Năm 2020, sau một mùa hè đầy biến động với các cuộc biểu tình lan rộng khắp nước Mỹ, cụm từ “Black Lives Matter” (Mạng sống của người Da đen đáng giá) không chỉ là khẩu hiệu của những người xuống đường đòi công lý chủng tộc mà còn xuất hiện trên chính những con đường họ tuần hành.
Sau cái chết của George Floyd, Breonna Taylor và Ahmaud Arbery, nhiều thành phố và thị trấn trên khắp nước Mỹ đã ủy quyền cho các nghệ sĩ vẽ những bức tranh lớn có dòng chữ “Black Lives Matter” trên đường phố, thể hiện sự đoàn kết trong cuộc đấu tranh chống lại bạo lực cảnh sát và phân biệt chủng tộc.
Tin từ NBC News cho biết, 5 năm sau, nhiều bức tranh này vẫn được các nhà hoạt động và nhóm cộng đồng duy trì, trong khi số khác đã phai màu, bị xóa bỏ do hao mòn, công trình xây dựng hoặc bị phá hoại. Ngay cả bức tranh được xem là nguồn cảm hứng cho phong trào này – dòng chữ màu vàng cao gần 11 mét trên con đường gần Nhà Trắng ở Washington D.C. – cũng đã biến mất.
Thị trưởng Washington D.C., Muriel Bowser, đã ra lệnh xóa bỏ bức tranh BLM này vào tháng 3 vừa qua dưới áp lực từ Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát. Bà Bowser ghi nhận rằng bức tranh này, được tạo ra như một hành động thách thức Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump vào thời điểm đó, đã “truyền cảm hứng cho hàng triệu người và giúp thành phố vượt qua một giai đoạn khó khăn”.
Keyonna Jones, một trong bảy nghệ sĩ đã vẽ khu vực Black Lives Matter Plaza ở D.C., hiểu lý do hành động của Thị trưởng Bowser và cho rằng việc xóa bỏ bức tranh không làm mất đi ý nghĩa lịch sử của nó. “Việc nó được tái hiện khắp nơi trên thế giới chỉ trong 24 giờ… tôi nghĩ đó mới là điều thực sự nói lên sức mạnh của nghệ thuật,” Jones chia sẻ trong quá trình tháo dỡ.
Theo Urban Art Mapping, một cơ sở dữ liệu về nghệ thuật đường phố công cộng, hiện vẫn còn gần 150 bức tranh “Black Lives Matter” trên khắp nước Mỹ.
Lindsey Owen, một nhà sử học nghệ thuật ở Chicago, nhận xét mỗi bức tranh đại diện cho mục đích văn hóa và chính trị chung của một cộng đồng. Ngay cả khi bức tranh ở D.C. bị dỡ bỏ, sự phản chiếu lẫn nhau của những bức tranh còn lại đảm bảo sự tồn tại của chúng, đồng thời phản ánh cả sự vắng mặt của những không gian đã bị xóa bỏ.
Nhiều thành phố khác vẫn duy trì những dấu ấn này. Tại Hartford, Connecticut, một bức tranh BLM từng bị vẽ bậy bằng biểu tượng chữ vạn đã được vẽ lại vào năm 2023. Tại St. Petersburg, Florida, một bức tranh BLM được vẽ lại vào năm 2023 với nội dung “Black History Matters” (Lịch sử người Da đen đáng giá). Các bức tranh ở Dallas, Texas, được đảm bảo kinh phí tư nhân để duy trì trong 10 năm. Trong khi đó, một số bức tranh khác như ở Florissant, Missouri, đã bị thành phố liên tục vẽ đè lên.
Sự hiện diện và biến mất của những bức tranh Black Lives Matter này là lời nhắc nhở về những cuộc biểu tình năm 2020 và những nỗ lực không ngừng của cộng đồng nhằm đối mặt với vấn đề phân biệt chủng tộc tại Mỹ.
