Phong trào nhằm xóa bỏ các sáng kiến về Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập (Diversity, Equity, and Inclusion – DEI) đang ngày càng tăng tốc tại các tiểu bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo ở Mỹ. Xu hướng này được cho là đang mở rộng từ lĩnh vực giáo dục đại học sang các chức năng khác của chính phủ, đặc biệt là từ khi Tổng Thống Donald Trump công khai ủng hộ nỗ lực này.
Theo phân tích của hãng tin AP (có sự hỗ trợ từ phần mềm theo dõi dự luật Plural), số lượng hành động pháp lý và mệnh lệnh hành pháp nhắm vào DEI của các thống đốc và nhà lập pháp trong năm nay đã tăng gấp đôi so với năm ngoái, và con số của năm ngoái cũng đã tăng gấp đôi so với năm 2023. Sự gia tăng mạnh mẽ này diễn ra trong bối cảnh các sắc lệnh hành pháp của Tổng Thống Trump nhằm ngăn chặn DEI đang tạo ra hiệu ứng dây chuyền trong chính phủ liên bang, các trường đại học và trường học, bất chấp những thách thức pháp lý.
Shaun Harper, giáo sư tại Đại học Nam California và là người sáng lập Liên minh Bảo vệ DEI Quốc gia, nhận định: “Các cuộc tấn công liên bang vào đa dạng, công bằng và hòa nhập từ chính quyền Tổng Thống Trump đã mở đường thêm cho các nhà lập pháp bảo thủ ở các tiểu bang.”
Các nỗ lực này khác nhau giữa các tiểu bang nhưng thường bao gồm ít nhất một số khía cạnh của một kế hoạch 4 điểm do các think tank bảo thủ đề xuất hai năm trước. Mô hình lập pháp này ban đầu tập trung vào giáo dục đại học, tìm cách bãi bỏ các văn phòng và nhân viên DEI, chấm dứt các buổi đào tạo đa dạng bắt buộc, cấm các tuyên bố đa dạng bắt buộc và loại bỏ ưu tiên chủng tộc hoặc giới tính trong tuyển dụng và tuyển sinh. Giờ đây, các tiểu bang đang sử dụng mô hình tương tự để cấm các sáng kiến DEI trong các cơ quan chính quyền tiểu bang và địa phương.
Timothy Minella, chuyên gia cao cấp tại Viện Goldwater, nói: “Mặc dù chính quyền Tổng Thống Trump đã hành động, các tiểu bang không thể chỉ dựa vào chính phủ liên bang để loại bỏ DEI.”
Những người ủng hộ DEI cho rằng các sáng kiến này mang lại lợi ích cho mọi người bằng cách giúp họ điều hướng các xã hội đa dạng, hiểu các quan điểm và trải nghiệm khác nhau, và tạo ra môi trường học tập và làm việc nơi mọi người cảm thấy được coi trọng. Đó là lý do tại sao một số văn phòng DEI cung cấp dịch vụ riêng cho người thuộc các chủng tộc, giới tính, khuynh hướng tình dục, văn hóa và người khuyết tật. Một số tổ chức cũng tính đến mục tiêu công bằng khi tuyển sinh, cấp học bổng hoặc ra quyết định tuyển dụng để cố gắng phản ánh xã hội nói chung.
Tuy nhiên, theo một cuộc thăm dò của AP-NORC Center for Public Affairs Research, trong khi thuật ngữ “DEI” đã trở thành một cụm từ nhạy cảm về chính trị đối với nhiều người Mỹ, một số thành phần của các chương trình DEI lại ít bị phản đối hơn. Cuộc thăm dò cho thấy khoảng 4/10 người Mỹ “rất ủng hộ” hoặc “tương đối ủng hộ” các chương trình DEI tại các trường đại học, trong khi khoảng 3/10 phản đối và 3/10 trung lập. Sự ủng hộ cao hơn đối với các khóa học về phân biệt chủng tộc và học bổng cho sinh viên da màu, cùng các dịch vụ khác dành cho sinh viên thuộc nhóm thiểu số.
