Theo ABC News, bạn có biết tủ quần áo của mình chứa đầy nhựa không? Từ áo thể thao polyester đến áo len acrylic, quần bơi nylon và tất co giãn, quần áo của chúng ta liên tục thải ra các sợi nhựa siêu nhỏ ra môi trường.
Mỗi khi giặt, quần áo lại “rụng” các sợi nhựa nhỏ li ti. Một mẻ giặt có thể thải ra hàng triệu sợi nhỏ đến mức các nhà máy xử lý nước thải cũng bó tay, khiến chúng trôi ra sông ngòi, rồi đổ ra biển. Động vật biển ăn phải, và thế là nhựa lại đi vào chuỗi thức ăn, có thể đến cả bàn ăn của chúng ta.
Vải tự nhiên cũng không hoàn toàn vô hại, chúng cũng thải sợi và hóa chất độc hại. Nhưng polyester mới là “ông trùm” của ngành dệt may, chiếm tới 2/3 sản lượng vải toàn cầu.
Vậy phải làm sao để giảm thiểu tác hại này? Rachael Z. Miller, người sáng lập Rozalia Project for a Clean Ocean, cho biết: “Ai mặc và giặt quần áo đều là một phần của vấn đề, nhưng cũng có thể là một phần của giải pháp”.
Những thay đổi nhỏ như giặt ít hơn, dùng nước lạnh thay vì nước nóng có thể giúp giảm đáng kể lượng sợi thải ra. Elisa Tonda từ Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc cho rằng, cần sản xuất và sử dụng vải theo hướng bền vững hơn, ví dụ như thiết kế quần áo ít rụng sợi và có chất lượng cao để dùng được lâu hơn.
Anja Brandon, giám đốc chính sách về nhựa tại Ocean Conservancy, khuyên rằng cách đơn giản nhất là giặt quần áo ít thường xuyên hơn để giảm ma sát làm đứt sợi.
Miller thì dùng que tẩy vết bẩn để làm sạch tại chỗ. Cả hai đều đồng ý rằng khi giặt, nên dùng nước lạnh, giặt đầy tải để giảm ma sát, chọn chế độ giặt ngắn và phơi khô tự nhiên.
Lấy cảm hứng từ cách san hô lọc nước biển, Miller đã phát minh ra Cora Ball, một quả bóng giặt giúp giảm quần áo va đập vào nhau và giữ lại các sợi nhỏ. Một lựa chọn khác là dùng túi giặt để giữ lại sợi.
Loại quần áo nào rụng sợi nhiều nhất? Miller khuyên bạn nên dùng băng dính trong dán lên quần áo, sau đó dán lên giấy trắng để kiểm tra. Vải dệt thưa như fleece thường rụng nhiều hơn.
Tuy nhiên, Miller cũng trấn an rằng không cần vội vứt bỏ những quần áo dễ rụng sợi. Thay vào đó, có thể mặc chúng ở nhà hoặc mặc bên ngoài một lớp áo khác, và cân nhắc kỹ trước khi mua thêm những loại quần áo tương tự.
“Tôi không muốn mọi người cảm thấy tội lỗi hay hoảng sợ, vì đây là thông tin khá mới,” Miller nói. “Chúng ta có thể đơn giản nói rằng: ‘Tôi hiểu rồi. Vậy làm sao để sử dụng những gì mình đang có một cách thông minh nhất?’”
Có thể lắp thêm bộ lọc vào máy giặt để giữ lại các sợi nhỏ. Samsung Electronics hợp tác với Patagonia và tổ chức bảo tồn Ocean Wise ra mắt bộ lọc này vào năm 2023. Hiện sản phẩm đã được bán ở hơn 20 quốc gia cho máy giặt cửa trước. Bosch cũng vừa ra mắt bộ lọc sợi nhỏ ở châu Âu.
Pháp là quốc gia đầu tiên yêu cầu tất cả máy giặt mới bán ra phải có bộ lọc sợi nhỏ, dù việc thực thi còn bị trì hoãn.
Tại Mỹ, các nỗ lực yêu cầu lắp bộ lọc ở các bang đều thất bại. Thống đốc California Gavin Newsom đã phủ quyết một dự luật vào năm 2023 vì lo ngại về chi phí cho người tiêu dùng và muốn khuyến khích, thay vì bắt buộc, các công nghệ loại bỏ sợi nhỏ trong nước thải. Thượng nghị sĩ bang Oregon Deb Patterson đã đề xuất một dự luật yêu cầu lắp bộ lọc sợi nhỏ trên máy giặt mới bán ra ở bang này sau khi biết đến công nghệ này ở Canada. Patterson cho biết dự luật chưa nhận được đủ sự ủng hộ, nhưng bà sẽ tiếp tục cố gắng.
Hiệp hội các nhà sản xuất thiết bị gia dụng phản đối các đề xuất này, vì lo ngại về chi phí cho người tiêu dùng và hiệu quả của bộ lọc.
Một số thương hiệu lớn đang thử nghiệm vải của họ để giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về sự phân mảnh sợi, bao gồm Adidas, Nike, Patagonia và Under Armour.
Họ là một trong số hơn 90 thương hiệu, nhà bán lẻ và nhà sản xuất hợp tác với The Microfibre Consortium ở Anh, được thành lập vào năm 2018 để nghiên cứu và đưa ra các giải pháp chuyển đổi ngành dệt may, bao gồm giảm sự đứt gãy sợi.
Gần 1.500 loại vải đã được thử nghiệm. CEO của consortium, Kelly Sheridan, cho biết không có loại nào giống nhau, khiến đây trở thành một vấn đề khó giải quyết.
Patagonia là một trong những công ty tiên phong trong việc ngăn chặn sự lan truyền của chất thải sợi tổng hợp vào không khí và nước, cho rằng các nhãn hiệu quần áo phải ngăn chặn nó từ nguồn, vì việc làm sạch vi nhựa trong môi trường vẫn chưa khả thi.
Công ty đã tự bỏ tiền ra nghiên cứu về tác động của quần áo của mình từ một thập kỷ trước. Họ làm việc với các nhà cung cấp để chọn vải và thuốc nhuộm, đồng thời hoàn thiện quần áo của họ theo những cách giúp giảm rụng sợi. Họ hợp tác về các công nghệ lọc mới cho máy giặt, nhà máy dệt và hệ thống đô thị.
Một trong những kiểu dáng nổi tiếng nhất của họ là “better sweater” (áo len tốt hơn), chuyển từ polyester nguyên chất sang polyester tái chế để giảm lượng rụng sợi khoảng 40%, Matt Dwyer, phó chủ tịch phụ trách dấu ấn sản phẩm toàn cầu, cho biết. Và tại các nhà máy dệt, có một công đoạn giặt sơ bộ tại nhà máy có thể giữ lại lượng rụng lớn ban đầu.
Dwyer lạc quan về tiến trình này.
“Có rất nhiều người thông minh, không chỉ hiểu vấn đề và phạm vi của vấn đề, mà còn tìm kiếm các giải pháp trong suốt chu trình sản xuất và sử dụng,” ông nói. “So với 10 năm trước, đây là một thế giới hoàn toàn mới.”
___
Theo ABC News, tin bài về khí hậu và môi trường của hãng thông tấn Associated Press nhận được hỗ trợ tài chính từ nhiều tổ chức tư nhân. AP hoàn toàn chịu trách nhiệm về tất cả nội dung. Tìm tiêu chuẩn của AP để làm việc với các tổ chức từ thiện, danh sách những người ủng hộ và các lĩnh vực tin bài được tài trợ tại AP.org.
