Cách đây chỉ vài tuần, Tổng thống Donald Trump và đội ngũ của ông còn rất tự tin khoe khoang rằng các mức thuế mới của Mỹ sẽ khiến hàng loạt quốc gia nước ngoài phải vội vã đàm phán các thỏa thuận thương mại mới, và tài năng của ông Trump sẽ mang lại những điều khoản có lợi hơn cho Mỹ.
Thậm chí, ông Trump còn dùng lời lẽ khá mạnh khi nói rằng “các nước này đang gọi điện cho chúng ta, hôn mông tôi,” và “họ đang chết thèm một thỏa thuận. ‘Làm ơn, làm ơn, thưa ngài, hãy làm một thỏa thuận. Tôi sẽ làm bất cứ điều gì!’”
Ông Peter Navarro, cố vấn thương mại của ông Trump, cũng từng lạc quan trên đài NBC News rằng “có thể có 90 thỏa thuận trong 90 ngày” sau khi ông Trump tạm dừng một số mức thuế và mở ra cửa sổ đàm phán ba tháng.
Tuy nhiên, theo tin từ NBC News, gần đây ông Trump đã thay đổi giọng điệu. Rõ ràng là các thỏa thuận thương mại không thể nhanh chóng xuất hiện như ông mong muốn, và cũng không có hàng tá thỏa thuận đang chờ ký. Sự thay đổi này diễn ra trong bối cảnh ông bị chỉ trích nặng nề rằng thuế quan sẽ đẩy giá cả lên cao cho người tiêu dùng và gây hại cho nền kinh tế Mỹ, vốn vừa ghi nhận tăng trưởng âm lần đầu tiên sau nhiều năm trong quý đầu tiên.
Phát biểu với các phóng viên hôm thứ Ba, ông Trump tỏ ra khá bực bội: “Các bạn cứ viết về các thỏa thuận, thỏa thuận. Khi nào chúng ta sẽ ký một cái? Rất đơn giản. Trong một số trường hợp, chúng ta sẽ nói, chúng tôi muốn các bạn mở cửa đất nước. Trong một số trường hợp, chúng tôi muốn các bạn bỏ thuế quan.”
“Vì vậy, tôi ước họ sẽ ngừng hỏi, ‘Tuần này ông ký được bao nhiêu thỏa thuận?’ Bởi vì một ngày nào đó chúng tôi sẽ đến và đưa cho các bạn 100 thỏa thuận. Và họ không cần phải ký.”
Chính ông Trump là người đã đặt ra mốc thời gian 90 ngày đó.
Ngoài tham vọng đàm phán với hàng chục quốc gia cùng lúc, Mỹ thậm chí còn chưa mở cuộc thảo luận nào với đối tác thương mại lớn nhất của mình là Trung Quốc, kể từ khi ông Trump áp thuế 145% lên các sản phẩm từ nước này.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết cuộc gặp dự kiến của ông với các quan chức Trung Quốc tại Thụy Sĩ cuối tuần này chỉ là giai đoạn ban đầu của đàm phán, chưa tiến xa như các cuộc đàm phán với các quốc gia ít quan trọng hơn.
Ông Bessent cũng xác nhận rằng các cuộc thảo luận đang diễn ra với số lượng quốc gia ít hơn nhiều so với con số mà ông Trump và Navarro đã đưa ra, và thời gian để đạt được thỏa thuận có thể kéo dài hơn nhiều.
Trả lời trước Quốc hội, ông Bessent nói rằng Mỹ đang đàm phán với 17 trong số 18 đối tác thương mại quan trọng nhất. Ông ước tính khoảng 80-90% các thỏa thuận này có thể hoàn thành vào cuối năm, thậm chí có thể sớm hơn. Mặc dù ông cũng nói có thể có thỏa thuận được công bố ngay trong tuần này, nhưng khung thời gian cuối năm vẫn khác xa so với những gì Nhà Trắng từng gợi ý.
Một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho biết sự thay đổi trong cách diễn đạt là có chủ đích, nhấn mạnh rằng nội dung thỏa thuận quan trọng hơn tốc độ. “Rõ ràng, chúng tôi đang làm việc nhanh nhất có thể, nhưng chúng tôi không cố gắng tạo ra những thỏa thuận ‘băng bó tạm thời’ chỉ để có thỏa thuận,” quan chức này nói.
Ông Trump đang sử dụng quyền hạn theo tuyên bố tình trạng khẩn cấp để tăng thuế đối với các đối tác thương mại và có thể hạ thuế tương tự khi ông muốn. Tuy nhiên, ông có thể cần sự tham gia của Quốc hội cho các thỏa thuận thương mại toàn diện hơn. Hiện tại, ông Trump đang dùng công cụ thuế quan như một đòn bẩy để giành lấy nhượng bộ về cả thuế và các rào cản phi thuế quan.
Tuy nhiên, vào tối thứ Tư, ông Trump lại sẵn sàng nói về các thỏa thuận một lần nữa, có vẻ như ông đã có điều gì đó để khoe. Ông đăng trên Truth Social rằng vào sáng thứ Năm, ông sẽ tổ chức một cuộc họp báo tại Phòng Bầu dục về “MỘT THỎA THUẬN THƯƠNG MẠI LỚN VỚI ĐẠI DIỆN CỦA MỘT QUỐC GIA LỚN, VÀ RẤT ĐƯỢC TÔN TRỌNG. ĐÂY LÀ CÁI ĐẦU TIÊN TRONG RẤT NHIỀU CÁI SẮP TỚI!!!”
