Chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa quyết định cắt thêm 450 triệu USD tiền tài trợ cho Đại học Harvard. Động thái mạnh tay này diễn ra chỉ một ngày sau khi trường đại học danh tiếng thuộc khối Ivy League này công khai phản bác các cáo buộc từ chính phủ rằng trường là nơi dung dưỡng chủ nghĩa tự do cực đoan và bài Do Thái.
Trong một lá thư gửi tới Harvard hôm thứ Ba, một lực lượng đặc nhiệm liên bang chuyên trách về chống bài Do Thái cho biết, Harvard sẽ mất các khoản tài trợ từ 8 cơ quan liên bang khác nhau. Số tiền này cộng thêm 2.2 tỷ USD đã bị chính quyền Tổng thống Trump đóng băng trước đó.
Bức thư nêu rõ Harvard đã trở thành “nơi sản sinh ra sự phô trương đạo đức (virtue signaling) và phân biệt đối xử”, đồng thời đối mặt với “một cuộc chiến khó khăn” để lấy lại danh tiếng là một trung tâm học thuật xuất sắc. “Có một vấn đề đen tối đang tồn tại trong khuôn viên Harvard, và bằng cách ưu tiên xoa dịu thay vì chịu trách nhiệm, lãnh đạo nhà trường đã đánh mất quyền được hỗ trợ từ tiền thuế của người dân,” bức thư, có chữ ký của các quan chức từ Bộ Giáo dục, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cùng Tổng cục Dịch vụ Công, nhấn mạnh.
Harvard đã phải đối mặt với các lệnh trừng phạt ngày càng leo thang từ Nhà Trắng sau khi trở thành trường đại học Mỹ đầu tiên công khai chống lại yêu cầu của chính phủ về việc hạn chế các hoạt động ủng hộ Palestine và chấm dứt các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI). Tổng thống Trump từng bày tỏ mong muốn Harvard mất quy chế miễn thuế, và Bộ An ninh Nội địa cũng đe dọa thu hồi tư cách tiếp nhận sinh viên quốc tế của trường.
Tuần trước, Bộ Giáo dục cũng tuyên bố Harvard sẽ không nhận được bất kỳ khoản tài trợ liên bang mới nào cho đến khi đáp ứng các yêu cầu của chính phủ. Chính quyền Tổng thống Trump yêu cầu Harvard thực hiện những thay đổi sâu rộng về lãnh đạo, sửa đổi chính sách tuyển sinh và kiểm tra lại đội ngũ giảng viên, sinh viên để đảm bảo khuôn viên trường là nơi có nhiều quan điểm khác nhau được tôn trọng.
Các yêu cầu này là một phần của chiến dịch gây áp lực rộng hơn nhắm vào nhiều trường đại học danh tiếng khác trên khắp nước Mỹ. Chính quyền đã cắt giảm tiền tài trợ cho các trường như Đại học Columbia, Đại học Pennsylvania và Đại học Cornell, nhằm buộc họ phải tuân thủ chương trình nghị sự của Tổng thống Trump.
Trước động thái này, Harvard đã đệ đơn kiện để ngăn chặn việc đóng băng tài trợ liên bang. Trong một lá thư hôm thứ Hai, Hiệu trưởng Harvard, ông Alan Garber, đã bác bỏ các cáo buộc của chính phủ, khẳng định Harvard là trường phi đảng phái và đã có nhiều biện pháp tích cực để loại bỏ chủ nghĩa bài Do Thái trong khuôn viên trường. Ông Garber nhấn mạnh Harvard tuân thủ luật pháp và gọi các lệnh trừng phạt liên bang là “âm mưu bất hợp pháp nhằm kiểm soát các khía cạnh cơ bản trong hoạt động của trường.”
Tuy nhiên, bức thư của chính phủ hôm thứ Ba lại nói rằng Harvard đã nhiều lần không giải quyết được vấn đề phân biệt chủng tộc và bài Do Thái trong khuôn viên trường. Thư viện dẫn phán quyết của Tòa án Tối cao năm 2023 bác bỏ việc Harvard sử dụng yếu tố chủng tộc trong quá trình tuyển sinh, cùng với một báo cáo nội bộ gần đây của Harvard chi tiết các trường hợp quấy rối bài Do Thái.
Cuộc đối đầu giữa chính quyền và các trường đại học lớn như Harvard đang cho thấy những căng thẳng ngày càng gia tăng về các vấn đề xã hội và chính trị trong môi trường học thuật Mỹ. Đây không chỉ là câu chuyện về tiền bạc mà còn là cuộc chiến về quyền tự chủ đại học và định hướng giá trị trong giáo dục, theo nguồn tin từ ABC News.
