Theo ABC News, trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, Bắc Kinh đang tìm kiếm sự ủng hộ từ các quốc gia khác để tạo thành một mặt trận thống nhất, gây áp lực buộc Washington phải nhượng bộ.
Tuy nhiên, nỗ lực này chỉ đạt được thành công một phần do nhiều quốc gia không sẵn lòng liên minh với đối tượng chính trong cuộc chiến thuế quan của chính quyền Trump.
Trước tình hình thị trường toàn cầu lao dốc, Tổng thống Trump đã tạm hoãn áp thuế đối với hầu hết các quốc gia trong vòng 90 ngày, đồng thời tuyên bố các nước đang xếp hàng để đàm phán các điều kiện có lợi hơn.
Phản ứng lại, Trung Quốc từ chối đàm phán, cho rằng Mỹ thiếu chân thành và tuyên bố sẽ “chiến đấu đến cùng” trong cuộc chiến thuế quan. Đáp trả, Trump tiếp tục tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc lên 125%. Trung Quốc cũng không chịu thua kém, áp thuế 84% lên hàng hóa Mỹ, có hiệu lực từ thứ Năm.
Động thái của Trump được cho là nhằm thu hẹp phạm vi cuộc chiến thương mại chưa từng có giữa Mỹ và phần lớn thế giới, biến nó thành cuộc đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Trung Quốc.
Trung Quốc hiện đang tập trung vào châu Âu, với cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Lý Khắc Cường và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen được đánh giá là “gửi một thông điệp tích cực ra thế giới bên ngoài”. Hai bên hiện là đối tác thương mại lớn nhất của nhau.
Tân Hoa Xã dẫn lời ông Lý Khắc Cường: “Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với EU để thực hiện đồng thuận quan trọng mà lãnh đạo hai bên đã đạt được, tăng cường trao đổi và hợp tác, đồng thời làm sâu sắc hơn hợp tác thương mại, đầu tư và công nghiệp giữa Trung Quốc và EU”.
Tiếp đó, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào và Ủy viên Thương mại và An ninh Kinh tế EU Šefčović đã có cuộc họp trực tuyến hôm thứ Ba để thảo luận về “các biện pháp thuế quan đáp trả” của Mỹ.
Ông Vương Văn Đào nhấn mạnh rằng các biện pháp thuế quan này “vi phạm nghiêm trọng lợi ích hợp pháp của tất cả các quốc gia, vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của WTO, gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ và tác động nghiêm trọng đến sự ổn định của trật tự kinh tế toàn cầu”, theo Tân Hoa Xã.
Ông Vương nói thêm: “Đây là hành vi điển hình của chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ và bắt nạt kinh tế”.
“Trung Quốc sẵn sàng giải quyết các khác biệt thông qua tham vấn và đàm phán, nhưng nếu Mỹ khăng khăng làm theo ý mình, Trung Quốc sẽ chiến đấu đến cùng”, ông Vương tuyên bố.
Ông Vương cũng đã có cuộc trao đổi với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) gồm 10 thành viên, trong khi Thủ tướng Lý Khắc Cường đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Tân Hoa Xã dẫn lời ông Lý cho biết Trung Quốc đã “đánh giá đầy đủ và sẵn sàng đối phó với mọi bất ổn, đồng thời sẽ đưa ra các chính sách gia tăng phù hợp với nhu cầu của tình hình”.
Tuy nhiên, không phải quốc gia nào cũng quan tâm đến việc liên kết với Trung Quốc, đặc biệt là những nước có lịch sử tranh chấp với Bắc Kinh.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese phát biểu với báo giới: “Chúng tôi tự phát ngôn cho chính mình, và lập trường của Australia là thương mại tự do và công bằng là một điều tốt. Chúng tôi hợp tác với tất cả các quốc gia, nhưng chúng tôi bảo vệ lợi ích quốc gia của Australia và đứng trên đôi chân của chính mình”.
Trung Quốc đã áp đặt một loạt rào cản thương mại chính thức và không chính thức đối với Australia vào năm 2020 sau khi chính phủ nước này khiến Bắc Kinh tức giận vì kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về đại dịch COVID-19.
Ấn Độ cũng được cho là đã từ chối lời kêu gọi hợp tác từ Trung Quốc, và Nga, vốn thường được coi là đối tác địa chính trị thân thiết nhất của Trung Quốc, hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi các biện pháp thuế quan của Trump.
Tuy nhiên, các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam và Campuchia đang rơi vào tình thế khó khăn. Họ được hưởng lợi khi các nhà máy chuyển đến từ Trung Quốc do chi phí gia tăng. Giờ đây, họ đang phải hứng chịu các biện pháp thuế quan trừng phạt nhưng lại có ít người mua bên ngoài Mỹ và vốn đã hoạt động với tỷ suất lợi nhuận cực kỳ thấp.
Trước đó, Trump đã phủ nhận việc cân nhắc tạm dừng áp thuế, nhưng những diễn biến xung quanh các biện pháp thuế quan của ông sẽ tiếp tục khi chính quyền chuẩn bị tham gia vào các cuộc đàm phán song phương với từng quốc gia. Trong khi đó, thuế quan sẽ ở mức 10% đối với các quốc gia mà mức thuế cao hơn đã bị tạm dừng.
