Memorial Day là một ngày lễ liên bang tại Hoa Kỳ, ban đầu được thiết lập để tưởng nhớ những quân nhân đã hy sinh trong lúc phục vụ đất nước. Tuy nhiên, theo thời gian, ngày lễ này đã biến đổi và trở thành điểm neo cho khởi đầu không chính thức của mùa hè, với một kỳ nghỉ cuối tuần dài thường gắn liền với du lịch, mua sắm giảm giá đủ loại.
Một số cựu binh cảm thấy rằng ý nghĩa ban đầu của ngày lễ đã bị mai một. Ông Edmundo Eugenio Martinez Jr., một cựu binh Chiến tranh Iraq, chia sẻ rằng nhiều người Mỹ hiện nay nhầm lẫn giữa Memorial Day với Veterans Day (Ngày Cựu Chiến binh), Armed Forces Day (Ngày Quân lực), hay thậm chí là ngày 4 tháng 7 (Quốc khánh). Ông nhấn mạnh Memorial Day là để vinh danh những người đã hy sinh, trong khi các bài đăng trên mạng xã hội lại thường tri ân chung ‘tất cả mọi người’ đã phục vụ.
Đối với ông Martinez, ngày này là dịp để tưởng nhớ 17 đồng đội đã mất. “Tôi đã ở đó khi họ hy sinh hoặc họ là lính của tôi, bạn bè của tôi,” ông Martinez, 48 tuổi, một cựu binh Lục quân sống ở Katy, Texas, chia sẻ. “Một số người trong số họ đã thua cuộc chiến sau khi chiến tranh kết thúc.”
Memorial Day luôn rơi vào ngày Thứ Hai cuối cùng của tháng Năm. Năm nay là ngày 26 tháng 5.
Lịch sử ngày lễ có nguồn gốc từ cuộc Nội chiến Hoa Kỳ (1861-1865), một cuộc xung đột cướp đi sinh mạng của hơn 600,000 quân nhân hai bên Liên bang và Liên minh miền Nam.
Lần tổ chức cấp quốc gia đầu tiên của ngày lễ, khi đó gọi là Decoration Day (Ngày Trang trí), diễn ra vào ngày 30 tháng 5 năm 1868. Một tổ chức cựu binh Liên bang đã kêu gọi trang hoàng mộ liệt sĩ bằng hoa, loại hoa đang nở rộ vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, việc tưởng nhớ và trang trí mộ đã phổ biến từ trước. Waterloo, New York, tổ chức nghi lễ trang trọng vào ngày 5 tháng 5 năm 1866 và sau đó được công bố là nơi khai sinh ngày lễ. Boalsburg, Pennsylvania, lại cho rằng lễ tưởng niệm đầu tiên của họ diễn ra vào tháng 10 năm 1864. Phụ nữ ở một số bang miền Nam cũng đã trang trí mộ từ trước khi chiến tranh kết thúc.
Giáo sư lịch sử David Blight của Đại học Yale chỉ ra ngày 1 tháng 5 năm 1865, khi khoảng 10,000 người, phần lớn là người da đen, tổ chức một cuộc diễu hành, lắng nghe diễn văn và dành riêng cho những ngôi mộ của lính Liên bang tử trận ở Charleston, Nam Carolina.
Những lo ngại về việc ngày lễ mất đi ý nghĩa thiêng liêng đã xuất hiện từ rất sớm. Năm 1871, nhà hoạt động chống chế độ nô lệ Frederick Douglass phát biểu tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington rằng ông lo sợ người Mỹ đang quên đi động lực chính của Nội chiến: chế độ nô lệ.
Ben Railton, giáo sư tại Đại học Fitchburg State, Massachusetts, nhận xét rằng mặc dù khoảng 180,000 người da đen đã phục vụ trong Lục quân Liên bang, ngày lễ ở nhiều cộng đồng về cơ bản đã trở thành “Memorial Day của người da trắng,” đặc biệt sau sự trỗi dậy của chế độ Jim Crow ở miền Nam.
Trong những năm 1880, Tổng thống Grover Cleveland bị cho là đã dành ngày lễ để đi câu cá – và “người ta đã kinh hoàng,” theo Matthew Dennis, giáo sư danh dự về lịch sử tại Đại học Oregon. Tuy nhiên, khi cuộc đua Indianapolis 500 đầu tiên được tổ chức vào ngày 30 tháng 5 năm 1911, một bài báo từ AP không hề đề cập đến ngày lễ hay bất kỳ tranh cãi nào.
Giáo sư Dennis cho rằng sự ra đời của Armistice Day (sau đổi tên thành Veterans Day) vào năm 1918 cũng phần nào làm giảm đi sự độc tôn của Memorial Day. Đến năm 1971, Quốc hội Mỹ chính thức chuyển Memorial Day từ ngày 30 tháng 5 sang ngày Thứ Hai cuối cùng của tháng Năm. Quyết định này, tạo ra kỳ nghỉ cuối tuần kéo dài ba ngày, công nhận thực tế rằng Memorial Day đã từ lâu biến thành một ngày tưởng niệm chung chung cho người đã khuất, đồng thời là một ngày giải trí.
Chỉ một năm sau đó, tạp chí Time đã viết rằng ngày lễ đã trở thành “một cuộc tụ tập náo nhiệt toàn quốc kéo dài ba ngày mà dường như đã mất đi nhiều mục đích ban đầu.”
Ngay cả trong thế kỷ 19, các nghi lễ tại mộ cũng thường được nối tiếp bằng các hoạt động giải trí như dã ngoại và chạy bộ. Ngày lễ cũng phát triển song song với bóng chày, ô tô, tuần làm việc năm ngày và kỳ nghỉ hè.
Ngày nay, các đợt giảm giá nhân Memorial Day và hoạt động du lịch đã trở thành một phần sâu sắc trong thói quen của người Mỹ.
Tuy nhiên, ông Martinez, cựu binh Iraq, vẫn dành thời gian đăng ảnh và câu chuyện về những người đồng đội đã hy sinh lên mạng xã hội.
“Tôi không cố gắng làm người khác buồn và bảo bạn đừng ăn hotdog hay burger. Nhưng ít nhất hãy dành cho họ vài phút,” ông nói. “Hãy giữ im lặng một chút. Cầu nguyện một chút. Gật đầu tri ân. Có rất nhiều gia đình ngoài kia không còn người thân yêu.”
Theo tin từ ABC News.
