Tuần trước, cuộc đối đầu quân sự giữa Ấn Độ và Pakistan đã đẩy hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân này đến bờ vực chiến tranh quy mô lớn. Nguy cơ xung đột hạt nhân trở nên hiện hữu, và giao tranh chỉ dừng lại khi các cường quốc toàn cầu can thiệp.
Các chuyên gia nhận định, cuộc khủng hoảng vừa qua đã làm sâu sắc thêm sự đối địch giữa hai nước láng giềng, khi cả hai đều vượt qua giới hạn bằng cách tấn công lẫn nhau bằng tên lửa tốc độ cao và máy bay không người lái. Cuộc đấu đá qua lại này cũng một lần nữa đưa vấn đề Kashmir trở lại tâm điểm chú ý toàn cầu. Đáng chú ý, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đề nghị làm trung gian hòa giải cho cuộc tranh chấp âm ỉ này, vốn từ lâu được xem là điểm nóng hạt nhân trong khu vực.
Theo Paul Staniland, chuyên gia Nam Á và giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Chicago, bốn ngày giao tranh cho thấy “Ấn Độ giờ đây cảm thấy có đủ không gian để trực tiếp nhắm mục tiêu vào Pakistan, đồng thời Pakistan cũng sẵn sàng leo thang để đáp trả.”
Không giống những năm trước khi giao tranh chủ yếu giới hạn ở Kashmir, tuần trước, quân đội hai nước đã phóng tên lửa và máy bay không người lái vào các cơ sở quân sự của nhau nằm sâu trong lãnh thổ, đồng thời đấu súng và pháo hạng nặng dọc biên giới ở Kashmir. Hàng chục người đã thiệt mạng ở cả hai phía. Mỗi bên đều tuyên bố đã gây thiệt hại nặng nề cho đối phương và các cuộc tấn công của mình đã đạt được mục tiêu.
Giao tranh bùng phát sau khi Ấn Độ trả đũa vụ tấn công hồi tháng trước khiến 26 người thiệt mạng ở Kashmir, vùng lãnh thổ Himalaya mà cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền toàn bộ. Ấn Độ cáo buộc Pakistan hỗ trợ những kẻ tấn công, nhưng Islamabad phủ nhận và cho rằng Ấn Độ không đưa ra bằng chứng nào.
Quân đội Ấn Độ tuyên bố có thể tấn công Pakistan lần nữa nếu cảm thấy bị đe dọa. Quân đội Pakistan cũng cảnh báo chống lại bất kỳ hành vi vi phạm chủ quyền nào và thề sẽ đáp trả.
Pakistan và Ấn Độ đã trải qua hai cuộc chiến tranh vì Kashmir, và viễn cảnh hai kẻ thù hạt nhân lại đối đầu vì khu vực này đã khiến cộng đồng quốc tế lo ngại. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Bảy thông báo hai nước đã đồng ý ngừng bắn sau các cuộc đàm phán do Mỹ dẫn đầu. Đến Chủ nhật, ông Trump một lần nữa đề nghị giúp đỡ và nói sẽ làm việc để đưa ra “giải pháp” cho cuộc tranh chấp Kashmir.
Pakistan đã cảm ơn Mỹ và Tổng thống Trump vì đã tạo điều kiện cho lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, Ấn Độ không bình luận gì về đề nghị làm trung gian của ông Trump, chỉ xác nhận lệnh ngừng bắn đạt được sau các cuộc tiếp xúc quân sự với Pakistan.
Đề nghị về Kashmir của Tổng thống Trump cũng vấp phải sự chỉ trích đối với chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi, vốn luôn khẳng định Kashmir là vấn đề nội bộ của Ấn Độ và phản đối bất kỳ sự can thiệp nào từ bên thứ ba, cho rằng họ đang chiến đấu chống lại “cuộc chiến ủy nhiệm của Pakistan”.
Quan điểm của Pakistan là Kashmir bị chia cắt là một tranh chấp được quốc tế công nhận và phải được giải quyết theo các nghị quyết của Liên Hợp Quốc và nguyện vọng của người dân Kashmir.
Nhà phân tích Nam Á Michael Kugelman gọi đề nghị của Tổng thống Trump là “một thắng lợi ngoại giao cho Pakistan”. Ông nói: “Mục tiêu cốt lõi và nhất quán trong chính sách đối ngoại của Pakistan là quốc tế hóa vấn đề Kashmir. Và đó chính xác là điều đã xảy ra ở đây, khiến chính phủ Ấn Độ, vốn có lập trường cứng rắn rằng vấn đề đã được giải quyết và không có gì để thảo luận, rất bực bội.”
Trong khi đó, người dân ở cả hai bên biên giới đều thở phào nhẹ nhõm sau lệnh ngừng bắn, nhưng một số nhấn mạnh rằng hòa bình lâu dài chỉ có thể đạt được nếu tranh chấp Kashmir được giải quyết.
Praveen Donthi, nhà phân tích cấp cao tại International Crisis Group, cho biết “hai nước phải để người dân Kashmir có tiếng nói trong bàn đàm phán để có một tiến trình hòa bình bền vững hơn và giải quyết vấn đề nhanh chóng hơn.” Ông nói rằng người dân Kashmir đã mất nhiều sinh mạng hơn do xung đột so với lực lượng chính phủ ở cả hai phía.
Đối với cư dân Kashmir, tranh chấp không chỉ là giữa Ấn Độ và Pakistan, hay đơn thuần là địa chính trị và ngoại giao, mà là về sự sống còn và hòa bình.
“Thành thật mà nói, Ấn Độ và Pakistan đang chiến đấu vì Kashmir. Vì vậy, hãy để nó được giải quyết một lần và mãi mãi,” một sinh viên tên Shazia Tabbasum chia sẻ.
Bài viết dựa trên thông tin từ Associated Press, đăng trên Seattle Times ngày 12/05/2025.
