Theo điều tra của 13 Investigates từ đài ABC13, Khu Học Chánh Độc Lập Houston (HISD) dường như đang gây khó dễ trong việc cung cấp thông tin công cộng theo yêu cầu, thậm chí đưa ra những lý do khá khó hiểu.
Một ví dụ điển hình là yêu cầu cung cấp video từ camera trên xe buýt trường học bị mắc kẹt trong trận bão năm 2024. Theo Đạo luật Thông tin Công cộng Texas, người dân có quyền yêu cầu hồ sơ từ các cơ quan nhà nước sử dụng tiền thuế. Luật quy định các cơ quan phải phản hồi trong vòng 10 ngày làm việc, hoặc cung cấp thông tin, hoặc giải thích lý do từ chối cho Tổng Chưởng lý Tiểu bang.
HISD đã chọn cách thứ hai. Họ đề nghị văn phòng Tổng Chưởng lý cho phép giữ lại video, viện dẫn lý do có thông tin nhạy cảm (có thể là biển số xe) và quan trọng hơn, họ tuyên bố không có khả năng kỹ thuật để chỉnh sửa (làm mờ) phần thông tin đó khỏi video. Điều đáng nói là HISD vẫn sản xuất các bản tin video được chỉnh sửa chuyên nghiệp để đăng lên YouTube.
Văn phòng Tổng Chưởng lý, dựa trên chính lời khai của HISD về việc thiếu khả năng kỹ thuật, đã cho phép họ giữ lại toàn bộ video. Đây là một điểm gây tranh cãi, khi một học khu lớn nhất Texas với ngân sách hàng tỷ đô la lại nói rằng họ không thể làm một việc chỉnh sửa video cơ bản.
Khi được hỏi về trường hợp này và nhiều yêu cầu khác không được đáp ứng, người phát ngôn của HISD (làm việc cho một công ty quan hệ công chúng bên ngoài) nói rằng học khu phản hồi kịp thời hơn 1000 yêu cầu mỗi năm và chỉ cung cấp hồ sơ có sẵn. Họ cho rằng đôi khi người yêu cầu không đưa ra yêu cầu đúng cách hoặc yêu cầu những hồ sơ không tồn tại.
Tuy nhiên, 13 Investigates đưa ra nhiều ví dụ khác cho thấy sự thiếu minh bạch từ HISD. Chẳng hạn, khi hỏi về số lượng vũ khí được tìm thấy bởi hệ thống phát hiện vũ khí mới tại trường Lamar High School (một hệ thống mà học khu từng quảng bá rầm rộ), luật sư của HISD trả lời “không có thông tin phản hồi”.
Trong một yêu cầu khác về số lượng hiệu trưởng và trợ lý hiệu trưởng bị điều tra, chấm dứt hợp đồng, điều chuyển hoặc từ chức trong hai năm học vừa qua, luật sư HISD lại yêu cầu… định nghĩa các thuật ngữ “điều tra, chấm dứt hợp đồng, điều chuyển và từ chức”, dù đây là những từ ngữ mà chính học khu vẫn dùng khi thông báo cho phụ huynh và truyền thông.
Thậm chí, khi ABC13 hỏi về chi phí HISD trả cho bộ phận truyền thông của mình (những người lẽ ra phải giao tiếp với báo chí và công chúng), luật sư lại hỏi “bộ phận truyền thông của học khu” nghĩa là gì. Chỉ cần tìm kiếm nhanh trên mạng là thấy trang chủ bộ phận truyền thông của HISD với danh sách nhân viên và chức danh.
Đáng chú ý, HISD hiện đang sử dụng một công ty quan hệ công chúng bên ngoài có trụ sở tại Los Angeles để trả lời các câu hỏi từ truyền thông, thay vì đội ngũ truyền thông nội bộ. Khi 13 Investigates yêu cầu hóa đơn thanh toán cho công ty này, HISD lại nói rằng họ không có bất kỳ thông tin nào.
Một chuyên gia luật từ Đại học Houston, Ryan Marquez, nhấn mạnh rằng Đạo luật Thông tin Công cộng được tạo ra để buộc chính quyền phải có trách nhiệm giải trình và nên được diễn giải theo hướng cởi mở, nghĩa là thông tin được coi là công khai trừ khi có ngoại lệ rõ ràng. Ông nói thêm rằng sự minh bạch là cần thiết vì chúng ta là người bỏ phiếu và tiền chi tiêu là tiền thuế của dân, cần có sự giám sát chặt chẽ. Nếu mọi việc diễn ra bình thường, không có lý do gì để không chia sẻ thông tin công cộng.
Tóm lại, câu chuyện này cho thấy việc tiếp cận thông tin từ HISD đôi khi gặp rất nhiều rào cản, từ lý do kỹ thuật “không thể chỉnh sửa video” đến việc “không hiểu” các thuật ngữ thông thường hay “không có thông tin” về chi tiêu cho dịch vụ bên ngoài. Điều này đặt ra câu hỏi về sự minh bạch và trách nhiệm giải trình của một học khu lớn sử dụng tiền thuế của người dân.
