Hội đồng Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) vừa ra phán quyết xác định Nga phải chịu trách nhiệm về vụ bắn hạ chuyến bay MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines trên bầu trời Ukraine cách đây hơn một thập kỷ, khiến 298 người thiệt mạng.
Vụ việc đau lòng xảy ra vào ngày 17 tháng 7 năm 2014. Một cuộc điều tra quốc tế do Hà Lan dẫn đầu vào năm 2016 đã kết luận rằng chiếc máy bay đang trên đường từ Amsterdam đến Kuala Lumpur đã bị bắn hạ bởi hệ thống tên lửa Buk được chuyển từ Nga, từ khu vực do lực lượng ly khai kiểm soát ở Ukraine. Tuy nhiên, Moscow luôn phủ nhận mọi liên quan đến thảm kịch MH17.
Chính phủ Hà Lan và Úc đã đưa vụ kiện chống lại Moscow ra trước cơ quan hàng không toàn cầu có trụ sở tại Montreal này vào năm 2022. Việc chọn ICAO thay vì Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) là do Nga không công nhận thẩm quyền của ICJ.
Hội đồng ICAO, đại diện cho 193 quốc gia thành viên, đã phán quyết rằng Nga đã vi phạm Công ước về Hàng không Dân dụng Quốc tế (Công ước Chicago), trong đó yêu cầu các quốc gia “kiềm chế sử dụng vũ khí chống lại máy bay dân sự đang bay”. Đây là lần đầu tiên Hội đồng ICAO đưa ra quyết định về một tranh chấp giữa các chính phủ.
Theo tin từ ABC News, Ngoại trưởng Hà Lan Caspar Veldkamp cho biết Hội đồng sẽ xem xét vấn đề bồi thường trong vài tuần tới. Hà Lan và Úc đang yêu cầu Hội đồng ICAO ra lệnh cho Liên bang Nga tham gia đàm phán bồi thường với hai nước, và Hội đồng sẽ tạo điều kiện cho quá trình này diễn ra công bằng và đúng thời hạn.
Ngoại trưởng Úc Penny Wong cũng kêu gọi Hội đồng nhanh chóng “xác định các biện pháp khắc phục”. Bà kêu gọi Nga “cuối cùng hãy đối mặt với trách nhiệm của mình đối với hành động bạo lực kinh hoàng và bồi thường cho hành vi nghiêm trọng của mình, theo yêu cầu của luật pháp quốc tế”.
Một chuyên gia luật quốc tế tại Đại học Quốc gia Úc, Don Rothwell, nhận định rằng một trong những hậu quả của phán quyết này có thể là Hội đồng sẽ đưa ra khuyến nghị Nga phải trả “bồi thường” (reparations) – một thuật ngữ quốc tế cho thiệt hại – do vi phạm luật quốc tế. Chúng ta sẽ phải chờ xem Hội đồng ICAO sẽ quyết định cụ thể như thế nào về điểm này.
