Tổng Thống Donald Trump vừa bắt đầu chuyến công du nước ngoài quan trọng đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, điểm dừng chân đầu tiên là Saudi Arabia. Theo lịch trình, ông cũng sẽ ghé thăm Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) trong tuần này.
Chuyến đi đến các quốc gia vùng Vịnh diễn ra trong bối cảnh ngoại giao khá căng thẳng, khi các quan chức Mỹ đang nỗ lực thúc đẩy các thỏa thuận thương mại sau đợt áp thuế mạnh tay của Tổng Thống Trump. Đáng chú ý, ngay trước chuyến đi, Mỹ và Trung Quốc đã thông báo đạt được thỏa thuận tạm dừng áp thuế lẫn nhau.
Tuy nhiên, chuyến đi cũng vấp phải một số lùm xùm. Một trong những vấn đề gây tranh cãi là việc chính quyền Tổng Thống Trump dự định chấp nhận một chiếc máy bay phản lực hạng sang từ Qatar để sử dụng làm chuyên cơ Air Force One.
Nhiều nghị sĩ Dân chủ tại Quốc hội Mỹ đã lên tiếng phản đối gay gắt. Thượng nghị sĩ Jack Reed, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện, gọi món quà này là “xung đột lợi ích trắng trợn” và “làm suy yếu sự liêm chính của giới lãnh đạo Mỹ”. Ông Reed nhấn mạnh việc nhận quà từ nước ngoài mà không có sự đồng ý của Quốc hội có thể vi phạm Điều khoản Thù lao (Emoluments Clause) trong Hiến pháp Mỹ.
Ngay cả một số nghị sĩ Cộng hòa cũng bày tỏ sự quan ngại. Dân biểu Warren Davidson so sánh tình huống này với những chỉ trích mà Đảng Cộng hòa từng dành cho Hillary Clinton trước đây, cho rằng “chỉ riêng vẻ bề ngoài của sự tham nhũng đã đủ để hét lên ‘Ý tồi!’”.
Đảng Dân chủ tại Thượng viện đang lên kế hoạch bỏ phiếu trong tuần này để lên án việc nhận món quà này. Thượng nghị sĩ Brian Schatz của Hawaii thẳng thắn: “Không nên có bất kỳ tổng thống nào nhận đồ miễn phí từ chính phủ nước ngoài, và chắc chắn không phải thứ gì đó trị giá 400 triệu USD”.
Về phía mình, Tổng Thống Trump gọi món quà từ Qatar là “một cử chỉ đẹp”. Ông nói sẽ là “ngu ngốc” nếu từ chối một chiếc máy bay rất đắt tiền được tặng miễn phí. Ông còn nói thêm rằng các quốc gia như Qatar “có lẽ sẽ không tồn tại lúc này” nếu không có Mỹ, và ông xem đây là “một cử chỉ thiện chí”.
Khi chuyên cơ Air Force One tiến vào không phận Saudi Arabia, các máy bay chiến đấu F-15 của Không quân Hoàng gia Saudi đã hộ tống, một nghi thức chào đón trang trọng. Ít nhất 5 chiếc tiêm kích đã bay kèm theo hai bên cánh của Air Force One khi máy bay chuẩn bị hạ cánh xuống sân bay quốc tế King Khalid ở Riyadh.
Tổng Thống Trump đã được Thái tử Mohammed bin Salman đón tiếp và cùng tham dự một buổi lễ cà phê. Đây là lần thứ hai Tổng Thống Trump chọn Saudi Arabia là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài lớn của mình, tương tự như năm 2017. Thái tử bin Salman cũng là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên mà Tổng Thống Trump điện đàm trong nhiệm kỳ này.
Theo lịch trình, Tổng Thống Trump sẽ có các buổi gặp gỡ song phương, ăn trưa với các lãnh đạo doanh nghiệp và ký kết các thỏa thuận. Ông cũng sẽ phát biểu tại một diễn đàn đầu tư với sự tham dự của các giám đốc điều hành doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách và các thành viên trong chính quyền của ông, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, cùng với tỷ phú Elon Musk và David Sacks (người được Tổng Thống Trump bổ nhiệm làm cố vấn về AI và tiền mã hóa).
Việc Tổng Thống Trump ưu tiên các quốc gia vùng Vịnh cho chuyến đi đầu tiên, bỏ qua các đồng minh truyền thống như Canada hay Mexico, cho thấy chiến lược của Nhà Trắng dưới thời ông, tập trung vào ảnh hưởng kinh tế và chiến lược của Trung Đông. Điều này cũng phần nào phản ánh chính sách “Nước Mỹ Trên Hết” (America First) mà ông theo đuổi, dù việc chấp nhận món quà máy bay từ Qatar lại gây ra những câu hỏi về sự nhất quán của chính sách này.
Tin từ NBC News.
