Các doanh nghiệp Mỹ đang bắt đầu hủy đơn hàng từ Trung Quốc, tạm hoãn kế hoạch mở rộng và thận trọng chờ đợi những động thái chính sách thương mại tiếp theo từ Tổng thống Donald Trump.
Theo tin từ KHOU News ngày 30/04/2025, các mức thuế nhập khẩu lớn và khó đoán mà chính quyền áp đặt có khả năng khiến kệ hàng tại Mỹ sớm trống vắng hơn và giá cả tăng cao, có thể chỉ trong vài tuần tới.
Chi phí tăng và sự bất ổn đang gây ra những tổn thất kinh tế đáng kể. Niềm tin của người tiêu dùng Mỹ hiện đang ở mức thấp nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát cách đây 5 năm. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo nguy cơ suy thoái đang gia tăng.
Một dấu hiệu ban đầu về thiệt hại này được dự báo sẽ thể hiện rõ trong báo cáo tăng trưởng kinh tế quý I sắp tới. Các nhà kinh tế dự đoán nền kinh tế chỉ tăng trưởng 0,8% hàng năm trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3, mức chậm nhất trong gần ba năm và giảm mạnh so với mức 2,4% của quý cuối năm 2024. Một số chuyên gia cho rằng tình hình thực tế còn tệ hơn.
Ông Brian Bethune, nhà kinh tế tại Boston College, nhận định rằng toàn bộ sự suy giảm của nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể quy cho các chính sách thất thường của ông Trump.
Như đã hứa khi tranh cử, ông Trump đã đảo ngược chính sách thương mại kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ. Ông liên tục áp đặt – rồi đôi khi lại tạm dừng – các loại thuế nhập khẩu lớn (thuế quan) lên nhiều mặt hàng. Hiện tại, mức thuế 10% đang áp dụng cho sản phẩm từ hầu hết các quốc gia trên thế giới. Riêng với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn thứ ba và nguồn hàng nhập khẩu lớn thứ hai của Mỹ, mức thuế đã lên tới 145%.
Trung Quốc cũng đáp trả bằng mức thuế 125% đối với hàng hóa Mỹ. Cuộc chiến thương mại “không khoan nhượng” giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này đã làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu và đe dọa đình trệ hoạt động thương mại Mỹ-Trung.
Giám đốc điều hành Cảng Los Angeles, Gene Seroka, cảnh báo rằng lượng hàng đến cảng sẽ giảm 35% trong vòng hai tuần tới do hầu hết các chuyến hàng từ Trung Quốc cho các nhà bán lẻ và nhà sản xuất lớn đã ngừng lại. Lượng hàng từ Đông Nam Á cũng giảm đáng kể do thuế quan đã được áp dụng.
Ryan Petersen, CEO của Flexport (công ty hỗ trợ vận chuyển hàng hóa toàn cầu), cho biết lượng đặt chỗ container từ Trung Quốc đến Mỹ đã giảm 60% sau khi kế hoạch thuế quan của ông Trump được công bố vào đầu tháng 4 và vẫn giữ ở mức đó. Do đơn hàng giảm, các hãng vận tải biển đã cắt giảm 25% số chuyến tàu.
Nhiều công ty đã cố gắng nhập khẩu hàng hóa nước ngoài trước khi thuế quan có hiệu lực. Điều này là một lý do lớn khiến tăng trưởng kinh tế quý I được dự báo thấp, vì lượng nhập khẩu tăng đột biến đã làm thâm hụt thương mại tăng, ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng.
Judah Levine, giám đốc nghiên cứu tại Freightos, nhận định rằng việc tích trữ hàng hóa trước chiến tranh thương mại giúp nhiều công ty “có thể trụ vững một thời gian”. Tuy nhiên, “đến một lúc nào đó, hàng tồn kho sẽ cạn kiệt”.
Trong vài tuần tới, ông Levine cho rằng “có thể bắt đầu thấy tình trạng thiếu hụt… tập trung vào các mặt hàng mà Mỹ phụ thuộc nhiều vào sản xuất của Trung Quốc và không có nhiều lựa chọn thay thế nhanh chóng”. Bao gồm đồ nội thất, sản phẩm cho trẻ em và đồ nhựa, kể cả đồ chơi.
