Khi Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump tăng cường các hành động nhắm vào các chương trình Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập (DEI) ở cấp liên bang, các tiểu bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo cũng đang đẩy mạnh nỗ lực tương tự, mở rộng phạm vi từ các trường đại học sang các cơ quan chính phủ khác.
Theo phân tích của hãng tin AP, các hành động của thống đốc và nhà lập pháp các bang nhằm vào DEI đã tăng gấp đôi so với năm ngoái, và con số này cũng đã tăng gấp đôi so với năm 2023. Xu hướng này diễn ra khi các sắc lệnh của Tổng Thống Trump nhằm hạn chế DEI tiếp tục ảnh hưởng đến chính phủ liên bang, các trường đại học và trường học, bất chấp một số thách thức pháp lý.
Ông Shaun Harper, giáo sư tại Đại học Nam California và là người sáng lập Liên minh Bảo vệ DEI Quốc gia, nhận định rằng “các cuộc tấn công liên bang vào đa dạng, công bằng và hòa nhập từ chính quyền Tổng Thống Trump đã mở đường cho các nhà lập pháp bảo thủ ở các bang”.
Nhiều sáng kiến chống DEI ở cấp tiểu bang tuân theo mô hình do các viện nghiên cứu bảo thủ đề xuất hai năm trước, ban đầu nhắm vào giáo dục đại học. Mô hình này bao gồm việc bãi bỏ các văn phòng và nhân viên DEI, chấm dứt các buổi đào tạo đa dạng bắt buộc, cấm các tuyên bố đa dạng bắt buộc, và cấm phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc hoặc giới tính trong tuyển dụng và tuyển sinh.
Hiện tại, các tiểu bang đang áp dụng mô hình này để cấm các sáng kiến DEI trong chính quyền tiểu bang và địa phương. Ông Timothy Minella, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Goldwater, cho rằng “mặc dù chính quyền Tổng Thống Trump đã hành động, các bang không thể chỉ dựa vào chính phủ liên bang để loại bỏ DEI”.
Những người ủng hộ DEI cho rằng các chương trình này giúp mọi người điều hướng xã hội đa dạng và hiểu quan điểm, trải nghiệm khác nhau của người khác, nhằm tạo ra môi trường học tập và làm việc nơi mọi người đều cảm thấy được coi trọng. Vì vậy, một số văn phòng DEI cung cấp dịch vụ phù hợp cho người thuộc các chủng tộc, giới tính, khuynh hướng tình dục, văn hóa và người khuyết tật cụ thể. Một số tổ chức cũng xem xét các mục tiêu công bằng trong tuyển sinh, cấp học bổng hoặc quyết định việc làm để phản ánh xã hội.
Một cuộc khảo sát của AP-NORC gần đây cho thấy, mặc dù thuật ngữ “DEI” trở nên nhạy cảm về chính trị, nhưng nhiều thành phần của các chương trình DEI lại ít gặp phản đối hơn. Khoảng 4/10 người Mỹ “rất ủng hộ” hoặc “hơi ủng hộ” các chương trình DEI tại các trường cao đẳng và đại học, trong khi 3/10 phản đối và 3/10 trung lập. Mức độ ủng hộ cao hơn đối với các khóa học về phân biệt chủng tộc và học bổng cho sinh viên da màu, cùng các dịch vụ khác hỗ trợ sinh viên từ các nhóm ít được đại diện.
Trong khi đó, chính quyền Tổng Thống Joe Biden yêu cầu đặt ra các mục tiêu về đa dạng và công bằng trong nhiều chương trình của chính phủ. Tổng Thống Trump đã đảo ngược những nỗ lực này, lên án các chính sách DEI là một hình thức phân biệt đối xử đe dọa việc ra quyết định dựa trên năng lực. Việc Đảng Cộng hòa đẩy lùi DEI càng mạnh mẽ hơn sau khi Tòa án Tối cao vào năm 2023 bác bỏ chính sách ưu tiên chủng tộc trong tuyển sinh đại học. Với khả năng Tổng Thống Trump trở lại Nhà Trắng, ngày càng nhiều doanh nghiệp tự nguyện thu hồi các chương trình DEI của họ.
Các luật và sắc lệnh của tiểu bang thường tập trung vào các sáng kiến liên quan đến chủng tộc, sắc tộc, giới tính hoặc giới tính. Một số luật còn định nghĩa hẹp hơn các hoạt động DEI là những hoạt động mang lại sự ưu tiên hoặc đối xử khác biệt dựa trên các yếu tố đó. Tuy nhiên, các biện pháp này thường không đề cập đến người khuyết tật, cựu chiến binh hoặc người có thu nhập thấp, dù họ cũng có thể nằm trong nỗ lực công bằng của một tổ chức.
Nỗ lực hạn chế DEI ở giáo dục đại học vừa được thông qua tại Missouri và Oklahoma, nâng tổng số luật và sắc lệnh tương tự lên hai tá kể từ năm 2023. Nhiều bang khác cũng đang xem xét các biện pháp tương tự. Các luật mới tại Tennessee, West Virginia và Wyoming còn nhắm mục tiêu DEI trong chính quyền tiểu bang và địa phương cũng như giáo dục đại học.
Các thống đốc đang ngày càng ban hành các chỉ thị chống DEI. Thống đốc West Virginia Patrick Morrisey và Thống đốc Indiana Mike Braun đều ban hành sắc lệnh chấm dứt các vị trí và hoạt động DEI mang tính ưu tiên dựa trên chủng tộc, sắc tộc hoặc giới tính trong các cơ quan hành pháp và tổ chức được nhà nước tài trợ ngay trong những ngày đầu nhậm chức.
Texas là một trong những bang đầu tiên ban hành luật chống chi tiêu cho các chương trình DEI trong giáo dục đại học vào năm 2023. Năm nay, Thống đốc Greg Abbott đã mở rộng bằng cách yêu cầu tất cả các cơ quan nhà nước “tuân thủ nguyên tắc không phân biệt màu da” của Hiến pháp Hoa Kỳ và hiến pháp bang, mô tả các khái niệm DEI là “những nỗ lực trắng trợn nhằm chia rẽ mọi người” với “các hình thức phân biệt chủng tộc mới”.
Một luật mới ở Idaho không chỉ cấm các văn phòng và chương trình DEI trong giáo dục đại học mà còn đề cập đến nội dung giảng dạy. Luật này cấm các trường cao đẳng và đại học yêu cầu sinh viên tham gia các khóa học liên quan đến DEI để đáp ứng yêu cầu tốt nghiệp, trừ khi họ đang theo đuổi các ngành nghiên cứu về chủng tộc hoặc giới tính. Đây là luật đầu tiên như vậy ở cấp quốc gia, theo Viện Goldwater. Những người phản đối DEI hy vọng nhiều bang sẽ sớm noi theo.
Tin từ The Associated Press ngày 15/05/2025.
