Trong nhiều thập kỷ, các chuyên gia tài chính đã cảnh báo rằng gánh nặng nợ công của Mỹ là không bền vững và việc chi tiêu quá đà bằng tiền đi vay cuối cùng sẽ khiến các nhà đầu tư không còn muốn cho chính phủ Mỹ vay nữa. Những lo ngại này hiện đang ngày càng hiện rõ hơn trên thị trường trái phiếu và có nguy cơ lan rộng.
Các đợt cắt giảm thuế do chính quyền của Tổng Thống Donald Trump thúc đẩy đang làm gia tăng mối quan ngại về nợ và thâm hụt ngân sách trong giới đầu tư trái phiếu. Đây là một nhóm có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường, có thể tác động mạnh đến chi phí vay tiền của chính phủ. Việc mua bán nợ chính phủ, hay còn gọi là trái phiếu kho bạc (Treasury), cũng ảnh hưởng đến lãi suất của nhiều khoản vay khác cho các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ, bao gồm thế chấp nhà đất, thẻ tín dụng và các khoản vay mua xe.
Các nhà đầu tư này vốn đã lo lắng về chính sách thuế quan đầy biến động của Tổng Thống Trump. Mới đây, nỗ lực thúc đẩy một dự luật cắt giảm thuế sâu rộng mà không cắt giảm đáng kể chi tiêu đã gây ra một đợt biến động mới trên thị trường trái phiếu. Tổng Thống Trump đã gây thêm áp lực lên các nhà lập pháp Cộng hòa, cảnh báo rằng việc không thông qua dự luật này sẽ dẫn đến thuế cao hơn.
Kể từ khi giảm xuống dưới 4% vào đầu tháng 4, lợi suất trái phiếu kho bạc 10 năm đã tăng trở lại trên 4.5% – một mức tăng đáng kể phản ánh lo ngại về thâm hụt ngân sách. Lợi suất trái phiếu 30 năm cũng tăng mạnh trong năm nay, vượt 5%, mức cao nhất trong khoảng một năm rưỡi.
Phát biểu với báo giới, ông Raphael Bostic, Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta, cảnh báo rằng sự biến động trên thị trường trái phiếu có thể làm gia tăng sự không chắc chắn vốn đã cao về triển vọng kinh tế.
Theo The New York Times, quan chức Fed nhận định rằng sự bất ổn này có nguy cơ khiến người dân thận trọng hơn trong chi tiêu, điều này sẽ ảnh hưởng đến đánh giá của ông về hiệu quả hoạt động của nền kinh tế.
Việc tăng thâm hụt ngân sách sẽ đồng nghĩa với việc chính phủ phải vay nhiều hơn. Nợ liên bang của Mỹ đang trên đà lập kỷ lục so với quy mô nền kinh tế, điều chưa từng thấy trong nhiều thế kỷ. Khi đó, các nhà đầu tư có thể đòi hỏi lãi suất cao hơn để cho chính phủ vay. Đã có những dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư đòi hỏi mức phí bảo hiểm cao hơn khi cho chính phủ vay, cho thấy họ cảm nhận rủi ro cao hơn. Trong ngôn ngữ thị trường trái phiếu, trái phiếu kho bạc có thể đối mặt với lợi suất cao hơn nữa khi giá của chúng giảm.
Chi phí trả lãi cho nợ công hiện tại của chính phủ đã vượt quá chi tiêu cho quốc phòng hoặc chi trả cho Medicare và Medicaid. Khoản chi trả lãi này chỉ đứng sau chi tiêu cho An sinh xã hội.
Nếu các nhà đầu tư bắt đầu rút khỏi thị trường trái phiếu kho bạc một cách mạnh mẽ hơn, điều đó có thể gây ra những biến động trên khắp các thị trường tài chính. Các chuyên gia cho rằng việc nhập cư thấp hơn và thuế quan cao hơn, vốn đe dọa đẩy lạm phát tăng cao, đã khiến Fed phải tạm dừng việc cắt giảm lãi suất trong tương lai gần để đánh giá tác động của các chính sách này.
Bên cạnh đó, nếu thuế quan làm giảm đáng kể nhập khẩu của Mỹ, người nước ngoài sẽ có ít đô la hơn để tái đầu tư vào thị trường trái phiếu kho bạc, có khả năng làm giảm một nguồn tài trợ quan trọng cho chính phủ khi chính quyền hiện tại tiếp tục phát hành nợ mới.
Lãi suất ngắn hạn của Fed có ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn, vì vậy nếu ngân hàng trung ương giữ lãi suất ở mức cao lâu hơn, chi phí cho chính phủ có khả năng tăng theo thời gian.
Mặc dù Chủ tịch Fed New York, ông John Williams, cho rằng nền kinh tế Mỹ vẫn là một nền kinh tế năng động, tăng trưởng cao và tương đối an toàn so với các nước khác, nhưng ngay cả một sự sụt giảm nhẹ trong nhu cầu của nhà đầu tư cũng có thể gây áp lực lên thị trường Mỹ.
Các nhà đầu tư đang cố gắng tìm ra “điểm bùng phát” mà tại đó mức nợ của chính phủ trở nên quá lớn, đủ để kích thích sự hỗn loạn thị trường nghiêm trọng.