Chính quyền của Tổng Thống Joe Biden đã yêu cầu các mục tiêu về đa dạng và công bằng trong nhiều chương trình chính phủ. Tổng Thống Donald Trump đã đảo ngược những nỗ lực này, tố cáo các chính sách DEI là một hình thức phân biệt đối xử đe dọa việc ra quyết định dựa trên thành tích. Phong trào phản đối của Đảng Cộng hòa càng gia tăng động lực sau khi Tòa án Tối cao năm 2023 bác bỏ chính sách ưu đãi chủng tộc (affirmative action) trong tuyển sinh đại học. Với việc Tổng Thống Trump trở lại nhiệm sở, ngày càng nhiều doanh nghiệp tự nguyện rút lại các chương trình DEI của họ, theo tin từ ABC News ngày 16/05/2025.
Không có định nghĩa chung cho những gì được bao gồm trong các sáng kiến này, nhưng hầu hết luật pháp tiểu bang và mệnh lệnh của thống đốc đều tập trung vào các sáng kiến liên quan đến chủng tộc, sắc tộc, giới tính hoặc giới. Một số biện pháp, như các dự luật đã được thông qua ở Oklahoma và Wyoming, còn thu hẹp định nghĩa hoạt động DEI là những hoạt động ưu tiên hoặc đối xử khác biệt với cá nhân dựa trên các yếu tố đó. Tuy nhiên, bà Paulette Granberry Russell, chủ tịch Hiệp hội Cán bộ Đa dạng trong Giáo dục Đại học Quốc gia, cho biết các biện pháp này thường không đề cập đến người khuyết tật, cựu chiến binh hoặc người thuộc các gia đình thu nhập thấp, mặc dù họ cũng có thể được bao gồm trong nỗ lực công bằng của một tổ chức.
Việc giới hạn các sáng kiến DEI trong giáo dục đại học gần đây được các cơ quan lập pháp ở Missouri và Oklahoma thông qua đã nâng tổng số luật và mệnh lệnh của thống đốc tương tự lên hai chục kể từ năm 2023. Điều này bao gồm các dự luật đã được thông qua vào đầu năm nay ở Arkansas, Idaho, Kentucky, Mississippi, Ohio, Tennessee, West Virginia và Wyoming. Nhiều dự luật khác đang được xem xét ở các tiểu bang khác.
Các biện pháp ở Missouri cho thấy sự phát triển của phong trào. Một điều khoản giới hạn DEI trong giáo dục đại học đã bị loại khỏi ngân sách tiểu bang năm ngoái. Nhưng nó đã được đưa vào năm nay sau khi Thống đốc Cộng hòa mới Mike Kehoe ban hành lệnh cấm các cơ quan hành pháp sử dụng quỹ tiểu bang cho các vị trí và hoạt động DEI.
Các luật mới ở Tennessee, West Virginia và Wyoming nhắm mục tiêu vào các sáng kiến DEI trong chính quyền tiểu bang và địa phương cũng như giáo dục đại học. Ngày càng nhiều thống đốc ban hành chỉ thị về vấn đề này. Thống đốc West Virginia Patrick Morrisey và Thống đốc Indiana Mike Braun đã ban hành lệnh tương tự ngay trong những ngày đầu nhậm chức. Thống đốc Missouri Mike Kehoe cũng ban hành lệnh chống DEI trong tháng thứ hai tại vị.
Texas là một trong những tiểu bang đầu tiên vào năm 2023 ban hành luật chống chi tiêu cho các chương trình DEI trong giáo dục đại học. Thống đốc Cộng hòa Greg Abbott đã mở rộng điều đó trong năm nay, ra lệnh cho tất cả các cơ quan tiểu bang phải “tuân thủ đảm bảo không phân biệt màu da” của Hiến pháp Hoa Kỳ và tiểu bang. Sắc lệnh hành pháp của ông mô tả các khái niệm DEI là “những nỗ lực trắng trợn nhằm chia rẽ mọi người” với “các hình thức phân biệt chủng tộc mới”.
Một luật mới ở Idaho do Thống đốc Cộng hòa Brad Little ký không chỉ cấm các văn phòng và chương trình DEI trong giáo dục đại học mà còn đề cập đến nội dung giảng dạy trong lớp. Luật này cấm các trường cao đẳng và đại học yêu cầu sinh viên tham gia các khóa học liên quan đến DEI để đáp ứng yêu cầu tốt nghiệp, trừ khi họ theo đuổi các ngành học về chủng tộc hoặc giới tính. Theo Viện Goldwater, đây là luật đầu tiên như vậy trên toàn quốc. Những người phản đối DEI hy vọng nhiều tiểu bang sẽ sớm làm theo.
