Nhu cầu viện trợ nhân đạo vẫn cấp thiết sau một tháng kể từ trận động đất kinh hoàng ở Myanmar. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn do các cuộc không kích mà chính phủ quân sự bị cáo buộc thực hiện, bất chấp lệnh ngừng bắn nhằm hỗ trợ các nỗ lực cứu trợ trong cuộc nội chiến đang diễn ra.
Trận động đất mạnh 7,7 độ richter xảy ra vào ngày 28/3 đã gây ảnh hưởng lớn đến nhiều khu vực của đất nước, gây thiệt hại đáng kể cho sáu vùng và bang, bao gồm cả thủ đô Naypyitaw. Cơ quan Khí tượng và Thủy văn Myanmar hôm thứ Hai cho biết đã có 157 dư chấn sau trận động đất lớn, với cường độ từ 2,8 đến 7,5 độ richter.
Truyền hình nhà nước MRTV đưa tin hôm Chủ nhật rằng số người chết do động đất đã lên tới 3.769 người, 5.106 người bị thương và 107 người vẫn mất tích. Trận động đất đã khiến nhiều khu vực mất điện, mất kết nối điện thoại hoặc di động, làm hư hại đường xá và cầu cống, ngoài ra còn có hàng chục nghìn tòa nhà bị phá hủy.
Tại một số khu vực bị động đất, thân nhân và bạn bè của các nạn nhân đã quyên góp tiền cho các nhà sư, một truyền thống Phật giáo để chuyển công đức và phước lành cho người đã khuất.
Một báo cáo do dự án Myanmar Witness của Trung tâm Thông tin Resilience có trụ sở tại London công bố hôm thứ Hai cho biết nhóm này đã ghi nhận 80 cuộc không kích sau động đất của quân đội trên nhiều khu vực, bao gồm 65 cuộc sau khi quân đội tuyên bố ngừng bắn đơn phương vào ngày 2/4, sau các tuyên bố tương tự từ các đối thủ trên chiến trường.
Myanmar đã rơi vào tình trạng hỗn loạn kể từ khi quân đội lên nắm quyền vào năm 2021, lật đổ chính phủ dân cử của bà Aung San Suu Kyi, dẫn đến các cuộc biểu tình ôn hòa trên toàn quốc leo thang thành kháng chiến vũ trang, thống nhất các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ và các nhóm du kích dân tộc thiểu số vốn từ lâu đã chiến đấu để giành quyền tự trị.
“Người dân Myanmar đã quỳ gối sau nhiều năm bị SAC xâm lược và xung đột vũ trang,” giám đốc dự án Myanmar Witness, Robert Dolan, cho biết, đề cập đến Hội đồng Hành chính Nhà nước cầm quyền của quân đội. “Các lớp đau khổ thật khó hiểu – chúng ta đã thấy các khu vực bị chiến tranh tàn phá và sau đó là trận động đất, chỉ để hứng chịu thêm thiệt hại từ các cuộc không kích liên tục.”
Chính phủ Thống nhất Quốc gia, nhóm đối lập chính điều phối cuộc kháng chiến chống lại sự cai trị của quân đội, cho biết hôm thứ Bảy trong một tuyên bố rằng các vụ đánh bom sau động đất “chủ yếu nhắm vào các khu vực dân sự – chợ, khu dân cư, tu viện Phật giáo và nhà thờ Cơ đốc giáo – dẫn đến cái chết của hơn 200 dân thường, trong đó có ít nhất 24 trẻ em, từ ngày 28/3 đến ngày 19/4/2025.”
Chính phủ quân sự chưa trực tiếp bình luận về các cuộc không kích, nhưng khi gia hạn lệnh ngừng bắn vào ngày 22/4, họ bảo lưu quyền đáp trả “khi cần thiết” đối với một số hoạt động nhất định của lực lượng kháng chiến.
Việc đánh giá độc lập hầu hết các tuyên bố chiến tranh của cả hai bên là không thể, do quân đội hạn chế đưa tin và sự xa xôi của nơi xảy ra nhiều vụ việc.
Trong khi đó, các cơ quan Liên Hợp Quốc và các tổ chức nhân đạo khác nhấn mạnh rằng điều kiện sống vẫn còn rất tồi tệ đối với những người sống sót sau trận động đất. Họ lưu ý rằng ngay cả trước trận động đất, cuộc nội chiến đã khiến hơn 3 triệu người phải di dời và gần 20 triệu người cần được giúp đỡ.
“Các nhu cầu quan trọng vẫn còn đối với nơi trú ẩn an toàn, nước sạch và vệ sinh, chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần, các dịch vụ bảo vệ toàn diện và hỗ trợ tiền mặt,” Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc cho biết hôm thứ Sáu trong báo cáo tình hình mới nhất.
Các dịch vụ nhân đạo cho biết, nhiều người mất nhà cửa vẫn ở trong các lều tạm bợ, ít được bảo vệ khỏi các cơn bão trước gió mùa trước mùa mưa kéo dài hàng tháng, thường bắt đầu vào tháng Năm.
“Việc chậm trễ trong việc dọn dẹp các mảnh vỡ động đất đang làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do véc tơ truyền, vì nước đọng và điều kiện vệ sinh kém tạo ra môi trường sinh sản cho côn trùng mang bệnh,” báo cáo của LHQ cho biết. “Việc tiếp cận hạn chế với nước uống an toàn và vệ sinh sạch sẽ gây ra mối đe dọa đáng kể về các bệnh lây truyền qua đường nước, trầm trọng hơn do không có các xét nghiệm chẩn đoán nhanh, làm trì hoãn việc phát hiện các đợt bùng phát tiềm ẩn.”
Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế cho biết trong một báo cáo công bố hôm thứ Hai rằng những người phải di dời đang sống ngoài trời với nhiệt độ lên tới 40 độ C (104 độ F), với nỗi sợ hãi lớn về những dư chấn tiếp theo.
Tại Naypyitaw, các tòa nhà bị hư hại của bộ lao động và bộ ngoại giao đã bị phá bỏ để xây dựng mới, một cư dân giấu tên vì lý do an ninh cho biết. Các mảnh vỡ tại chợ và trường học đã được công nhân thành phố dọn dẹp, trong khi hàng nghìn người mất nhà cửa vẫn sống dưới tấm bạt, ông nói.
Ông cho biết, ông được thông báo rằng các sở và văn phòng của một số bộ sẽ tạm thời chuyển đến Yangon, thủ đô cũ và là thành phố lớn nhất của đất nước, cho đến khi các văn phòng của họ có thể được xây dựng lại.
