TORONTO – Đảng Tự do của Thủ tướng Mark Carney đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang Canada, khép lại một cuộc lội ngược dòng ngoạn mục nhờ những đe dọa sáp nhập và chiến tranh thương mại từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa, Đảng Tự do được dự đoán sẽ giành được nhiều ghế hơn trong số 343 ghế của Quốc hội so với Đảng Bảo thủ. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu họ có giành được đa số tuyệt đối (ít nhất 172 ghế) hay sẽ cần dựa vào một trong các đảng nhỏ hơn để thông qua luật.
Đảng Tự do tưởng chừng như sẽ phải chịu một thất bại nặng nề cho đến khi Tổng thống Mỹ bắt đầu tấn công nền kinh tế Canada và đe dọa chủ quyền của nước này, thậm chí gợi ý rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 của Mỹ. Hành động của Trump đã khiến người Canada phẫn nộ và thổi bùng làn sóng chủ nghĩa dân tộc, giúp Đảng Tự do xoay chuyển cục diện bầu cử và giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp.
Trong bài phát biểu chiến thắng trước những người ủng hộ ở Ottawa, ông Carney nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết Canada trước những đe dọa từ Washington. Ông cũng nói rằng hệ thống đôi bên cùng có lợi mà Canada và Mỹ đã chia sẻ kể từ Thế chiến II đã kết thúc.
“Chúng ta đã vượt qua cú sốc trước sự phản bội của Mỹ, nhưng chúng ta không bao giờ nên quên những bài học,” ông nói.
“Như tôi đã cảnh báo trong nhiều tháng, Mỹ muốn đất đai, tài nguyên, nước và đất nước của chúng ta,” Carney nói. “Đây không phải là những lời đe dọa suông. Tổng thống Trump đang cố gắng phá vỡ chúng ta để Mỹ có thể sở hữu chúng ta. Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra. Nhưng chúng ta cũng phải nhận ra thực tế rằng thế giới của chúng ta đã thay đổi về cơ bản.”
Lãnh đạo Đảng Bảo thủ Pierre Poilievre hy vọng sẽ biến cuộc bầu cử thành một cuộc trưng cầu dân ý về cựu Thủ tướng Justin Trudeau, người có mức độ nổi tiếng giảm sút vào cuối thập kỷ cầm quyền do giá lương thực và nhà ở tăng cao.
Nhưng Trump đã tấn công, Trudeau từ chức và Carney, một người từng hai lần là thống đốc ngân hàng trung ương, đã trở thành lãnh đạo Đảng Tự do và thủ tướng.
Ngay cả khi người Canada đang phải vật lộn với hậu quả từ một cuộc tấn công chết người vào cuối tuần tại một lễ hội đường phố ở Vancouver, Trump vẫn “troll” họ vào ngày bầu cử, một lần nữa gợi ý trên mạng xã hội rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 và nói rằng ông có tên trong lá phiếu của họ. Ông cũng tuyên bố sai rằng Mỹ trợ cấp cho Canada, viết: “Điều đó thật vô nghĩa trừ khi Canada là một bang!”
Sự hung hăng của Trump đã khiến người Canada phẫn nộ, khiến nhiều người hủy các kỳ nghỉ ở Mỹ, từ chối mua hàng hóa của Mỹ và thậm chí có thể bỏ phiếu sớm. Kỷ lục 7,3 triệu người Canada đã bỏ phiếu trước ngày bầu cử.
Nhà sử học Robert Bothwell cho biết Poilievre đã kêu gọi “cùng một cảm giác bất bình” như Trump, nhưng điều đó cuối cùng đã phản tác dụng với ông.
“Đảng Tự do nên trả tiền cho ông ta,” Bothwell nói, đề cập đến tổng thống Mỹ. “Việc Trump lên tiếng không tốt cho Đảng Bảo thủ.”
Carney và Đảng Tự do đã đảm bảo một nhiệm kỳ mới, nhưng họ có những thách thức lớn phía trước.
Nếu họ không giành được đa số trong Quốc hội, Đảng Tự do có thể cần dựa vào một trong các đảng nhỏ hơn để duy trì quyền lực và thông qua luật. Bloc Québécois, đảng có vẻ sẽ về thứ ba, là một đảng ly khai từ Quebec nói tiếng Pháp, tìm kiếm độc lập khỏi Canada. Đảng Tự do của Trudeau đã dựa vào Đảng Dân chủ Mới để duy trì quyền lực trong bốn năm, nhưng đảng cấp tiến này đã hoạt động kém hiệu quả vào thứ Hai và lãnh đạo của nó, Jagmeet Singh, cho biết ông sẽ từ chức sau tám năm lãnh đạo.
Giáo sư khoa học chính trị Daniel Béland của Đại học McGill cho biết: “Đây là một sự trở lại ngoạn mục, nhưng nếu Đảng Tự do không thể giành được đa số ghế, sự bất ổn chính trị trong một Quốc hội thiểu số mới có thể làm phức tạp mọi thứ cho họ.”
Ngoài cuộc chiến thương mại với Mỹ và mối quan hệ lạnh nhạt với Trump, Canada đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Và hơn 75% hàng xuất khẩu của nước này là sang Mỹ, vì vậy mối đe dọa thuế quan của Trump và mong muốn đưa các nhà sản xuất ô tô Bắc Mỹ chuyển sản xuất của Canada xuống phía nam có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế Canada.
Trong khi vận động tranh cử, Carney cam kết rằng mọi đô la mà chính phủ thu được từ thuế quan đối với hàng hóa của Mỹ sẽ dành cho những người lao động Canada bị ảnh hưởng bất lợi bởi cuộc chiến thương mại. Ông cũng cho biết ông có kế hoạch duy trì dịch vụ chăm sóc răng miệng, giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, đưa nhập cư trở lại mức bền vững và tăng tài trợ cho đài truyền hình công cộng của Canada, Tập đoàn Phát thanh Truyền hình Canada.
Theo nguồn tin từ ABC News.
