Bộ phim “For All Mankind” trên Apple TV đã vẽ ra một kịch bản giả tưởng: điều gì sẽ xảy ra nếu Liên Xô đặt chân lên Mặt Trăng trước Mỹ? Câu hỏi đơn giản này, dựa trên nền tảng khoa học thực tế, đã tạo nên một câu chuyện hấp dẫn về một dòng thời gian khác. Trong phim, việc Liên Xô đi trước một bước vào năm 1969 đã đảo lộn hoàn toàn cuộc đua vào không gian, buộc NASA phải tăng tốc để thiết lập căn cứ trên Mặt Trăng nhằm cạnh tranh.
Thực tế lịch sử thì khác. Liên Xô đã từ bỏ cuộc đua đổ bộ có người lái lên Mặt Trăng, thay vào đó tập trung vào các sứ mệnh robot. Thành công của Apollo 11 và việc Liên Xô không thể cạnh tranh đã dẫn đến việc cắt giảm ngân sách cho NASA và kết thúc chương trình Apollo sau sứ mệnh Apollo 17. Tuy nhiên, trong thế giới của “For All Mankind”, ngân sách NASA lại tăng vọt, châm ngòi cho “Cuộc đua căn cứ” (Race for the Base) và dẫn đến việc thành lập căn cứ Jamestown tại miệng hố Shackleton vào năm 1973.
Giờ đây, có vẻ như kịch bản phim đang dần trở thành hiện thực. NASA đang chuẩn bị cho phiên bản thực tế của mục tiêu mùa đầu tiên trong phim, với nhiệm vụ được Quốc hội giao phó là trở lại Mặt Trăng và thiết lập sự hiện diện lâu dài ở không gian quanh Mặt Trăng hoặc trên bề mặt của nó.
Chương trình Artemis, được khởi xướng dưới thời Tổng thống Trump, là nỗ lực chính của NASA để biến điều này thành sự thật. Với sự tham gia của cả các nhà thầu quốc phòng truyền thống và các công ty thương mại mới, NASA hy vọng sẽ phóng sứ mệnh có người lái đầu tiên bay quanh Mặt Trăng vào năm 2026, và hạ cánh vào năm 2027. Tuy nhiên, như nhiều dự án của chính phủ, đặc biệt là của NASA, những thời hạn này có thể bị lùi lại.
Trong khi đó, bối cảnh chính trị nội bộ Mỹ cũng khá phức tạp. Cựu Tổng thống Trump được cho là muốn hủy bỏ toàn bộ chương trình Artemis để đi thẳng lên Sao Hỏa – mục tiêu mà CEO SpaceX Elon Musk, cố vấn thân cận của ông, cũng ủng hộ. Dù vậy, luật pháp liên bang hiện hành vẫn chỉ đạo NASA tập trung vào việc trở lại Mặt Trăng.
Cuộc cạnh tranh này càng thêm kịch tính khi Trung Quốc nổi lên như một đối thủ địa chính trị mới. Quốc gia này cũng đang lên kế hoạch đưa phi hành gia lên Mặt Trăng trước năm 2030 và có thể còn sớm hơn. Khác với NASA, cơ quan vũ trụ Trung Quốc có lịch sử đáng tin cậy hơn trong việc đáp ứng các mốc thời gian và ngân sách.
Cả Quốc hội Mỹ và Trung Quốc đều mong muốn thiết lập căn cứ trên Mặt Trăng, có thể là ở Cực Nam Mặt Trăng – nơi có miệng hố Shackleton. Khu vực này được cho là có nguồn hydro tiềm năng, có thể khai thác để làm nhiên liệu cho các lò phản ứng nhiệt hạch, cung cấp năng lượng sạch không giới hạn cho Trái Đất. Tuy nhiên, điều này cần được khám phá kỹ lưỡng hơn.
Theo tin từ Space Explored ngày 30/04/2025, Quốc hội Mỹ đang bước vào “kỷ nguyên For All Mankind” của riêng mình, nỗ lực đảm bảo Mỹ là người đầu tiên trở lại Mặt Trăng, thiết lập sự hiện diện vĩnh viễn và đặt ra các quy tắc hoạt động trước khi Trung Quốc làm được điều đó. Tuy nhiên, trước hết, Quốc hội sẽ phải đối mặt với Nhà Trắng về đề xuất cắt giảm ngân sách đáng kể cho NASA và những thay đổi tiềm năng đối với các chương trình Mặt Trăng.