Jay Foreman, CEO của công ty đồ chơi Basic Fun, đã tạm dừng vận chuyển các sản phẩm như xe tải Tonka, Gấu Care Bears từ Trung Quốc sau khi kế hoạch thuế quan được công bố. Ông hy vọng có thể duy trì hoạt động trong vài tháng bằng lượng hàng tồn kho đã tích trữ. Ông lo ngại rằng “người tiêu dùng sẽ tìm thấy đồ chơi Basic Fun tại cửa hàng trong một hoặc hai tháng, nhưng rất nhanh sau đó chúng tôi sẽ hết hàng và sản phẩm sẽ biến mất khỏi kệ”.
Kevin Brusky, chủ sở hữu APE Games, một nhà xuất bản trò chơi nhỏ ở St. Louis, đang có khoảng 7.000 bản của ba trò chơi khác nhau nằm trong kho ở Trung Quốc. Chi phí thuế quan khoảng 25.000 USD sẽ xóa sạch lợi nhuận của ông. Ông đang cân nhắc tăng giá sản phẩm từ 40 USD lên ít nhất 45 USD nếu nhập khẩu.
Lo ngại thuế quan sẽ đẩy giá lên cao và khiến khách hàng quay lưng, các nhà bán lẻ đã tạm dừng kế hoạch mở rộng trong năm tới. Naveen Jaggi từ JLL cho biết họ đang “muốn làm chậm lại quyết định mở cửa hàng mới và ký hợp đồng thuê mặt bằng” vì muốn xem phản ứng của người tiêu dùng.
Người tiêu dùng dường như đã bắt đầu lo lắng. Báo cáo từ Conference Board cho thấy niềm tin của người Mỹ vào nền kinh tế đã giảm tháng thứ năm liên tiếp, xuống mức thấp nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu. Gần một phần ba người tiêu dùng dự kiến tốc độ tuyển dụng sẽ chậm lại trong những tháng tới, gần bằng mức ghi nhận vào tháng 4 năm 2009, khi nền kinh tế đang chìm trong cuộc Đại suy thoái.
Chi tiêu của người tiêu dùng chiếm khoảng 70% GDP của Mỹ, vì vậy nếu người tiêu dùng lo ngại và ngừng mua sắm, hậu quả kinh tế có thể rất tồi tệ. Chuyên gia kinh tế Joseph Brusuelas ước tính xác suất suy thoái trong 12 tháng tới là 55%. Thậm chí còn bi quan hơn là Torsten Slok, kinh tế trưởng tại Apollo Global Management, người nhìn thấy 90% khả năng suy thoái vào mùa hè này nếu thuế quan của ông Trump vẫn được giữ nguyên. Ông cho biết các doanh nghiệp đã lên kế hoạch cho những gián đoạn đáng kể, đặc biệt là từ mức thuế 145% đối với hàng hóa từ Trung Quốc.
Ông Slok dự đoán sẽ có những đợt sa thải lớn trong ngành vận tải đường bộ và bán lẻ ngay từ cuối tháng 5, khi sự chậm lại của hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc qua các cảng Mỹ lan tỏa khắp chuỗi cung ứng.
CEO Flexport Petersen cho rằng tình trạng thiếu hụt sản phẩm “không phải là bi kịch”. “Điều đáng lo ngại hơn nhiều là những đợt sa thải sẽ xảy ra sau đó,” Petersen nói. “Đó mới là nơi nỗi đau thực sự sẽ được cảm nhận. Thiếu hụt có nghĩa là các công ty không bán được hàng và do đó không có lợi nhuận cần thiết để trả lương cho nhân viên.”
Ông cho rằng tình hình nghiêm trọng đến mức ông kỳ vọng Mỹ và Trung Quốc sẽ giảm leo thang chiến tranh thương mại và hạ bớt thuế quan. Thực tế, ông Trump và các cố vấn gần đây đã có những phát biểu hòa giải hơn. Chẳng hạn, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho rằng mức thuế ba chữ số mà Mỹ và Trung Quốc áp đặt lên nhau là “không bền vững”.
Tuy nhiên, những thay đổi đột ngột trong chính sách thương mại có nguy cơ làm gia tăng sự bất ổn vốn đã làm tê liệt các doanh nghiệp và khiến người tiêu dùng lo lắng. Hơn nữa, Cory Stahle, nhà kinh tế tại Indeed Hiring Lab, nhận định rằng “tình hình có thể xấu đi trong những tháng tới nếu mọi người bắt đầu hành xử như đang trong suy thoái. Làm dịu bớt một số thay đổi chính sách thương mại gần đây có thể xoa dịu mối lo ngại của doanh nghiệp, nhưng có thể đã quá muộn rồi.”
