Chính quyền của Tổng thống Trump vừa ký một thỏa thuận “hợp tác kinh tế” với
Ukraine, mở đường cho Washington tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên
và khoáng sản quan trọng của quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá này.
Theo Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, thỏa thuận này, được thiết lập dưới
dạng Quỹ Đầu tư Tái thiết Hoa Kỳ-Ukraine, sẽ cho phép Washington “đầu tư
cùng với Ukraine” để khai thác các tài sản sinh lợi của Kyiv, đẩy nhanh quá
trình phục hồi kinh tế và đảm bảo khoản hoàn trả mà Tổng thống Trump yêu cầu
cho viện trợ quân sự của Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Bessent nhấn mạnh rằng thỏa thuận này là một tín hiệu rõ ràng gửi
tới Nga rằng chính quyền Trump cam kết một tiến trình hòa bình tập trung vào
một Ukraine tự do, có chủ quyền và thịnh vượng. Ông cũng khẳng định không
một quốc gia hoặc cá nhân nào tài trợ hoặc cung cấp cho cỗ máy chiến tranh
của Nga sẽ được hưởng lợi từ việc tái thiết Ukraine.
Về phía Ukraine, Bộ trưởng Kinh tế Yulia Svyrydenko khẳng định rằng nhà nước
Ukraine sẽ quyết định những gì và ở đâu được khai thác, đồng thời tài nguyên
dưới lòng đất vẫn thuộc sở hữu của Ukraine.
Quỹ đầu tư sẽ do Ukraine và Hoa Kỳ cùng quản lý và duy trì quyền đồng sở hữu,
được tài trợ từ các giấy phép khai thác dầu, khí đốt và khoáng sản quan
trọng mới của Ukraine, với 50% doanh thu từ các giấy phép này sẽ được chuyển
vào quỹ. Quỹ sẽ đầu tư vào các dự án khai thác các vật liệu quan trọng, dầu
và khí đốt, cũng như vào cơ sở hạ tầng và chế biến liên quan. Các dự án đầu
tư cụ thể sẽ do Ukraine và Hoa Kỳ cùng lựa chọn.
Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev lại cho rằng thỏa thuận này là một thất
bại đối với Kyiv, khi cho rằng Trump đã buộc chính quyền Kiev phải trả giá
cho viện trợ của Mỹ bằng khoáng sản.
Giá trị tài nguyên đất hiếm của Ukraine vẫn chưa rõ ràng, một phần vì cần
thực hiện các khảo sát địa chất cập nhật. Các chuyên gia cho rằng bản đồ
khảo sát Ukraine đã quá cũ và giá trị tài nguyên đất hiếm của nước này có
thể gần hơn với 12 tỷ đô la thay vì con số 500 tỷ đô la mà Tổng thống Trump
đã đề cập.
Theo NBC News, thỏa thuận này được ký kết sau những căng thẳng giữa Tổng
thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Tuy nhiên, Tổng thống
Trump tin rằng mối quan hệ giữa hai bên đã được cải thiện và bày tỏ tin
tưởng rằng ông Zelenskyy “muốn đạt được một thỏa thuận” để chấm dứt chiến
tranh.
Tổng thống Trump cho biết thỏa thuận này sẽ là một kênh để Hoa Kỳ thu hồi
các khoản tiền đã cung cấp cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga, mà Bộ Ngoại
giao ước tính là 66,5 tỷ đô la dưới dạng hỗ trợ quân sự.
Mặc dù vấp phải những chỉ trích về việc đối xử với Moscow nhẹ nhàng hơn Kyiv
trong các cuộc đàm phán hòa bình kéo dài, Tổng thống Trump vẫn chỉ trích
Tổng thống Nga Vladimir Putin vì thực hiện các cuộc tấn công trên diện rộng
vào Kyiv.
Trong khi đó, các cuộc tấn công của Nga vào thành phố cảng Odessa của Ukraine
trong đêm thứ Tư đã khiến hai người thiệt mạng và 15 người bị thương.
