Đức Giáo hoàng Leo XIV, vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Bắc Mỹ trong lịch sử, hôm thứ Sáu đã cử hành Thánh lễ đầu tiên của mình tại Nhà nguyện Sistine, gọi cuộc bầu cử của mình là vừa là một “thập giá” vừa là một “phước lành”.
Ngài Leo XIV, tên thật là Robert Prevost, một nhà truyền giáo dòng Augustinian sinh ra ở Chicago, đã phát biểu ngẫu hứng bằng tiếng Anh trước các Hồng y đã bầu ngài. Ngài thừa nhận trách nhiệm to lớn được đặt lên vai mình và sau đó có bài giảng ngắn gọn nhưng sâu sắc về sự cần thiết phải vui vẻ truyền bá Kitô giáo trong một thế giới thường chế giễu đức tin này.
“Các vị đã gọi tôi để mang thập giá đó và được ban phước với sứ mệnh đó, và tôi biết tôi có thể trông cậy vào mỗi người trong các vị để cùng đồng hành với tôi khi chúng ta tiếp tục với tư cách là một Giáo hội, một cộng đồng, là bạn của Chúa Giêsu, là những người tin, để loan báo tin mừng, loan báo Tin Mừng,” Đức Giáo hoàng nói.
Cuộc bầu cử lịch sử của ngài diễn ra vào chiều thứ Năm tại chính Nhà nguyện Sistine, vượt qua quy định truyền thống không bầu Giáo hoàng từ Hoa Kỳ. Việc một người Mỹ trở thành Giáo hoàng là một sự kiện lớn, đặc biệt với cộng đồng Công giáo tại Mỹ.
Thánh lễ đầu tiên này cũng hé lộ phần nào những ưu tiên của ngài. Hai phụ nữ đã đọc Sách Thánh ngay từ đầu Thánh lễ, có thể là dấu hiệu cho thấy ngài sẽ tiếp nối ưu tiên của Đức Giáo hoàng Phanxicô trong việc mở rộng vai trò của phụ nữ trong Giáo hội. Khi còn là Hồng y, ngài Prevost đã thực hiện một trong những cải cách mang tính cách mạng nhất của Đức Phanxicô khi đưa ba phụ nữ vào ban thẩm định đề cử giám mục.
Phát biểu bằng tiếng Ý gần như hoàn hảo, Đức Giáo hoàng Leo XIV than phiền rằng đức tin Kitô giáo ở nhiều nơi trên thế giới bị coi là “phi lý”, bị chế giễu hoặc phản đối khi có những cám dỗ như tiền bạc, thành công và quyền lực. Ngài nói rằng ở nhiều nơi, Chúa Giêsu bị hiểu lầm, “bị giản lược thành một loại lãnh đạo lôi cuốn hoặc siêu nhân”.
“Điều này đúng không chỉ trong số những người không tin mà còn trong số nhiều Kitô hữu đã chịu phép rửa tội, những người cuối cùng sống, ở mức độ này, trong tình trạng vô thần thực tế,” ngài nói. “Tuy nhiên, chính vì lý do này, đó là những nơi mà sự truyền giáo của chúng ta đang rất cần thiết. Sự thiếu đức tin thường đi kèm một cách bi thảm với sự mất ý nghĩa cuộc sống, sự bỏ bê lòng thương xót, những vi phạm khủng khiếp về phẩm giá con người, cuộc khủng hoảng gia đình và rất nhiều vết thương khác đang hành hạ xã hội chúng ta.”
Các Hồng y đã vỗ tay khi Thánh lễ kết thúc. Đức Giáo hoàng Leo XIV được thấy đi đôi giày đen đơn giản, không phải đôi giày lười màu đỏ truyền thống của một số Giáo hoàng.
Theo tin từ NBC News và AP, Đức Giáo hoàng Phanxicô rõ ràng đã để mắt tới Hồng y Prevost và theo nhiều cách coi ngài là người kế vị tiềm năng. Ngài Phanxicô đã gửi Hồng y Prevost, người từng có nhiều năm làm nhà truyền giáo ở Peru, đến phụ trách một giáo phận phức tạp ở đó vào năm 2014. Sau đó, ngài Phanxicô đưa Hồng y Prevost về Vatican vào năm 2023 để đứng đầu Bộ Giám mục đầy quyền lực, cơ quan thẩm định các đề cử giám mục trên toàn thế giới và là một trong những công việc quan trọng nhất trong quản trị Giáo hội.
