TALLAHASSEE, Florida (AP) — Các luật sư đại diện cho những nhà vận động đang tranh đấu tại tòa án liên bang cho rằng, mỗi ngày luật mới của Florida còn tồn tại thì quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của họ càng bị xâm phạm.
Luật mới, do Thống đốc Ron DeSantis ký ban hành trong tháng này, siết chặt đáng kể quy trình để người dân đưa các sáng kiến lên lá phiếu bầu cử. Các nhà vận động đang thu thập chữ ký để đưa các sáng kiến mở rộng chương trình Medicaid và hợp pháp hóa cần sa giải trí vào cuộc bầu cử năm 2026 nói rằng luật mới có thể khiến mục tiêu này trở nên gần như bất khả thi.
Theo luật mới, các chiến dịch chỉ có 10 ngày để nộp các mẫu đơn kiến nghị có chữ ký cho giới chức bầu cử địa phương, thay vì 30 ngày như trước. Họ đối mặt với mức phạt nặng hơn nếu không nộp đơn đúng hạn hoặc gửi sai quận hạt. Đáng chú ý, các tình nguyện viên có thể bị truy tố tội hình sự nếu thu thập hơn 25 đơn kiến nghị (ngoài đơn của bản thân hoặc người thân trực hệ) mà không đăng ký với tiểu bang.
Ông Nick Steiner, luật sư của Southern Poverty Law Center đại diện cho nhóm vận động mở rộng Medicaid, gọi luật mới là “rào cản không thể vượt qua” và gây tổn hại “tăng lên mỗi ngày”.
Phe lập pháp, do Đảng Cộng hòa kiểm soát, biện minh rằng các hạn chế mới là cần thiết để cải cách một quy trình mà họ cho là bị gian lận. Những thay đổi này được thúc đẩy chỉ vài tháng sau khi đa số cử tri Florida ủng hộ các sáng kiến về quyền phá thai và hợp pháp hóa cần sa giải trí, dù cả hai sáng kiến này đều không đạt được 60% phiếu cần thiết để thông qua.
Ông Glenn Burhans, luật sư đại diện cho chiến dịch hợp pháp hóa cần sa, cho rằng luật mới được thiết kế để “làm suy yếu sự thành công” của các sáng kiến trước đây.
Phía tiểu bang, đại diện bởi luật sư Mohammad Jazil, bảo vệ luật mới, nói rằng “đây không phải là những khoản phạt và hình phạt hà khắc đến mức hủy hoại”. Tuy nhiên, ông thừa nhận mức độ nghiêm trọng khi người dân Florida có nguy cơ đối mặt với tội hình sự và mất quyền bầu cử nếu vi phạm luật khi làm việc cho một chiến dịch chính trị, gọi đó là “chuyện lớn”.
Từ khi những phần đầu tiên của luật có hiệu lực vào ngày 2 tháng 5, các chiến dịch cho biết họ đã chứng kiến lực lượng tình nguyện viên giảm sút và số lượng chữ ký thu thập được hàng tuần sụt giảm mạnh.
Tại phiên điều trần vào Thứ Năm, Thẩm phán Tòa án Quận liên bang Mark Walker dường như đồng tình với lập luận của các nhà vận động. Ông Walker được biết đến với những bình luận thẳng thắn và từng chỉ trích các chính sách của Thống đốc DeSantis.
Đáp lại lời biện hộ của ông Jazil về quy trình làm luật (mà ông Jazil ví như “làm xúc xích”), Thẩm phán Walker tiếp tục với phép ẩn dụ mở rộng, đặt câu hỏi liệu “mẻ xúc xích” của các nhà lập pháp có hợp pháp không. Ông nói: “Đôi khi mẻ xúc xích không ngon lành gì… Đôi khi, nó rất ‘khủng khiếp’.”
Ông Jazil đáp lại rằng vấn đề tòa cần quyết định không phải là xúc xích có ngon không, mà là có ăn được không.
Ông Burhans phản bác: “Thưa ngài, mẻ xúc xích không chỉ tệ, nó còn ôi thiu và đầy giòi. Và nó nên bị ngăn chặn.”
Thẩm phán Walker không đưa ra phán quyết ngay tại chỗ vào Thứ Năm và cho biết sẽ soạn thảo quyết định sớm nhất có thể. Thông tin theo tường thuật của hãng thông tấn Associated Press ngày 22 tháng 5 năm 2025.
