Đối với nhiều người Mỹ gốc Peru, đặc biệt là những người từng theo học trường Công giáo, việc Đức Giáo Hoàng mới được chọn lại mang đến một cảm giác rất đặc biệt. Đó là cảm xúc của tác giả Carlos Lozada, một nhà báo chuyên mục cho New York Times, người đã chia sẻ câu chuyện của mình trên Seattle Times.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV, tên thật là Robert Prevost, tuy sinh ra ở Mỹ nhưng đã có nhiều năm gắn bó với Peru, thậm chí còn nhập quốc tịch Peru. Với ông Lozada, một người sinh ra ở Lima (Peru) và lớn lên ở Mỹ, sự kiện này giống như một món quà từ Chúa. Khi vợ ông ngạc nhiên hỏi “Một Giáo hoàng người Mỹ ư?”, ông đã thốt lên “Một Giáo hoàng người Peru!”.
Sự lựa chọn này khiến ông Lozada suy nghĩ nhiều. Với vai trò nhà báo, ông nghĩ về ý nghĩa chính trị, biểu tượng của việc có một Giáo hoàng người Mỹ đối với Giáo hội tại Mỹ và vai trò lãnh đạo đạo đức của nước Mỹ trên trường quốc tế. Nhưng với vai trò là một người Công giáo, một tín hữu và một người nhập cư, việc Đức Giáo Hoàng là người Peru lại đưa ông trở về với những ký ức xưa cũ.
Ông nhớ về những người dân đạo ở Chiclayo, thành phố ven biển phía bắc Peru, nơi Đức Giáo Hoàng từng làm giám mục, và niềm vui của họ khi ngài được chọn. Ông nhớ về các linh mục, nữ tu người Mỹ đã dạy dỗ ông và các chị em ở Lima. Ông nhớ lại Thánh lễ ngoài trời đông nghẹt người dưới cái nắng gay gắt trong chuyến thăm Peru của Giáo hoàng John Paul II năm 1985, khi ông mới 13 tuổi, và cảnh mọi người hô vang ‘¡Juan Pablo, amigo, el Perú está contigo!’ (Đức Giáo hoàng John Paul, người bạn, Peru luôn ở bên ngài!).
Sự trùng hợp khi cả hai đều có hành trình giữa Mỹ và Peru (dù ngược hướng) khiến ông cảm thấy một sự kết nối kỳ lạ. Ông là người Peru đón nhận nước Mỹ, còn Đức Giáo Hoàng là người Mỹ đón nhận Peru. Việc nhìn thấy ngài trên ban công Tòa Thánh mang lại cho ông cảm giác được công nhận một cách bất ngờ cho cuộc sống “hai dòng nước”, cho những lựa chọn và đức tin của mình.
Trong bài phát biểu công khai đầu tiên của mình, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã tạm dừng nói tiếng Ý và chuyển sang tiếng Tây Ban Nha. Ngài dành một lời chào đặc biệt đến “Giáo phận thân yêu Chiclayo ở Peru, nơi một dân tộc trung thành đã đồng hành cùng giám mục của họ, chia sẻ đức tin và đã đóng góp rất nhiều để tiếp tục là giáo hội trung thành của Chúa Giêsu Kitô”. Chỉ một đoạn ngắn ngủi đó thôi, nhưng theo nguồn tin từ Seattle Times, nó đã khiến tác giả Lozada rưng rưng nước mắt. Ông cảm thấy như ngài đang nói chuyện với ông, với tư cách là một người Peru, và cũng nói thay cho những người đã rời quê hương nhưng vẫn giữ tình yêu với nơi chôn nhau cắt rốn.
Đức Giáo Hoàng từng chia sẻ rằng phần mục vụ định hình cuộc đời ngài nhiều nhất chính là thời gian ở Peru, hơn 20 năm. Kinh nghiệm này, như một số nhà báo nhận định, khiến ngài “tự coi mình là người Peru theo một cách nào đó”, gắn bó với Nam Mỹ không kém gì Bắc Mỹ.
Tác giả Lozada thừa nhận, là một người Công giáo nhưng cũng là một nhà báo luôn hoài nghi, ông không chắc liệu việc có một Giáo hoàng mang hai dòng máu Mỹ – Peru có củng cố mối liên kết tinh thần hay cảm xúc của ông với Giáo hội hay không. Tuy nhiên, ông tin rằng nếu Đức Giáo Hoàng mới có quan điểm mạnh mẽ về hoàn cảnh và phẩm giá của những người nhập cư trên thế giới, thì đó không chỉ là niềm tin hay lòng trắc ẩn, mà còn là kinh nghiệm thực tế. Đó là sự hiểu biết về cảm giác khi chấp nhận một cuộc sống và một nơi chốn mới là của mình, khi vượt qua các nền văn hóa, ngôn ngữ và địa lý, để vẫn là chính mình ngay cả khi ý thức về bản thân được mở rộng.
Đúng vậy, Đức Giáo Hoàng Leo XIV vừa là người Mỹ, vừa là người Peru. Suy cho cùng, “Chicago” và “Chiclayo” nghe cũng gần vần nhau đấy chứ!
