Theo NBC News, Nhà Trắng vừa công bố dự thảo ngân sách, hé lộ những thay đổi lớn tại NASA, nằm trong kế hoạch cắt giảm 163 tỷ đô la chi tiêu liên bang.
Đề xuất này bao gồm việc cắt giảm khoảng 25%, tương đương hơn 6 tỷ đô la, từ ngân sách của NASA. Các khoản cắt giảm lớn nhất sẽ đến từ các bộ phận khoa học vũ trụ, khoa học trái đất và hỗ trợ nhiệm vụ của cơ quan này.
Dự thảo cũng đề xuất loại bỏ tên lửa Space Launch System (SLS) và tàu vũ trụ Orion, những dự án mà NASA đang phát triển để đưa các phi hành gia trở lại mặt trăng, kết thúc chương trình chỉ sau hai chuyến bay nữa.
SLS và Orion là nền tảng của chương trình Artemis, được đặt theo tên nữ thần mặt trăng trong thần thoại Hy Lạp. Sáng kiến này hướng đến việc thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên lên mặt trăng để thiết lập một căn cứ trên bề mặt, trước khi cơ quan này mạo hiểm lên sao Hỏa.
SLS, vượt trội về khả năng và kích thước so với tên lửa Saturn V mà NASA đã sử dụng trong chương trình Apollo, đã bị chỉ trích vì chậm trễ và vượt quá hàng tỷ đô la so với ngân sách.
Ngân sách của Tổng thống Trump kêu gọi kết thúc SLS và Orion sau chuyến bay thử nghiệm Artemis II dự kiến vào đầu năm 2026 và nhiệm vụ Artemis III, dự kiến không sớm hơn giữa năm 2027.
Một tài liệu phác thảo yêu cầu ngân sách cho biết đề xuất “tái tập trung” tài trợ của NASA vào việc “đánh bại Trung Quốc để trở lại Mặt trăng và đưa người đầu tiên lên Sao Hỏa.”
Đề xuất này cũng sẽ hủy bỏ Lunar Gateway, dự kiến là một trạm không gian trên quỹ đạo mặt trăng và đóng vai trò quan trọng trong các nhiệm vụ tương lai lên mặt trăng và xa hơn nữa.
Các thay đổi lớn khác bao gồm cắt giảm 2,265 tỷ đô la trong ngân sách khoa học vũ trụ của NASA, 1,161 tỷ đô la trong khoa học trái đất và khoảng nửa tỷ đô la cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Ngoài việc giảm tài trợ cho ISS, việc cắt giảm sẽ làm giảm quy mô phi hành đoàn và khả năng nghiên cứu khoa học, “chuẩn bị cho việc ngừng hoạt động an toàn của trạm vào năm 2030 và thay thế bằng các trạm không gian thương mại,” theo yêu cầu ngân sách.
Trong một email nội bộ, quyền Quản trị viên NASA Janet Petro cho biết ngân sách đề xuất “phản ánh sự ủng hộ của chính quyền đối với sứ mệnh của chúng ta và tạo tiền đề cho những thành tựu lớn tiếp theo.”
Bà kêu gọi nhân viên NASA “kiên trì, giữ vững tinh thần và tập trung vào kỷ luật để làm những điều chưa từng có trước đây – đặc biệt là trong một môi trường hạn chế,” và nói rằng ngân sách sẽ “đòi hỏi những lựa chọn khó khăn” và “một số hoạt động sẽ kết thúc.”
Bà Petro cũng nhấn mạnh rằng theo ngân sách tùy chọn, NASA sẽ loại bỏ tên lửa SLS, tàu vũ trụ Orion và chương trình Gateway; chấm dứt chi tiêu cho hàng không xanh; và kết thúc chương trình Mars Sample Return.
Email của Petro không nêu tên bất kỳ nhà thầu hàng không vũ trụ và quốc phòng cụ thể nào có thể được hoặc mất tài trợ liên bang và kinh doanh do những thay đổi này. Tuy nhiên, SpaceX của Elon Musk, Blue Origin của Jeff Bezos và United Launch Alliance (liên doanh giữa Boeing và Lockheed Martin) được xem là những nhà sản xuất tên lửa lớn có thể tiếp tục thực hiện các vụ phóng khi không có SLS.
