Nam Sudan: Lãnh đạo phe đối lập bị phế truất trong lúc bị giam giữ
Theo ABC News, chỉ hai tuần sau khi chính phủ Nam Sudan bắt giữ lãnh đạo của đảng đối lập chính, đảng này đã tiến hành bỏ phiếu để thay thế ông, cho thấy sự chia rẽ ngày càng sâu sắc trong nội bộ.
Một số lãnh đạo Phong trào Giải phóng Nhân dân Sudan-trong phe đối lập (SPLM-IO) trung thành với Rick Machar, người vẫn đang bị quản thúc tại gia, đã không tham dự cuộc họp, nơi Bộ trưởng xây dựng hòa bình Stephen Kuol Par được chỉ định làm chủ tịch lâm thời. Một số người trung thành với Machar đã rời khỏi đất nước.
Khi được hỏi liệu việc bổ nhiệm của ông có phải là một cuộc đảo chính chống lại Machar hay không, ông Par nói không phải vậy.
Ông Par kêu gọi trả tự do cho Machar và các thành viên cấp cao khác của SPLM-IO, những người đã bị giam giữ sau vụ bạo lực chết người ở phía bắc đất nước.
Đảng này hôm thứ Ba đã cảnh báo các thành viên của mình không tham dự cuộc họp hôm thứ Tư, cáo buộc những người tổ chức cuộc họp là “những nhà môi giới chính trị đã bị đình chỉ khỏi đảng SPLM-IO”.
Trong một bài đăng trên Facebook hôm thứ Tư, người phát ngôn của SPLM-IO, Lam Paul Gabriel gọi Par và những người đã tham dự cuộc họp là “những kẻ phản bội”.
Đã có nhiều hy vọng khi Nam Sudan giàu dầu mỏ giành được độc lập từ Sudan vào năm 2011 sau một cuộc xung đột dài. Nhưng đất nước rơi vào cuộc nội chiến vào tháng 12 năm 2013 phần lớn dựa trên sự chia rẽ sắc tộc khi lực lượng trung thành với Tổng thống Salva Kiir, một người thuộc sắc tộc Dinka, chiến đấu với những người trung thành với Machar, một người thuộc sắc tộc Nuer.
Hơn 400.000 người đã thiệt mạng trong cuộc chiến, cuộc chiến này đã kết thúc bằng một thỏa thuận hòa bình năm 2018 đưa Kiir và Machar vào một chính phủ thống nhất. Theo thỏa thuận, các cuộc bầu cử lẽ ra được tổ chức vào tháng 2 năm 2023, nhưng chúng đã bị hoãn lại đến tháng 12 năm 2024 — và một lần nữa đến năm 2026.
Căng thẳng gần đây nhất bắt nguồn từ cuộc giao tranh ở phía bắc đất nước giữa quân đội chính phủ và một dân quân nổi dậy, được gọi là Bạch quân, mà nhiều người tin là có liên minh với Machar, người đang giữ chức một trong những phó tổng thống của đất nước.
Việc bổ nhiệm Par làm chủ tịch lâm thời của SPLM-IO diễn ra hai ngày sau khi phó đảng lưu vong Oyet Nathaniel đình chỉ ông và ba thành viên khác, cáo buộc họ gây mất đoàn kết và âm mưu với Kiir để thay thế Machar.
Par bác bỏ việc đình chỉ, gọi đó là “trò đùa của năm” và nói rằng đảng “không thể bị lãnh đạo hoặc nhận lệnh từ các nhà lãnh đạo tự lưu vong”.
Bất chấp những lo ngại rằng bạo lực, bắt giữ và cáo buộc gần đây có thể báo hiệu rằng Nam Sudan đang trên bờ vực của một cuộc nội chiến mới, một số nhà phân tích nói rằng sự thay đổi trong lãnh đạo SPLM-IO có thể không nhất thiết làm phá vỡ thỏa thuận hòa bình năm 2018.
Abraham Kuol Nyuon, trưởng khoa sau đại học tại Đại học Juba, cho biết thỏa thuận hòa bình có thể được thực hiện bởi bất kỳ ai trong đảng, mặc dù ông cảnh báo rằng sự chia rẽ nội bộ cũng có thể mở rộng.
Kuol cho biết các nhà lãnh đạo lâm thời nên có thể thuyết phục người dân và cộng đồng quốc tế lý do và theo những nguyên tắc nào họ muốn thỏa thuận hòa bình tiếp tục.
Tình hình chính trị của Nam Sudan vẫn còn mong manh sau khi Bạch quân tràn qua và căn cứ quân sự ở phía bắc và quân đội chính phủ đáp trả bằng các cuộc không kích. Lực lượng chính phủ cũng đã thực hiện hai cuộc tấn công vào các doanh trại huấn luyện của lực lượng đối lập bên ngoài thủ đô Juba.
