Theo ABC News ngày 08/04/2025
Ngoại trưởng Iran ngày thứ Ba vừa qua cho biết sẽ có cuộc gặp không trực tiếp với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tại Oman. Đây là vòng đàm phán đầu tiên dưới thời chính quyền Tổng thống Trump nhằm tìm cách kiềm chế chương trình hạt nhân đang phát triển nhanh chóng của Tehran, trong bối cảnh căng thẳng ở Trung Đông vẫn ở mức cao.
Phát biểu trên truyền hình nhà nước Iran từ Algeria, ông Abbas Araghchi nhấn mạnh các cuộc đàm phán sẽ diễn ra gián tiếp, có thể thông qua các nhà hòa giải Oman làm cầu nối giữa hai bên. Điều này trái ngược với tuyên bố trước đó của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào thứ Hai, khi ông mô tả cuộc đàm phán là trực tiếp.
Nhiều năm đàm phán gián tiếp dưới thời chính quyền Biden đã không đạt được kết quả nào. Hiện tại, Tehran đang làm giàu uranium lên tới độ tinh khiết 60% – chỉ còn một bước kỹ thuật nữa là đạt mức độ dùng cho vũ khí hạt nhân. Cả Mỹ và Israel đều đe dọa tấn công quân sự vào chương trình này, trong khi các quan chức Iran ngày càng cảnh báo họ có thể theo đuổi việc chế tạo bom hạt nhân.
Ông Araghchi cho biết: “Mục tiêu chính của chúng tôi trong các cuộc đàm phán đương nhiên là khôi phục quyền lợi của người dân cũng như dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, và nếu phía bên kia có thiện chí thực sự, điều này hoàn toàn có thể đạt được, không liên quan đến phương thức trực tiếp hay gián tiếp. Hiện tại, chúng tôi ưu tiên đàm phán gián tiếp và chưa có kế hoạch thay đổi thành trực tiếp.”
Tuy nhiên, bình luận của ông Araghchi cũng để ngỏ khả năng Iran có thể tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp với Mỹ trong tương lai. Các cuộc đàm phán trực tiếp như vậy được biết là chưa từng diễn ra kể từ thời chính quyền Obama.
Chưa có xác nhận ngay lập tức từ phía Mỹ về việc ông Witkoff sẽ dẫn đầu phái đoàn đàm phán.
Sau khi thông tin về cuộc đàm phán được công bố, nền kinh tế Iran vốn đang gặp khó khăn bỗng cho thấy những dấu hiệu phục hồi mới. Đồng Rial của nước này, từng chạm mức thấp kỷ lục hơn 1 triệu Rial đổi 1 USD, đã tăng giá trở lại 990.000 Rial vào thứ Ba. Thị trường chứng khoán Tehran cũng tăng khoảng 2% nhờ tin tức này.
Nền kinh tế Iran đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, đặc biệt sau khi Tổng thống Trump đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân với các cường quốc năm 2018. Thời điểm thỏa thuận năm 2015 được ký kết (Iran hạn chế đáng kể việc làm giàu và dự trữ uranium để đổi lấy việc dỡ bỏ trừng phạt), đồng Rial giao dịch ở mức 32.000 đổi 1 USD.
Những biến động kinh tế đã làm bốc hơi tiền tiết kiệm của người dân, khiến người Iran trung bình phải tích trữ ngoại tệ mạnh, vàng, ô tô và các tài sản hữu hình khác. Một số người tìm đến tiền điện tử hoặc các hình thức làm giàu nhanh chóng khác.
Cuộc đàm phán sắp tới diễn ra sau khi Tổng thống Trump gửi thư cho Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, cố gắng khởi động các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Tehran và Washington. Trước đó vào tháng 2, ông Khamenei đã có những phát biểu cứng rắn về ông Trump và cảnh báo rằng các cuộc đàm phán với chính quyền của ông “không thông minh, khôn ngoan hay đáng kính trọng”.
Trong khi đó, Tổng thống Trump vẫn đang tiếp tục chiến dịch không kích dữ dội nhắm vào lực lượng phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Đây là lực lượng cuối cùng trong cái gọi là “Trục kháng chiến” của Tehran còn khả năng tấn công Israel, sau khi các nhóm vũ trang khác bị Israel tấn công mạnh trong cuộc chiến ở Dải Gaza.
Khi được hỏi về việc Tổng thống Trump đề cập đến kế hoạch đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và Iran, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Moscow hoan nghênh điều này, đồng thời nói thêm rằng “chúng tôi ủng hộ giải quyết vấn đề hồ sơ hạt nhân Iran bằng các biện pháp chính trị và ngoại giao”.
Ông Peskov cho biết trong một cuộc họp báo qua điện thoại: “Chúng tôi biết rằng một số liên hệ, cả trực tiếp và gián tiếp, đang được lên kế hoạch ở Oman và chúng tôi chỉ có thể hoan nghênh chúng vì chúng có thể dẫn đến việc giảm leo thang căng thẳng xung quanh Iran”. Bình luận của ông được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Trump cũng đang cố gắng đàm phán một thỏa thuận hòa bình riêng giữa Nga và Ukraine, các cuộc đàm phán này cũng đã diễn ra ở Trung Đông, tại Saudi Arabia.
