạo lực không cân xứng đối với những chủ đất bị phân biệt chủng tộc.” Chính quyền Trump đã sử dụng đạo luật này để ưu tiên tiếp nhận và tái định cư cho người Afrikaner, cho rằng những người da trắng Nam Phi này là “nạn nhân của sự phân biệt chủng tộc bất công.”
Tổng Thống Trump tuyên bố Nam Phi đang trải qua một “cuộc diệt chủng”, nói thêm rằng “họ tình cờ là người da trắng, nhưng việc họ da trắng hay da đen không tạo ra sự khác biệt nào đối với tôi.”
Theo thống kê của cảnh sát được Associated Press trích dẫn, có 12 vụ án mạng xảy ra tại các trang trại vào năm ngoái. Một trong số nạn nhân là nông dân, những người còn lại là công nhân nông trại, và không ai được xác định rõ chủng tộc.
Người Afrikaner là nhóm thiểu số da trắng, hậu duệ của những người định cư gốc Hà Lan và Pháp, từng cai trị Nam Phi trong chế độ phân biệt chủng tộc (apartheid) kết thúc năm 1994. Dưới chế độ apartheid, người Afrikaner đã áp đặt phân biệt chủng tộc và tịch thu đất đai của người dân da đen.
Việc Hoa Kỳ tiếp nhận người tị nạn Afrikaner diễn ra ngay cả khi chính quyền Trump đã siết chặt việc tiếp nhận người tị nạn từ hầu hết các quốc gia khác, bao gồm Afghanistan, Sudan và Myanmar.
Ngoài ra, Hoa Kỳ và Nam Phi còn bất đồng về cuộc chiến Israel-Hamas. Nam Phi đã cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng đối với người Palestine ở Gaza và đang dẫn đầu một vụ kiện tại Tòa án Công lý Quốc tế của Liên Hợp Quốc. Tòa Bạch Ốc đã đề cập đến cáo buộc diệt chủng này trong sắc lệnh hành pháp của Tổng Thống Trump hồi tháng Hai về người tị nạn Afrikaner, nói rằng “Nam Phi đã có những lập trường hung hăng đối với Hoa Kỳ và các đồng minh.”
Chuyến thăm của Tổng thống Ramaphosa được kỳ vọng sẽ giúp giải tỏa phần nào những căng thẳng và tìm kiếm tiếng nói chung trong các vấn đề song phương.