Kể từ khi đến Rome, Hồng y Prevost giữ thái độ kín đáo trước công chúng nhưng được những người có ảnh hưởng biết đến và được những người làm việc cùng kính trọng. Quan trọng là ngài đã chủ trì một trong những cải cách mang tính cách mạng nhất của Đức Phanxicô, khi thêm ba phụ nữ vào nhóm bỏ phiếu quyết định đề cử giám mục nào sẽ trình lên Giáo hoàng.
Trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News năm 2023, khi đó còn là Hồng y, ngài nói rằng phụ nữ đã làm phong phú thêm quy trình và tái khẳng định sự cần thiết của giáo dân có vai trò lớn hơn trong Giáo hội.
“Ngay cả các giám mục ở Peru cũng gọi ngài là thánh, ‘Thánh của miền Bắc’, và ngài luôn có thời gian cho mọi người,” Linh mục Alexander Lam, một tu sĩ dòng Augustinian từ Peru, người quen biết Đức Giáo hoàng mới, cho biết.
Việc chọn tên Leo được cho là có ý nghĩa sâu sắc, liên hệ với Giáo hoàng Leo XIII (1878-1903), người đã làm dịu lập trường đối đầu của Giáo hội với hiện đại và đặt nền móng cho tư tưởng xã hội Công giáo hiện đại. Điều này gợi ý sự tiếp nối với những ưu tiên chính của Đức Phanxicô, đặc biệt là việc làm cho Giáo hội Công giáo quan tâm hơn đến giáo dân và hòa nhập hơn.
Natalia Imperatori-Lee, chủ tịch khoa nghiên cứu tôn giáo tại Đại học Manhattan ở Bronx, cho rằng cuộc bầu cử này có thể gửi một thông điệp đến Giáo hội Hoa Kỳ, nơi đang bị chia rẽ sâu sắc giữa những người bảo thủ và cấp tiến. “Tôi nghĩ sẽ rất thú vị khi thấy một loại Công giáo Mỹ khác ở Rome,” bà nói.
Trong cuộc phỏng vấn năm 2023, ngài Prevost cũng nói rằng sự phân cực trong Giáo hội là một vết thương cần được chữa lành. “Sự chia rẽ và tranh cãi trong Giáo hội không giúp ích gì cả. Đặc biệt là chúng tôi, các giám mục, phải đẩy nhanh phong trào hướng tới sự hiệp nhất, hướng tới sự hiệp thông trong Giáo hội,” ngài nói.
Anh trai của ngài Leo, John Prevost, đã rất sốc khi anh mình được bầu làm Giáo hoàng đến nỗi bỏ lỡ vài cuộc điện thoại từ ngài trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Năm. Ông John Prevost mô tả anh trai mình, một người thích chơi Wordle, là người rất quan tâm đến người nghèo và những người không có tiếng nói. Ông cho rằng ngài sẽ là “một Đức Giáo hoàng Phanxicô thứ hai”, “không quá tả và không quá hữu, khá là trung dung”.
Trong những giờ đầu tiên làm Giáo hoàng, ngài Leo đã trở lại căn hộ cũ của mình ở Cung điện Sant’Uffizio để gặp gỡ đồng nghiệp. Vatican Media cũng cho thấy hình ảnh ngài cầu nguyện trong Nhà nguyện Pauline trước khi xuất hiện trên ban công.
Vào Chủ nhật, ngài sẽ ban phép lành đầu tiên vào buổi trưa từ ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và có buổi tiếp kiến với giới truyền thông vào thứ Hai tại khán phòng Vatican, theo người phát ngôn Vatican Matteo Bruni. Ngoài ra, ngài có thể có chuyến công du nước ngoài đầu tiên vào cuối tháng 5: Đức Phanxicô đã được mời đến Thổ Nhĩ Kỳ để kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicaea lần thứ nhất, một sự kiện quan trọng trong lịch sử Kitô giáo và là thời điểm quan trọng trong quan hệ Công giáo-Chính thống giáo.
Đức Giáo hoàng mới trước đây là Bề trên Tổng quyền của Dòng Thánh Augustine. Vatican News cho biết ngài Leo là Giáo hoàng đầu tiên thuộc dòng Augustinian.
