Bucharest, Romania – Tổng thống lâm thời Romania vừa bổ nhiệm một thủ tướng mới, chỉ một ngày sau khi ông Marcel Ciolacu từ chức. Động thái này diễn ra sau thất bại của ứng viên liên minh cầm quyền trong cuộc bầu cử tổng thống vòng đầu.
Ông Ilie Bolojan đã ký sắc lệnh bổ nhiệm Bộ trưởng Nội vụ đương nhiệm, ông Catalin Predoiu thuộc Đảng Tự do Quốc gia, làm người đứng đầu chính phủ lâm thời. Chức vụ này có thời hạn tối đa 45 ngày với quyền hành pháp hạn chế.
Cuộc cải tổ nội các này xuất phát từ việc ứng viên của liên minh, ông Crin Antonescu, chỉ về thứ ba trong vòng bỏ phiếu đầu tiên hôm Chủ nhật vừa qua. Ông Antonescu đã bị bỏ xa bởi hai ứng viên dẫn đầu là ông George Simion, một nhà dân tộc chủ nghĩa cánh hữu, và Thị trưởng Bucharest Nicusor Dan, một nhà cải cách thân phương Tây.
Phát biểu sau khi bỏ phiếu hôm Chủ nhật, chính trị gia kỳ cựu 56 tuổi Predoiu cho biết ông đã bỏ phiếu cho một nhiệm kỳ tổng thống “sẽ đảm bảo sự cân bằng, hợp tác và đối thoại trong đời sống chính trị” và gọi đây là “khoảnh khắc quan trọng cho cả đất nước”.
Romania tổ chức cuộc bầu cử lại này vài tháng sau khi một tòa án tối cao hủy bỏ kết quả cuộc bầu cử trước đó do các cáo buộc vi phạm bầu cử và can thiệp của Nga – điều mà Moscow đã phủ nhận. Quyết định chưa từng có này đã đẩy Romania vào cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.
Kết quả bỏ phiếu hôm Chủ nhật cho thấy tâm lý chống giới tinh hoa mạnh mẽ trong cử tri và báo hiệu sự chuyển dịch quyền lực khỏi các đảng phái truyền thống. Điều này cũng làm gia tăng sự bất ổn chính trị đang bao trùm quốc gia thành viên Liên minh châu Âu và NATO này.
Ông Ciolacu, người từng về thứ ba trong cuộc bầu cử tổng thống bị hủy bỏ năm ngoái, nói với các phóng viên hôm thứ Hai rằng “Thay vì để tổng thống tương lai thay thế tôi, tôi quyết định tự mình từ chức”.
Ông nói thêm rằng một mục tiêu khi thành lập liên minh cầm quyền vào tháng 12 năm ngoái – sau cuộc bầu cử thất bại – là đưa ra một ứng viên chung để giành chiến thắng tổng thống. Sau kết quả hôm Chủ nhật, ông cho rằng liên minh hiện “thiếu bất kỳ uy tín nào”. Liên minh này bao gồm Đảng Dân chủ Xã hội (PSD) cánh tả, Đảng Tự do Quốc gia (PNL) trung hữu, đảng nhỏ UDMR của người dân tộc Hungary và các nhóm thiểu số quốc gia khác.
Đây là lần thứ hai trong lịch sử hậu cộng sản của Romania, bao gồm cả chu kỳ bầu cử bị hủy bỏ, Đảng PSD không có ứng viên nào lọt vào vòng hai của cuộc đua tổng thống.
Giống như nhiều quốc gia EU khác, tâm lý chống giới tinh hoa đang dâng cao ở Romania, được thúc đẩy bởi lạm phát cao, thâm hụt ngân sách lớn và nền kinh tế trì trệ. Các nhà quan sát cho rằng tình trạng bất ổn này đã củng cố sự ủng hộ đối với các nhân vật dân tộc chủ nghĩa và cực hữu.
Ông Simion, ứng viên dẫn đầu 38 tuổi trong cuộc bỏ phiếu hôm Chủ nhật và là lãnh đạo Liên minh vì sự Thống nhất của người Romania (AUR), sẽ đối đầu với ông Dan trong vòng hai vào ngày 18 tháng 5 tới. Cuộc đối đầu này có thể định hình lại hướng đi địa chính trị của đất nước.
Năm 2019, ông Simion thành lập đảng AUR, đảng này nổi lên trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2020 bằng cách tuyên bố đấu tranh cho “gia đình, quốc gia, đức tin và tự do”. Kể từ đó, AUR đã trở thành đảng lớn thứ hai tại cơ quan lập pháp Romania.
Trong khi đó, ông Dan, một nhà toán học 55 tuổi và cựu nhà hoạt động chống tham nhũng, người sáng lập đảng Liên minh Cứu Romania vào năm 2016, tranh cử trên nền tảng thân EU. Ông nói với truyền thông sáng thứ Hai rằng “một vòng hai khó khăn đang chờ đợi, chống lại một ứng viên theo chủ nghĩa cô lập”.
Theo tin từ ABC News ngày 06/05/2025.
