Một nhóm gồm 59 người da trắng Nam Phi, thuộc sắc tộc Afrikaners, vừa đến Sân bay Quốc tế Washington Dulles vào ngày 12 tháng 5 năm 2025 và được chào đón với tư cách người tị nạn. Đây là nhóm đầu tiên được tái định cư tại Mỹ theo một quy định đặc biệt của chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Những người Afrikaners này, bao gồm cả các gia đình có trẻ nhỏ, đến Mỹ trên một chuyến bay thuê bao do Bộ Ngoại giao sắp xếp. Việc họ được tiếp nhận diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng Thống Trump đã tạm dừng tiếp nhận người tị nạn từ hầu hết các quốc gia khác, kể cả Afghanistan, Sudan, Cộng hòa Congo và Myanmar.
Các quan chức Mỹ, bao gồm Thứ trưởng Ngoại giao Christopher Landau và Thứ trưởng Bộ An ninh Nội địa Troy Edgar, đã có mặt để chào đón nhóm người này. Theo ông Landau, việc tạm dừng chương trình tị nạn của Tổng Thống Trump vẫn có ngoại lệ khi được xác định là vì lợi ích của Hoa Kỳ, chẳng hạn như khi người tị nạn “có thể dễ dàng hòa nhập vào đất nước chúng ta”.
Ông Landau cho biết những người này kể lại “những câu chuyện kinh hoàng về bạo lực mà họ phải đối mặt ở Nam Phi, không được chính quyền giải quyết do việc áp dụng luật pháp bất công”. Ông nhấn mạnh Hoa Kỳ luôn đề cao công lý bình đẳng và việc áp dụng luật pháp công bằng, không thiên vị.
Trước đó, vào ngày 7 tháng 2, Tổng Thống Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp nêu rõ Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ tái định cư cho “người tị nạn Afrikaner trốn tránh sự phân biệt chủng tộc do chính phủ tài trợ, bao gồm cả việc tịch thu tài sản dựa trên chủng tộc”. Ông lên án điều mà ông gọi là “sự coi thường trắng trợn quyền công dân” của Nam Phi, đặc biệt là việc chính phủ tịch thu tài sản nông nghiệp của người Afrikaners da trắng mà không bồi thường.
Sắc lệnh này cũng tuyên bố Hoa Kỳ sẽ ngừng viện trợ cho Nam Phi. Động thái này được đưa ra sau khi luật đất đai mới của Nam Phi có hiệu lực và dường như phản ánh quan điểm của Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ của Tổng Thống Trump, vốn sinh ra và lớn lên ở Nam Phi.
Luật đất đai mới của Nam Phi bị một số người da trắng ở Nam Phi và một số phe cánh hữu ở Mỹ miêu tả là nhắm vào nông dân da trắng để lấy đất của họ. Tuy nhiên, chính phủ Nam Phi và các chuyên gia bác bỏ điều này, giải thích rằng luật cho phép trưng thu trong trường hợp đất không được sử dụng hoặc có lợi ích công cộng trong việc tái phân phối, tương tự như luật trưng thu đất đai vì lợi ích công cộng ở Mỹ.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã phản bác các cáo buộc về việc tịch thu đất, khẳng định luật mới là một quy trình pháp lý theo hiến pháp, đảm bảo quyền tiếp cận đất đai công bằng và chính đáng.
Những tranh cãi xung quanh luật này đã hòa vào câu chuyện lớn hơn trên phe cánh hữu Mỹ về việc nông dân da trắng Nam Phi bị sát hại với số lượng lớn. Tổng Thống Trump đã đề cập đến vấn đề này trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, và ông Musk gọi đây là “diệt chủng”, dù dữ liệu không ủng hộ tuyên bố này. Theo một báo cáo của The New York Times, trong số 225 người bị giết trên các trang trại ở Nam Phi từ tháng 4 năm 2020 đến tháng 3 năm 2024, 101 người là công nhân da đen hoặc cựu công nhân sống trên trang trại. Trong số đó, 53 người là nông dân, thường là người da trắng.
Tổng Thống Trump hôm thứ Hai cho biết quy định đặc biệt dành cho người tị nạn Nam Phi không liên quan đến chủng tộc. “Nông dân đang bị giết,” Tổng Thống Trump nói với các phóng viên. “Họ tình cờ là người da trắng. Dù họ là da trắng hay da đen không tạo ra sự khác biệt đối với tôi. Nông dân da trắng đang bị giết hại dã man và đất đai đang bị tịch thu ở Nam Phi.”
Phó Chánh văn phòng Nhà Trắng và cố vấn an ninh nội địa Stephen Miller đã bảo vệ việc tiếp nhận người tị nạn da trắng, nói rằng “những gì đang xảy ra ở Nam Phi phù hợp với định nghĩa sách giáo khoa về lý do chương trình tị nạn được tạo ra. Đây là sự đàn áp dựa trên chủng tộc.”
Tuy nhiên, các quan chức ở Nam Phi đã bác bỏ tuyên bố này. Ông Chrispin Phiri, người phát ngôn Bộ Quan hệ Quốc tế và Hợp tác Nam Phi, nói rằng việc tái định cư người Nam Phi đến Mỹ dưới danh nghĩa “người tị nạn” dường như hoàn toàn mang động cơ chính trị và nhằm mục đích đặt câu hỏi về nền dân chủ lập hiến của Nam Phi, một quốc gia từng chịu đựng sự đàn áp thực sự dưới chế độ Apartheid và đã nỗ lực không ngừng để ngăn chặn sự phân biệt đối xử ở mức độ đó tái diễn.
Trong một diễn biến liên quan, Giáo hội Episcopal ở Mỹ tuyên bố sẽ không hợp tác tái định cư nhóm người Afrikaners này, dù chính phủ liên bang đã yêu cầu. Giám mục chủ tọa Sean Rowe viết trong một lá thư ngỏ rằng giáo hội quyết định chấm dứt công việc tị nạn với chính phủ liên bang vào cuối năm tài chính, “trong bối cảnh cam kết vững chắc của giáo hội chúng tôi đối với công lý và hòa giải chủng tộc, cùng mối quan hệ lịch sử với Giáo hội Anh giáo Nam Phi”. Ông Rowe bày tỏ sự đau lòng khi “một nhóm người tị nạn, được chọn theo cách rất bất thường, nhận được sự ưu đãi hơn nhiều người khác đã chờ đợi trong các trại tị nạn hoặc điều kiện nguy hiểm trong nhiều năm”.
Theo nguồn tin NBC News, việc Tổng Thống Trump sử dụng thuật ngữ “diệt chủng” và việc tiếp nhận người tị nạn Afrikaner đã tạo ra căng thẳng ở Nam Phi. Thula Simpson, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Pretoria, cho rằng điều này “tạo ra một tình hình rất bất ổn, rất căng thẳng, với quan hệ chủng tộc trở nên trầm trọng hơn trong nước – và kết quả là không thể đoán trước”.
